نائینی ، میرزا محمّدحسین (نائین ۱۲۷۷ـ نَجَف ۱۳۵۵ق)
نائینی ، میرزا محمّدحسین
فقیه ایرانی و نظریه پرداز اسلام گرای نهضت مشروطیت. به سامِرّا رفت و نزد میرزای شیرازی و سیداسماعیل صدر درس خواند. او نزدیک ترین مشاور آخوند خراسانی در جنبش مشروطه بود و اثر معروف و مهم خود، تنبیه ُالاُمّة و تَنْزیهُ الْمِلّة، را دربارۀ لزوم مشروطیت، پس از تعطیلی موقت مجلس، نوشت (۱۳۲۷ق) . پس از فتح تهران به دست مشروطه خواهان و بی اعتنایی آنان به رهبران روحانی مشروطه ، نائینی موقتاً از فعالیت های سیاسی کناره گرفت، اما در ۱۳۴۰ق انتخابات عمومی عراق را با صدور فتوایی تحریم کرد. و در اعتراض به تبعید شیخ محمد خالصی و سیدمحمد صدر به ایران آمد و به دعوت شیخ عبدالکریم حائری یزدی به تدریس در حوزۀ علمیۀ قم پرداخت. در واقعۀ غوغای جمهوری خواهی در ایران، وقتی به خواهش نائینی و دیگر علما، رضاخان از جمهوری خواهی خود صرفِ نظر کرد، او و دیگر علمای مهاجر، به شرط مداخله نکردن در امور سیاسی عراق، به آن کشور بازگشتند. وسیلة ُالنِّجاه دیگر اثر معروف اوست .
نائینی ، میرزا محمّدحسین
فقیه ایرانی و نظریه پرداز اسلام گرای نهضت مشروطیت. به سامِرّا رفت و نزد میرزای شیرازی و سیداسماعیل صدر درس خواند. او نزدیک ترین مشاور آخوند خراسانی در جنبش مشروطه بود و اثر معروف و مهم خود، تنبیه ُالاُمّة و تَنْزیهُ الْمِلّة، را دربارۀ لزوم مشروطیت، پس از تعطیلی موقت مجلس، نوشت (۱۳۲۷ق) . پس از فتح تهران به دست مشروطه خواهان و بی اعتنایی آنان به رهبران روحانی مشروطه ، نائینی موقتاً از فعالیت های سیاسی کناره گرفت، اما در ۱۳۴۰ق انتخابات عمومی عراق را با صدور فتوایی تحریم کرد. و در اعتراض به تبعید شیخ محمد خالصی و سیدمحمد صدر به ایران آمد و به دعوت شیخ عبدالکریم حائری یزدی به تدریس در حوزۀ علمیۀ قم پرداخت. در واقعۀ غوغای جمهوری خواهی در ایران، وقتی به خواهش نائینی و دیگر علما، رضاخان از جمهوری خواهی خود صرفِ نظر کرد، او و دیگر علمای مهاجر، به شرط مداخله نکردن در امور سیاسی عراق، به آن کشور بازگشتند. وسیلة ُالنِّجاه دیگر اثر معروف اوست .