ناواهو

ناواهو (Navajo)
(تِنا ناواهو یا: ناواجو؛ به معنی «مزرعۀ بزرگ») دومین گروه بزرگ از قبایل سرخ پوست امریکایی با جمعیتی نزدیک به ۲۲۰ هزار تن (۱۹۹۰) ساکن در آریزونا، نیومکزیکو و یوتا. با قوم آپاچی ارتباط دارند و به زبانی آتابَسکی، که به خانوادۀ زبانی نا ـ دنه تعلق دارد، سخن می گویند. از دیرباز کشاورز بودند، اگرچه بسیاری از آن ها امروزه گوسفند پرورش می دهند و این کار را از اسپانیایی ها آموختند. آن ها به داشتن مهارت های هنری شهرت دارند و بخشی از درآمد خود را نیز از گردشگری (توریسم)، فروش سفالینه های نقاشی شده، بافتن قالی و پتو و ساختن جواهرات از نقره و فیروزه به دست می آورند. در حدود ۱۰۰۰م ناواهوها از کانادا به جنوب غربی امریکا مهاجرت کردند. در آن جا زیر نفوذ سرخ پوستان پوئبلوی (روستانشین) مکزیکو قرار گرفتند و از آن ها کشت ذرت را آموختند. ناواهوها فاقد سازمان سیاسی تمرکزیافته بودند و به دسته هایی کوچک بر پایۀ خویشاوندی و زیر رهبری یک رئیس تقسیم می شدند. در اسطوره های بنیادین ناواهو روایت شده است که چگونه نخستین مردم از دنیای زیرزمینی سربرآورده اند و اسطوره های متعدد دیگری توجیهاتی برای مناسک آن ها فراهم آورده است. دامنۀ مناسک دینی آن ها از مناسکی ساده که افراد آن را اجرا می کنند تا مناسک شفابخش پیچیده ای متغیر است که نیاز به دخالت افراد متخصص و گاه هزاران تن از مردم دارد. برخی دیگر از مناسک آن ها متضمن نقاشی های ظریف و استادانه ای با شن است که آنان در این زمینه شهرت دارند. حملات متعدد ناواهوها به مهاجران سفیدپوست سبب شد که کیت کارسون و نیروی نظامی امریکا در ۱۸۶۳ به آن ها یورش آورند. در این یورش ها تعداد زیادی از آن ها دستگیر و زندانی شدند تا آن که در ۱۸۶۸ حفاظت گاهی برای آن ها تأسیس شد. این حفاظت گاه، که بزرگ ترین حفاظت گاه امریکا است و مساحتی برابر با ۶۵ هزار کیلومتر مربع دارد، عمدتاً در بخش شمال شرقی آریزونا واقع شده است، اما تا بخش شمال غربی نیومکزیکو و جنوب شرقی یوتا نیز گسترش یافته است. این حفاظت گاه به حدی خشک است که تأمین نیازهای کل جمعیت سرخ پوستان ناواهو از طریق آن میسّر نیست و بسیاری از افراد این قوم امروزه به صورت کارگران موقت در شهرهای مختلف امریکا به کار مشغولند. استخراج اندکی اورانیوم و گاز طبیعی در حفاظت گاه آن ها درآمد زیادی برای قبیله به همراه داشت. ناواهوها خود را دینه (مردم) می نامند.