نبرد موکْدِن (Battle of Mukden)
پیروزی ژاپن بر روسیه در جنگ روسیه و ژاپن، فوریه ـ مارس ۱۹۰۵، خارج موکدن (شنیانگ کنونی)، مرکز منچوری. این آخرین نبرد عمدۀ جنگ بود، شکست نهایی روسیه تزار را واداشت تا میانجیگری امریکا را در ژوئن ۱۹۰۵ بپذیرد. پس از نبرد لیائو یانگ در سپتامبر ۱۹۰۴، روس ها به خط دفاعی تقریباً ۸۰ کیلومتری خود در امتداد رود شا هو، جنوب موکدن عقب نشستند. ارتش های ژاپن و روسیه چند ماه در امتداد این خط دربرابر یکدیگر قرار داشتند که در طول این مدت محاصرۀ پورت آرتور به پایان رسید و پس از آن ژاپنی ها در تدارک یک حملۀ جدید نیروهای خود را تقویت کردند. سپاه تازه نفس ژاپنی، سپاه پنجم، پیشروی خود را از کوه های غرب موکدن آغاز کرد و در۲۰ فوریه به جناح چپ روس ها حمله بُرد. حمله به مرکز خط دفاعی روس ها در ۲۷ فوریه آغاز شد، و سپاه چهارم ژاپن نیز در جناح راست روس ها ظاهر شد و دو سوی خط دفاعی روس ها را به پیچ و تاب و عقب نشینی واداشت. نبرد شدید بود، ولی روس ها به زودی دریافتند که دو سپاه ژاپنی در حال دور زدن و محاصرۀ شهر هستند. روس ها در حالی عقب نشینی را آغاز کردند که یک رشته جنگ و گریزهای شدید جریان داشت که به زودی به فروپاشی کامل خط دفاعی روس ها انجامید؛ روس ها تا ۱۰ مارس موکدن را تخلیه و به سمت شمال عقب نشینی کردند. تلفات روس ها ۲۶,۵۰۰ کشته، همین تعداد زخمی و ۴۰هزار اسیر بود. ژاپنی ها نیز ۴۱هزار کشته و زخمی دادند.
