جنگ زنجیر ( به عربی: معرکة ذات السلاسل ) ، به اولین جنگ از رشته جنگ های صدر اسلام که بین ایران و اعراب به وقوع پیوست، گفته می شود. این جنگ را جنگ زنجیر نامیده اند زیرا به طوری که اعراب نوشته اند پای بعضی از سربازان ایرانی را زنجیر کرده بودند تا فرار نکنند. البته این احتمال می رود که اگر در واقع زنجیری در کار بوده ، نوعی آرایش جنگی بوده است که برای اعراب به کلی تازگی داشته است.
... [مشاهده متن کامل]
در باب جنگ های خالد بن ولید در عراق خاصه در توالی و ترتیب آن ها بین اخبار اختلاف هست. در واقع نه نامه هایی که بر حسب روایات گویند بین خالد و ابوبکر رد و بدل شده است، چندان معتبر می نماید نه تاریخ آمدن خالد به عراق خالی از اشتباه به نظر می رسد. به علاوه تسخیر شهرها و آبادی های سواد و عراق بی گمان برای اعراب به یک بار حاصل نشده است و در مدتی که هنوز دولت ساسانی باقی بوده است، این شهرها مکرر دست بدست گشته و فاتحان غالباً ناچار می شده اند که هر شهر را مکرر بگشایند و از این روست که اخبار این فتوح در روایات گاه به صورت های گوناگون آمده است و گشودن بعضی جاها را به چند تن نسبت داده اند و در بعضی جاها بیش از یک بار اشارت به وقوع جنگ کرده اند. جنگ های خالد ولید را با ایرانیان باید جنگ های سرحدی دانست زیرا جنگ مابین مرزبانان و مستحفظین مرزی ایران با اعراب بود، از این زمان به بعد بود که محل جنگ ها به نواحی داخل مرزی ایران کشیده شد.
سبب آمدن خالد به عراق چنان که از قراین برمی آید تنبیه اعراب عراق و هم پیمانان اهل رده بوده است لیکن ناچار منتهی به تصادم با لشکریان ایران شده و جنگ ها و فتح های اسلام از آنمیان پدید آمده است. گفته اند که مقارن اواخر خلافت ابوبکر که جنگ های رده پایان یافته بود، مثنی بن حارث شیبانی به خلیفه نامه نوشت و او را از هرج و مرج عراق و ضعف و فتور دولت ساسانی آگاه کرد. ابوبکر او را نمی شناخت از حال و کار او پرسید گفتند که از نامداران و دلاوران عرب است. چندی بعد مثنی بن حارثه بتن خویش آهنگ مدینه کرد و در آنجا با خلیفه دیدن کرد و برای دستبرد به ایران از جانب او استظهار یافت. مقرر شد که ابوبکر عده ای از سپاه مسلمانان را به عراق گسیل دارد و از بکر بن وائل کسانی را که در فرمان مثنی بودند، در نشر اسلام یاری کند. اما برخلاف انتظار مثنی خلیفه امارت مسلمانان عراق را به او که تازه مسلمان بود وانگذاشت و خالد بن ولید را که در آن زمان تازه فتنهٔ اهل رده را در یمامه و بحرین فرونشانده بود، بدین مهم فرستاد. البته در آن زمان اندیشهٔ فتح ایران و جنگ منظم با دولت ساسانی بیشک به خاطر خلیفه نمی گذشت لیکن این امر نتیجه ای بود که رفته رفته از پیشرفت اعراب در حدود فرات و عراق به حصول پیوست.
... [مشاهده متن کامل]
در باب جنگ های خالد بن ولید در عراق خاصه در توالی و ترتیب آن ها بین اخبار اختلاف هست. در واقع نه نامه هایی که بر حسب روایات گویند بین خالد و ابوبکر رد و بدل شده است، چندان معتبر می نماید نه تاریخ آمدن خالد به عراق خالی از اشتباه به نظر می رسد. به علاوه تسخیر شهرها و آبادی های سواد و عراق بی گمان برای اعراب به یک بار حاصل نشده است و در مدتی که هنوز دولت ساسانی باقی بوده است، این شهرها مکرر دست بدست گشته و فاتحان غالباً ناچار می شده اند که هر شهر را مکرر بگشایند و از این روست که اخبار این فتوح در روایات گاه به صورت های گوناگون آمده است و گشودن بعضی جاها را به چند تن نسبت داده اند و در بعضی جاها بیش از یک بار اشارت به وقوع جنگ کرده اند. جنگ های خالد ولید را با ایرانیان باید جنگ های سرحدی دانست زیرا جنگ مابین مرزبانان و مستحفظین مرزی ایران با اعراب بود، از این زمان به بعد بود که محل جنگ ها به نواحی داخل مرزی ایران کشیده شد.
سبب آمدن خالد به عراق چنان که از قراین برمی آید تنبیه اعراب عراق و هم پیمانان اهل رده بوده است لیکن ناچار منتهی به تصادم با لشکریان ایران شده و جنگ ها و فتح های اسلام از آنمیان پدید آمده است. گفته اند که مقارن اواخر خلافت ابوبکر که جنگ های رده پایان یافته بود، مثنی بن حارث شیبانی به خلیفه نامه نوشت و او را از هرج و مرج عراق و ضعف و فتور دولت ساسانی آگاه کرد. ابوبکر او را نمی شناخت از حال و کار او پرسید گفتند که از نامداران و دلاوران عرب است. چندی بعد مثنی بن حارثه بتن خویش آهنگ مدینه کرد و در آنجا با خلیفه دیدن کرد و برای دستبرد به ایران از جانب او استظهار یافت. مقرر شد که ابوبکر عده ای از سپاه مسلمانان را به عراق گسیل دارد و از بکر بن وائل کسانی را که در فرمان مثنی بودند، در نشر اسلام یاری کند. اما برخلاف انتظار مثنی خلیفه امارت مسلمانان عراق را به او که تازه مسلمان بود وانگذاشت و خالد بن ولید را که در آن زمان تازه فتنهٔ اهل رده را در یمامه و بحرین فرونشانده بود، بدین مهم فرستاد. البته در آن زمان اندیشهٔ فتح ایران و جنگ منظم با دولت ساسانی بیشک به خاطر خلیفه نمی گذشت لیکن این امر نتیجه ای بود که رفته رفته از پیشرفت اعراب در حدود فرات و عراق به حصول پیوست.
