نبرد ایلیپا ( به ایتالیایی: Battaglia di Ilipa ) نبردی میان جمهوری روم و امپراتوری کارتاژ در خلال دومین جنگ کارتاژ بود که در ۲۰۶ پیش از میلاد در آلکالا دل ریو، [ یادداشت ۱] سویل، اسپانیا در نزدیکی روستای ازکیول[ یادداشت ۲] در کمپ نیروهای کارتاژی انجام گرفت[ ۱] و از دیدگاه بسیاری به عنوان درخشان ترین پیروزی شیپیو آفریکانوس در طول حرفه نظامی اش نگریسته می شود. اهمیت این فتح ژنرال رومی به قدری بود که قدرت کارتاژ ( و به خصوص خاندان برقی ها ) در اسپانیا ــ که پایگاهی غنی برای نقره و سربازگیری بود ــ را درهم شکسته، و بدین گونه ایتالیا را از هجوم های تازه در امان نگاه داشت.
پس از شکست هاسدروبال برقی[ یادداشت ۳] در نبرد بایکولا[ یادداشت ۴] و سپس عزیمت وی به ایتالیا، نیروهای تقویتی کارتاژی هرچه بیشتری در ابتدای ۲۰۷ ق. م در شبه جزیره ایبری تحت فرماندهی هانو[ یادداشت ۵] پیاده شدند و به نیروهای ماگو برقی[ یادداشت ۶] پیوستند. این دو با یکدیگر ارتشی نیرومند از مزدوران سلتیبری[ یادداشت ۷] تشکیل دادند. در همان حال هاسدروبال گیسکو ( با هاسدروبال برقی نامبرده اشتباه نشود ) نیز ارتش خود را از کادیس به اندلس آورد؛ بنابراین شیپیوی رومی ناچار بود با دو ارتش متمرکز شده ( یکی به رهبری ماگو برقی و هانو، و دیگری به رهبری هاسدروبال گیسکو ) رویارو شود. در صورتی که شیپیو به یکی از دو ارتش حمله می کرد، ارتش دیگر می توانست به عقبهٔ وی ضربه بزند.
پس از طراحی های دقیق و حساب شده، شیپیو نیرویی به فرماندهی مارکوس یونیوس سیلانوس[ یادداشت ۸] فرستاد تا ابتدا ماگو و هانو را شکست دهد. سیلانوس با سرعتی بالا پیشروی نمود و بدین ترتیب توانست دشمن خود را غافلگیر، مزدوران سلتیبری را متفرق، و هانو را دستگیر کند، امّا ماگو به همراه بازماندگان توانست بگریزد تا در کادیس به هاسدروبال گیسکو ملحق شود[ ۲] و اینچنین ارتشی پُرشمارتر از ارتش رومی شیپیو تشکیل دادند.
اکنون هاسدروبال گیسکو درعوض مقابله رودررو با شیپیو تصمیم گرفت نیروهایش را در شهرها بپراکند و بدین گونه از نبرد اجتناب کند؛ بنابراین جبهه ایبری ( اسپانیا ) در سال ۲۰۷ ق. م بدون نبرد چندانی پایان یافت تا همگی منتظر سال ۲۰۶ ق. م باشند.
شیپیو در مرکز آرایش نظامی ارتش خود، لژیون ها و در جناحین آنان، اسپانیولی ها را قرار داد، در جناحین کل سپاه نیز سواره نظام را جای داد؛ در همان حال ولیتس[ یادداشت ۹] همچون همیشه در جلوی لژیون ها جای گرفته بودند. کارتاژی ها نیز همان آرایش را اتخاذ کرده بودند، بدین معنا که پیاده نظام سنگین اسلحه متشکل از آفریقایی ها در مرکز واقع شده ( و طبیعتاً قرار بود با لژیون ها رویارو گردد ) ، و اسپانیولی ها و سواره نظام در جناحین جای گرفتند ( که آنان نیز قرار بود به ترتیب با اسپانیولی های روم و سواران رومی بجنگند ) ، پیاده نظام سبک نیز در مرکز و روبروی آفریقایی ها، و فیل های جنگی ( که رومیان از آن بی بهره بودند ) نیز در روبروی سواره نظام قرار گرفته بودند ( به نقشه اول نگاه کنید ) . امّا پس از آن که شیپیو مطمئن شد کارتاژی ها نیز چنین آرایشی اتخاذ کرده اند، دست به حیله ای زده و لژیون ها ( پیاده نظام سنگین ) را با اسپانیولی ها جایگزین نمود؛ بدین معنا که لژیون ها را در جناحین و اسپانیولی ها را در مرکز سپاه قرار داد ( به نقشه دوم نگاه کنید ) . ولیتس نیز میان لژیون ها و سواره نظام واقع شدند و مأموریت آنان مقابله با فیل های دشمن بود.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفپس از شکست هاسدروبال برقی[ یادداشت ۳] در نبرد بایکولا[ یادداشت ۴] و سپس عزیمت وی به ایتالیا، نیروهای تقویتی کارتاژی هرچه بیشتری در ابتدای ۲۰۷ ق. م در شبه جزیره ایبری تحت فرماندهی هانو[ یادداشت ۵] پیاده شدند و به نیروهای ماگو برقی[ یادداشت ۶] پیوستند. این دو با یکدیگر ارتشی نیرومند از مزدوران سلتیبری[ یادداشت ۷] تشکیل دادند. در همان حال هاسدروبال گیسکو ( با هاسدروبال برقی نامبرده اشتباه نشود ) نیز ارتش خود را از کادیس به اندلس آورد؛ بنابراین شیپیوی رومی ناچار بود با دو ارتش متمرکز شده ( یکی به رهبری ماگو برقی و هانو، و دیگری به رهبری هاسدروبال گیسکو ) رویارو شود. در صورتی که شیپیو به یکی از دو ارتش حمله می کرد، ارتش دیگر می توانست به عقبهٔ وی ضربه بزند.
پس از طراحی های دقیق و حساب شده، شیپیو نیرویی به فرماندهی مارکوس یونیوس سیلانوس[ یادداشت ۸] فرستاد تا ابتدا ماگو و هانو را شکست دهد. سیلانوس با سرعتی بالا پیشروی نمود و بدین ترتیب توانست دشمن خود را غافلگیر، مزدوران سلتیبری را متفرق، و هانو را دستگیر کند، امّا ماگو به همراه بازماندگان توانست بگریزد تا در کادیس به هاسدروبال گیسکو ملحق شود[ ۲] و اینچنین ارتشی پُرشمارتر از ارتش رومی شیپیو تشکیل دادند.
اکنون هاسدروبال گیسکو درعوض مقابله رودررو با شیپیو تصمیم گرفت نیروهایش را در شهرها بپراکند و بدین گونه از نبرد اجتناب کند؛ بنابراین جبهه ایبری ( اسپانیا ) در سال ۲۰۷ ق. م بدون نبرد چندانی پایان یافت تا همگی منتظر سال ۲۰۶ ق. م باشند.
شیپیو در مرکز آرایش نظامی ارتش خود، لژیون ها و در جناحین آنان، اسپانیولی ها را قرار داد، در جناحین کل سپاه نیز سواره نظام را جای داد؛ در همان حال ولیتس[ یادداشت ۹] همچون همیشه در جلوی لژیون ها جای گرفته بودند. کارتاژی ها نیز همان آرایش را اتخاذ کرده بودند، بدین معنا که پیاده نظام سنگین اسلحه متشکل از آفریقایی ها در مرکز واقع شده ( و طبیعتاً قرار بود با لژیون ها رویارو گردد ) ، و اسپانیولی ها و سواره نظام در جناحین جای گرفتند ( که آنان نیز قرار بود به ترتیب با اسپانیولی های روم و سواران رومی بجنگند ) ، پیاده نظام سبک نیز در مرکز و روبروی آفریقایی ها، و فیل های جنگی ( که رومیان از آن بی بهره بودند ) نیز در روبروی سواره نظام قرار گرفته بودند ( به نقشه اول نگاه کنید ) . امّا پس از آن که شیپیو مطمئن شد کارتاژی ها نیز چنین آرایشی اتخاذ کرده اند، دست به حیله ای زده و لژیون ها ( پیاده نظام سنگین ) را با اسپانیولی ها جایگزین نمود؛ بدین معنا که لژیون ها را در جناحین و اسپانیولی ها را در مرکز سپاه قرار داد ( به نقشه دوم نگاه کنید ) . ولیتس نیز میان لژیون ها و سواره نظام واقع شدند و مأموریت آنان مقابله با فیل های دشمن بود.
wiki: نبرد ایلیپا