ناوردا

دانشنامه عمومی

در فیزیک و ریاضیات، هر ویژگی/خصیصه سیستم را که تحت یک تبدیل تغییر نکند، ناوردا ( تغییر ناپذیر / پایا ) می نامند.
اگر سیستم ویژگی / خصیصه ای داشته باشد که تحت تبدیل خاصی تغییر نکند، بدان معنی است که سیستم دارای تقارنی متناظر با آن ویژگی است. بنابراین، وجود هر ویژگی ناوردا معادل وجود تقارنی در سیستم است. بنا به قضیۀ نویدر نیز، هر تقارنی در یک سیستم فیزیکی به معنای وجود یک قانون پایستگی برای آن سیستم است. پس، هر ناوردایی تحت یک تبدیل به یک قانون پایستگی می انجامد. در هر حال، باید توجه داشت که، ویژگی ای که تحت تبدیلی ناورداست لزوما تحت تبدیل های دیگر ناوردا نخواهد بود.
مثال های متعدد و معروفی از کمیت های ناوردا تحت تبدیل های خاص وجود دارند. سرعت نور تحت تبدیلات لورنتس ناورداست. زمان نیز تحت تبدیلات گالیله، که دستگاه مختصات یک ناظر لَخت را به دستگاه مختصات ناظر لَخت دیگری تبدیل می کند، ناورداست. مطابق با قضیۀ نویدر، ناوردایی تحت انتقال به اصل پایستگی تکانه می انجامد. ناوردایی در زمان نیز به اصل پایستگی انرژی منجر می شود.
فرهنگستان زبان فارسی، وردیدن از ریشه باستانی ورت ( ورتیدن ) ، را به جای فعل to varry برگزیده است و از این فعل مشتقات وردایی ( variance ) ، وردش ( variation ) ، وردا ( variant ) ، هم وردا ( covariant ) ، هم وردایی ( covariannce ) ، ناوردا ( invariant ) ، ناوردایی ( invariance ) ، پادوردا ( contravariance ) را برساخته است.
• مفاهیم فیزیکی
• واژگان ریاضیات
مقاله های بدون منبع
• همه مقاله های بدون منبع
عکس ناوردا
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

پیشنهاد کاربران

ناوردا واژه ای پارسی به معنای غیر قابل تغییر است که عبارتی تازی می باشد.
اساسا نمی دانم چرا تعریف فیزیکی آن در بحث نسبیت با نهاد کلمه مطابقت ندارد، چون وردا از تناسخ و گرایش می آید و در حالیکه در فیزیک با توجه به وجود پسوند منفی ( نا ) کلمه به آن معنی پایا و همنوایی داد اند، در حالیکه می بایست به آن معنی نا نوا اطلاق داده می شد نه هم نوا. . .
...
[مشاهده متن کامل]

بنظرم بایددر فیزیک نسبیت جای دو واژه ناوردا با هموردا جابجا شود

ناوردا. ( صفت ) ( علوم ریاضی و فیزیک ) ( نا + وردا ) ثابت، نامتغیر، تغییر ناپذیر. مترادف این واژه در زبان انگلیسی «invariant» می باشد.
اسم مربوط به صفتِ «ناوردا»، «ناوردایی» است. مترادف این اسم در زبان انگلیسی «invariance» می باشد.
...
[مشاهده متن کامل]

اصل ناوردایی = Invariance principle, Principle of invariance

بپرس