نخست وزیر بریتانیا

نخست وزیر پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی رئیس دولت بریتانیا است. نخست وزیر به فرمانروا در خصوص استفاده از امتیاز ویژه سلطنتی مشاوره می دهد، وی ریاست کابینه بریتانیا را بر عهده دارد و وزرای آن را برمی گزیند. نخست وزیر و هیئت دولت ( شامل بالاترین وزرا که سران دولت هستند ) همه جواب گوی تمام سیاست ها و اقدام هایشان به پادشاه/ملکه، پارلمان، حزب سیاسی شان و نهایتاً به رأی دهندگان می باشند. نخست وزیر کنونی، ریشی سوناک در ۲۵ اکتبر ۲۰۲۲ از سوی پادشاه چارلز سوم منصوب شد.
نخست وزیر به عنوان «رئیس حکومت پادشاهی انگلستان»، دارای بیش ترین قدرت در بریتانیا است. او حزب سیاسی اکثریت را رهبری می کند، به صورت علنی اکثریت را در مجلس عوام بریتانیا هدایت می کند و در عین حال رئیس هیئت دولت ( قوه مجریه ) است. همچنین وی متصدی هر دو قوهٔ مجریه و مقننه نیز می باشد. نخست وزیر در مجلس عوام می کوشد بر اساس اهداف حزب خود، عملکرد قانون گذاری را هدایت کند. صلاحیت اجرائی نخست وزیر شامل حق گماشتن ( و یا تعویض ) تمام اعضای هیئت دولت، هماهنگ نمودن سیاست ها و فعالیت های تمام سازمان های حکومتی و کارکنان و خدمات اجتماعی است. او به عنوان «چهره» و «صدای» رسمی حکومت پادشاه در داخل و خارج از کشور شناخته می شود. هیئت رئیسه به تنهایی و با امر نخست وزیر بسیاری از قدرت های قانونی و امتیازات ویژه ملکه را اجرا می کند. این امتیازات شامل امر انحلال پارلمان، امور عالی قضایی، سیاسی، رسمی و انتصاب کلیسایی کلیسای انگلستان و مشاوره اعیانی، مقام سلحشوری، اعطای مدال ها و دیگر افتخارات می باشد.
مقام نخست وزیری بریتانیا در ابتدا وجود نداشت. این مقام به طور آهسته در سیصد سال شکل گرفت. ریشه های آن را در تغییرات قانون اساسی که در طول استقرار انقلابی ( ۱۶۸۸–۱۷۲۰ ) اتفاق افتاده بود و باعث انتقال قدرت سیاسی از هیئت رئیسه به مجلس شورا شده بود می توان پیدا کرد. نخستین نخست وزیران ( ۱۷۲۰–۱۷۸۴ ) در بهترین دوسوگرایی در این مورد بودند؛ بیشتر آن ها از اعلام و استفاده کردن از این مقام امتناع می کردند. این مقام بسیار پایین شناخته می شد و در مدارک رسمی یادی از آن نمی گردید. در ۱۸۳۰، نخست وزیر «بهترین میان هم قدرتی ها» در مجلس شورا و رئیس حکومت پادشاهی انگلستان تبدیل شد. با شروع سده ۲۰ام، مقام نخست وزیری مدرن ( صدارت ) روی کار آمد؛ این جایگاه از سلسه مراتب و مقامات هیئت رئیسه، مجلس شورا و هیئت دولت بالاتر شد. در اوایل همان سده، نفوذ مجلس لردهای انگلیس در عملکرد قانون گذاری به جایگاه دوم کشیده شد و قدرت نخست وزیر به طور غیرمستقیم بالا برده شد. اعمال و تغییرات قانونی اخیر، محدودیت هایی روی صلاحیت های نخست وزیران قرار داده است.