ملک تاج فیروز ملقب به نَجم السلطنه ( ۱۲۳۳ – ۱۰ دی ۱۳۱۱ ) شاهزاده قاجاری بود. او پایه گذار بیمارستان نجمیه تهران و مادر نخست وزیر ایران محمد مصدق بود.
ملک تاج خانم نوه عباس میرزا ولیعهد قاجار، و دختر فیروز میرزا نصرت الدوله بود و در سال ۱۲۷۰ ق / ۱۲۳۳ ش متولد شد. مادر او حاجیه همایون سلطان ( هما ) خانم، دختر بهمن میرزا بهاءالدوله و واقفه مسجد و مدرسه شاهزاده خانم ( مسجد الزهراء کنونی ) در گذر وزیردفتر ( جنب خیابان شاهپور سابق و وحدت اسلامی کنونی ) بود. ملک تاج بزرگترین فرزند خانواده و دارای دو خواهر به نام های ماه سماءخانم و سرورالسلطنه و تنها یک برادر تنی به نام عبدالحسین میرزا فرمانفرما داشت. سرورالسلطنه با مظفرالدین میرزا ( بعدها مظفرالدین شاه ) و عبدالحسین میرزا فرمانفرما با دختر مظفرالدین میرزا ( بعدها مظفرالدین شاه ) ازدواج کردند بنابراین خانواده نجم السلطنه ارتباط نزدیکی با خانواده مظفرالدین شاه داشتند.
... [مشاهده متن کامل]
خواندن و نوشتن را با خواهرانش نزد معلم های خانگی فراگرفت و در سن چهارده سالگی او را به همسری مرتضی قلی خان نوری - پسر وکیل الملک، حاکم کرمان - دادند که از او بسیار بزرگ تر و دارای همسر و اولاد بود. نجم السلطنه از این ازدواج اول صاحب دو دختر شد: شوکت الدوله که با عباسقلی سهم الملک ( بزرگ خاندان بیات ) ازدواج کرد؛ و عشرت الدوله که با میرزا علی موثق السلطنه ازدواج کرد و با خاندان وزیردفتر نسبت پیدا کرد. مرتضی قلی خان نوری ( شوهر نجم السلطنه ) پس از مرگ پدرش ( محمد اسماعیل خان ) لقب او را به ارث برد و وکیل الملک ثانی خوانده می شد. مرتضی قلی خان پس از مواجهه با شورش در کرمان و مشکلات مالی جدی ای که برایش پیش آمده بود، به تهران فراخوانده شد و همان جا درگذشت.
در سال ۱۲۶۰ هـ. ش نجم السلطنه با شوهر دومش میرزا هدایت الله وزیردفتر ( پسر میرزاحسین آشتیانی و پسرعمو و برادرزن میرزا یوسف مستوفی الممالک ) ازدواج کرد. حاصل این ازدواج هم دو فرزند بود، آمنه دفترالملوک و محمد مصدق که بعدها نخست وزیر و یکی از چهره های اثرگذار تاریخ ایران شد. وقتی محمد مصدق ۱۰ ساله بود، پدرش میرزا هدایت الله وزیردفتر در پاندمی وبا ( ۱۸۹۱ - ۱۸۹۲ ) درگذشت و نجم السلطنه سرپرستی دو فرزندش را برعهده گرفت. محمد مصدق در بزرگسالی بارها از زحماتی که مادرش برای تربیت و هدایت او کشیده بود قدردانی می کرد. مصدق پایان نامهٔ دکترایش را در سال ۱۹۱۴ با موضوع «ارث در احکام اسلامی» به زبان فرانسه در دانشگاه نوشاتل سوییس نوشت و آن را به مادرش تقدیم کرد.
ملک تاج خانم نوه عباس میرزا ولیعهد قاجار، و دختر فیروز میرزا نصرت الدوله بود و در سال ۱۲۷۰ ق / ۱۲۳۳ ش متولد شد. مادر او حاجیه همایون سلطان ( هما ) خانم، دختر بهمن میرزا بهاءالدوله و واقفه مسجد و مدرسه شاهزاده خانم ( مسجد الزهراء کنونی ) در گذر وزیردفتر ( جنب خیابان شاهپور سابق و وحدت اسلامی کنونی ) بود. ملک تاج بزرگترین فرزند خانواده و دارای دو خواهر به نام های ماه سماءخانم و سرورالسلطنه و تنها یک برادر تنی به نام عبدالحسین میرزا فرمانفرما داشت. سرورالسلطنه با مظفرالدین میرزا ( بعدها مظفرالدین شاه ) و عبدالحسین میرزا فرمانفرما با دختر مظفرالدین میرزا ( بعدها مظفرالدین شاه ) ازدواج کردند بنابراین خانواده نجم السلطنه ارتباط نزدیکی با خانواده مظفرالدین شاه داشتند.
... [مشاهده متن کامل]
خواندن و نوشتن را با خواهرانش نزد معلم های خانگی فراگرفت و در سن چهارده سالگی او را به همسری مرتضی قلی خان نوری - پسر وکیل الملک، حاکم کرمان - دادند که از او بسیار بزرگ تر و دارای همسر و اولاد بود. نجم السلطنه از این ازدواج اول صاحب دو دختر شد: شوکت الدوله که با عباسقلی سهم الملک ( بزرگ خاندان بیات ) ازدواج کرد؛ و عشرت الدوله که با میرزا علی موثق السلطنه ازدواج کرد و با خاندان وزیردفتر نسبت پیدا کرد. مرتضی قلی خان نوری ( شوهر نجم السلطنه ) پس از مرگ پدرش ( محمد اسماعیل خان ) لقب او را به ارث برد و وکیل الملک ثانی خوانده می شد. مرتضی قلی خان پس از مواجهه با شورش در کرمان و مشکلات مالی جدی ای که برایش پیش آمده بود، به تهران فراخوانده شد و همان جا درگذشت.
در سال ۱۲۶۰ هـ. ش نجم السلطنه با شوهر دومش میرزا هدایت الله وزیردفتر ( پسر میرزاحسین آشتیانی و پسرعمو و برادرزن میرزا یوسف مستوفی الممالک ) ازدواج کرد. حاصل این ازدواج هم دو فرزند بود، آمنه دفترالملوک و محمد مصدق که بعدها نخست وزیر و یکی از چهره های اثرگذار تاریخ ایران شد. وقتی محمد مصدق ۱۰ ساله بود، پدرش میرزا هدایت الله وزیردفتر در پاندمی وبا ( ۱۸۹۱ - ۱۸۹۲ ) درگذشت و نجم السلطنه سرپرستی دو فرزندش را برعهده گرفت. محمد مصدق در بزرگسالی بارها از زحماتی که مادرش برای تربیت و هدایت او کشیده بود قدردانی می کرد. مصدق پایان نامهٔ دکترایش را در سال ۱۹۱۴ با موضوع «ارث در احکام اسلامی» به زبان فرانسه در دانشگاه نوشاتل سوییس نوشت و آن را به مادرش تقدیم کرد.
