ناوچه

ناوچه یا ناومحافظ یا پاس ناو[ ۱] نوعی کشتی جنگی سبک و کوچک است. تعریف ناوچه در چند قرن اخیر تفاوت کرده و کشتی های متفاوتی به این نام معروف شده اند. به آن ناو محافظ نیز می گویند.
ناومحافظ های امروزی نوع کوچک شده ای از ناوشکن ها محسوب می شوند که سبکتر هستند و تسلیحات کمتری در اختیار دارند. وزن آن ها بین ۱ تا ۷ هزار تن و طول آن ها ۹۰ تا ۱۳۰ متر است. وظیفه اصلی آن ها مقابله با حملات زیردریایی ها و شناورهای سبک تندرو است. امروزه ناومحافظ ها از محبوب ترین شناورهای جنگی هستند چراکه کارایی بالایی نسبت به هزینه های تولید و نگهداری خود دارند.
فرهنگستان زبان فارسی، پاس ناو، ناومحافظ ( frigate ) را این گونه تعریف می کند: «نوعی کشتی جنگی که می تواند به طور مستقل یا همراه با نیروهای آب خاکی و ضربتی و ضد زیرسطحی علیه تهدیدات سطحی یا زیرسطحی و هوایی عمل کند و سلاح های آن شامل توپ های سه و پنج اینچی دومنظوره و سلاح پیشرفتهٔ ضد زیردریایی است. »[ ۲]
ترکیب معمول تسلیحاتی ناومحافظ های مدرن شامل چند لانچر موشک های ضدکشتی، یک توپ مسلسل کالیبر متوسط ( ۵۷ تا ۱۱۴ م م ) ، چند پرتابگر اژدر و یک سیستم دفاع نزدیک می شود. بسیاری از آن ها به موشک های ضدهوایی کوتاه برد و یک یا چند توپ ضدهوایی هم مجهز هستند و برخی از آن ها آشیانه ای برای نگهداری یک یا دو بالگرد دارند. اغلب ناومحافظ ها نیز با ترکیبی از موتورهای دیزلی و موتورهای توربین گاز تأمین می شود. رادارهای جستجوی هوایی، سونار، سیستم های کنترل آتش، تجهیزات جنگ الکترونیک و پادکارهای اخلال گر علیه موشک های مهاجم نیز از تجهیزات معمول ناوچه هاست.
اصلیت واژه frigate به مدیترانهْ سدهٔ ۱۵ برمی گردد که به کشتی های بادبان دار کلاس - پارو به همراه بادبان و اسلحه سبک گفته می شد. در قرن ۱۷ واژه ناوچه در انگلستان برای تعریف نوعی کشتی که کوچک٫ دراز، جنگی و با اسلحه کوچک و تعداد زیادی خدمه داشت توسط دونکرک پرایوتیرز برای کشتی با برد کم در اقیانوس اطلس شمالی و شرقی و کانال دوور به کار می رفت. بزودی واژه ناوچه به تمام خانواده کشتی های جنگی سبک و سریع به کار رفت. اولین کشتی در خدمت بریتانیا کانستنت وارویک بود که در ۱۶۴۵ وارد خدمت شد.
به این دلیل که نیروی دریایی بریتانیا احتیاج به کشتیهایی با پایداری بیشتر از آنچه دانریک می توانست تولید کند بود ٫ واژه ناوچه به زودی به تمام خانواده کشتی های سبک و زیبا نیز گفته شد. حتی سورن دریای عظیم به عنوان یک ناوچه بعد از تغییرات در آن در ۱۶۵۱ توصیف شد