نثر فارسی ( فارسی دری ) آن گونه ای از سخن نوشتاری فارسی است که در ایران دورهٔ اسلامی پا گرفت و رفته رفته در برخی سرزمین های غیرفارسی زبان، از ترکستان تا آسیای صغیر، هم گسترش یافت و سده ها پایدار ماند. [ ۱] اگرچه زمان آغاز نثر فارسی دری به درستی دانسته نیست، نشانه هایی هست که آن را تا نیمهٔ نخست سدهٔ دوم هجری می کشاند. سخن ابوریحان بیرونی در آثار الباقیه یکی از این نشانه هاست. چنان که او نوشته است، به آفرید، یکی از رهبران دینی در دو سدهٔ نخست، دربارهٔ آیین خود نوشته ای پدید آورده بود که به فارسی بوده است. همچنین، ابن ابی اصیبعه در کتاب عیون الأنباء فی طبقات الأطباء نوشته است که ابوحاتم بلخی کتاب السموم از شاناق، پزشک هندی، را با همراهی یک هندی به فارسی برگردانده است. ذبیح الله صفا این برگردان را از سال های پایانی سدهٔ دوم دانسته است. نوشته های دیگری نیز بوده اند که تفسیری بر قرآن ( از ابوعلی جُبّائی ) ، المعالجة البقراطیه ( از احمد بن محمد طبری ) ، کتابی در لغت ( از ابوحفص سغدی، شاید همان سرایندهٔ آهوی کوهی ) ، آثاری در عروض ( از یوسف عروضی و ابوالعلای شوشتری ) و خجسته نامه ( از بهرامی سرخسی ) از آن دست اند. [ ۲]
نمونه های آغازین نثر فارسی، همه، از روزگار فرمانروایی سامانیان، به ویژه نیمهٔ دوم سدهٔ چهارم، به دست ما رسیده اند، اما کهن ترین نمونه بخشی از یک رساله در فقه حنفی است که گویی ابوالقاسم سمرقندی ( درگذشته به سال ۳۴۲ هجری قمری ) در نیمهٔ نخست سدهٔ چهارم آن را پدید آورده است. این پارهٔ بازمانده چنین آغاز می شود:
اما بعد وصیت می کنم شما را و خویشتن را، نخست به ترسیدن از خدای —عز و جل— و جهدکردن در گزاردن فرمان های وی و پرهیزکردن از نهی های وی و صبرکردن بر حکم های وی و رضادادن به قضاهای وی و شکرکردن بر نعمت های وی و آراستن و آماده گشتن مر مرگ را، و نگریت تا بر حکم حق —سبحانه و تعالی— اعتراض نکنیت و بر خلق او تکبر نکنیت . [ ۳]
نثر فارسی کهن را ازنظر صورت در سه دسته گنجانده اند: نثر ساده یا مرسل، نثر بینابین، نثر فنی یا مصنوع. برخی پژوهشگران از نثر موزون هم سخن رانده اند. [ ۴]
خواجه عبدالله انصاری معروف به پیرهرات، در قرن پنجم هجری در هرات به دنیا آمد. در جوانی علوم دینی وادبی را فرا گرفت. وی به دو زبان فارسی و عربی شعر سروده است و از پیشگامان نثر مسجع محسوب می شود. کتاب های او به شرح زیر است:
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفنمونه های آغازین نثر فارسی، همه، از روزگار فرمانروایی سامانیان، به ویژه نیمهٔ دوم سدهٔ چهارم، به دست ما رسیده اند، اما کهن ترین نمونه بخشی از یک رساله در فقه حنفی است که گویی ابوالقاسم سمرقندی ( درگذشته به سال ۳۴۲ هجری قمری ) در نیمهٔ نخست سدهٔ چهارم آن را پدید آورده است. این پارهٔ بازمانده چنین آغاز می شود:
اما بعد وصیت می کنم شما را و خویشتن را، نخست به ترسیدن از خدای —عز و جل— و جهدکردن در گزاردن فرمان های وی و پرهیزکردن از نهی های وی و صبرکردن بر حکم های وی و رضادادن به قضاهای وی و شکرکردن بر نعمت های وی و آراستن و آماده گشتن مر مرگ را، و نگریت تا بر حکم حق —سبحانه و تعالی— اعتراض نکنیت و بر خلق او تکبر نکنیت . [ ۳]
نثر فارسی کهن را ازنظر صورت در سه دسته گنجانده اند: نثر ساده یا مرسل، نثر بینابین، نثر فنی یا مصنوع. برخی پژوهشگران از نثر موزون هم سخن رانده اند. [ ۴]
خواجه عبدالله انصاری معروف به پیرهرات، در قرن پنجم هجری در هرات به دنیا آمد. در جوانی علوم دینی وادبی را فرا گرفت. وی به دو زبان فارسی و عربی شعر سروده است و از پیشگامان نثر مسجع محسوب می شود. کتاب های او به شرح زیر است:
wiki: نثر فارسی