نبرد گنجه، اشغال قلعه گنجه ( آذربایجانی: گنجه قلعه سینین ایشغالی، Gəncə qalasının işğalı ) یا یورش به گنجه ( روسی: Штурм Гянджи ) در سال ۱۸۰۳ و ۱۸۰۴ در نتیجه حمله روسیه به قفقاز جنوبی برای فتح خانات گنجه رخ داد که جنگ ایران و روسیه ( ۱۸۱۳–۱۸۰۴ ) را تشدید کرد.
... [مشاهده متن کامل]
پس از تصمیم تزار و گسیل نیروهای ارتش روسیه برای پیوست گرجستان به امپراتوری روسیه ( دسامبر ۱۸۰۰ میلادی ) و پس از ترور پاول یکم ( ۱۱ مارس ۱۸۰۱ ) ، سیاستی که جانشین او، الکساندر یکم دنبال می کرد، با هدف ایجاد کنترل روسیه بر خانات های قفقاز شرقی بود. در سال ۱۸۰۳، فرمانده تازه گماشته شده نیروهای روسی در قفقاز، پال سیسیانوف به گنجه حمله کرد. پس از حمله آغامحمدخان قاجار به تفلیس، که جواد خان در کنار آغامحمدخان جنگید، سیسیانوف نامه ای به جوادخان نوشت و خواستار تسلیم داوطلبانه شد:
جوادخان پاسخ داد:
پس از این پاسخ، نیروهای روسی به جلو حرکت کردند و تیراندازی را آغاز کردند. جوادخان قهرمانانه دفاع کرد و محاصره روس ها یک ماه به درازا انجامید، سیسیانوف پنج بار دیگز درخواست کرد که نیروهای ایران تسلیم شوند، اما سودی نداشت: سیسیانوف در نامه ای نوشت: "من دژ را می گیرم و تو را به مرگ تحویل می دهم" - و جوادخان سرسختانه پاسخ داد: "مرده ام را روی دیوار دژ پیدا خواهی کرد!"، و هر دو عهد کردند که به وعده هایشان عمل کنند. سرانجام، در ۱۴ ژانویه ۱۸۰۴، شورای جنگ روسیه تصمیم گرفت تا حمله اصلی را آغاز کنند.
سیسیانوف نیروهای روسی را به دو ستون تقسیم کرد، یکی به سرلشکر پورنیاگین ( دروازه قره باغ ) و دیگری به سرهنگ پاول کاریاگین ( دروازه تفلیس ) سپرده شد. در بامداد ( ۵:۰۰ صبح ) ، ۱۵ ژانویه، ستون نیروهای پورتنیاگین به دروازه قره باغ نزدیک شد و خندقی در زمین پیش از دیوار ایجاد کرد، اما هنگامی که مدافعان نیروهای اصلی خود را در آنجا متمرکز کردند، پورنیاگین آن را کنار گذاشت و با نردبان به باروها تاخت. پایداری او به حدی بود که نیروهای روسی دو بار حمله را از سر گرفتند و دو بار با تلفات چشمگیری رانده شدند. سپس پورتنیاگین خود را به سر ستون هجوم آورد و در آغاز به سمت دیوار رفت و به دنبال آن ستوان هنگ ناروا با چندین گلوله سقوط کرد. سپس سرگرد بارتنف از هنگ گرنادیر قفقاز سقوط کرد و در پایان این سرهنگ دوم سیمانوویچ گرنادیرز بود که توانست از پله های دیوار بالا برود و به پورنیاژینا یاری دهد. در همین میان ستون دوم به رهبری سرهنگ کاریاگین از دروازه تفلیس از دیوار بالا رفت و برج اصلی را در اختیار گرفت. دو برج دیگر یکی یکی توسط سرگرد لیسانویچ گرفته شد. جواد خان که نمی خواست نیروهای روس استیلا پیدا کند، تفنگ و شمشیر را در دست گرفت و از خود دفاع کرد تا اینکه توسط سروان کالوسکی کشته شد که خود او بی درنگ توسط ایرانیان کشته شد. مرگ خان باعث سردرگمی در صفوف نیروهای دژبانی شد، اما آنها همچنان مقاومت نشان دادند و سنگ های سنگین روی هم انباشتند.
... [مشاهده متن کامل]
پس از تصمیم تزار و گسیل نیروهای ارتش روسیه برای پیوست گرجستان به امپراتوری روسیه ( دسامبر ۱۸۰۰ میلادی ) و پس از ترور پاول یکم ( ۱۱ مارس ۱۸۰۱ ) ، سیاستی که جانشین او، الکساندر یکم دنبال می کرد، با هدف ایجاد کنترل روسیه بر خانات های قفقاز شرقی بود. در سال ۱۸۰۳، فرمانده تازه گماشته شده نیروهای روسی در قفقاز، پال سیسیانوف به گنجه حمله کرد. پس از حمله آغامحمدخان قاجار به تفلیس، که جواد خان در کنار آغامحمدخان جنگید، سیسیانوف نامه ای به جوادخان نوشت و خواستار تسلیم داوطلبانه شد:
جوادخان پاسخ داد:
پس از این پاسخ، نیروهای روسی به جلو حرکت کردند و تیراندازی را آغاز کردند. جوادخان قهرمانانه دفاع کرد و محاصره روس ها یک ماه به درازا انجامید، سیسیانوف پنج بار دیگز درخواست کرد که نیروهای ایران تسلیم شوند، اما سودی نداشت: سیسیانوف در نامه ای نوشت: "من دژ را می گیرم و تو را به مرگ تحویل می دهم" - و جوادخان سرسختانه پاسخ داد: "مرده ام را روی دیوار دژ پیدا خواهی کرد!"، و هر دو عهد کردند که به وعده هایشان عمل کنند. سرانجام، در ۱۴ ژانویه ۱۸۰۴، شورای جنگ روسیه تصمیم گرفت تا حمله اصلی را آغاز کنند.
سیسیانوف نیروهای روسی را به دو ستون تقسیم کرد، یکی به سرلشکر پورنیاگین ( دروازه قره باغ ) و دیگری به سرهنگ پاول کاریاگین ( دروازه تفلیس ) سپرده شد. در بامداد ( ۵:۰۰ صبح ) ، ۱۵ ژانویه، ستون نیروهای پورتنیاگین به دروازه قره باغ نزدیک شد و خندقی در زمین پیش از دیوار ایجاد کرد، اما هنگامی که مدافعان نیروهای اصلی خود را در آنجا متمرکز کردند، پورنیاگین آن را کنار گذاشت و با نردبان به باروها تاخت. پایداری او به حدی بود که نیروهای روسی دو بار حمله را از سر گرفتند و دو بار با تلفات چشمگیری رانده شدند. سپس پورتنیاگین خود را به سر ستون هجوم آورد و در آغاز به سمت دیوار رفت و به دنبال آن ستوان هنگ ناروا با چندین گلوله سقوط کرد. سپس سرگرد بارتنف از هنگ گرنادیر قفقاز سقوط کرد و در پایان این سرهنگ دوم سیمانوویچ گرنادیرز بود که توانست از پله های دیوار بالا برود و به پورنیاژینا یاری دهد. در همین میان ستون دوم به رهبری سرهنگ کاریاگین از دروازه تفلیس از دیوار بالا رفت و برج اصلی را در اختیار گرفت. دو برج دیگر یکی یکی توسط سرگرد لیسانویچ گرفته شد. جواد خان که نمی خواست نیروهای روس استیلا پیدا کند، تفنگ و شمشیر را در دست گرفت و از خود دفاع کرد تا اینکه توسط سروان کالوسکی کشته شد که خود او بی درنگ توسط ایرانیان کشته شد. مرگ خان باعث سردرگمی در صفوف نیروهای دژبانی شد، اما آنها همچنان مقاومت نشان دادند و سنگ های سنگین روی هم انباشتند.
