نام های دریای خزر

در سال ۱۳۶۱ دولت نام دریای مازندران را نام رسمی اعلام کرد، ولی در بخشنامه دولتی سال ۱۳۸۱ نام رسمی دریای شمال ایران در مکاتبات فارسی دریای خزر و در مکاتبات انگلیسی Caspian Sea اعلام شد. [ ۱] برخی ایرانیان از ۱۳۱۶ این دریا را مازندران هم نامیده اند. نام دریای خزر و گاه دریای مازندران در ۵۰ سال گذشته در رسانه های گروهی ایران رایج بوده است. نام رسمی این دریا در فارسی خزر است. این نام تاریخی و رسمی رایج در فارسی در نام گزینی برای دیگر موارد مربوط به منطقه مانند خزرشهر و خزرخز نیز بازتاب یافته است. به دلایل تاریخی، نام دریای شمال ایران در بسیاری زبان های دیگر از نام قوم کاسپی گرفته شده است. همان گونه که در مورد بسیاری دیگر از عوارض جغرافیایی جهان رایج است برای این دریا نیز نام های متفاوتی در زمان های گوناگون استفاده شده است؛ ولی «دریای هیرکانی» و «دریای کاسپی» از نظر تاریخی در زبان های غربی مطرح تر بوده است. [ ۲] واژهٔ کاسپین، نمونهٔ انگلیسی شدهٔ واژهٔ کاسپی است. پسوند "an" در انتهای واژهٔ انگلیسی Caspian یک افزونهٔ انگلیسی است که نظیر آن در پایان واژه های Russian ( روسی ) ، Mexican ( مکزیکی ) ، American ( آمریکایی ) و غیره یافت می شود.
نام دریای شمال ایران در زبان انگلیسی Caspian Sea است. این دریا در زبان کشورهای ساحلی آن مانند فارسی و ترکی آذربایجانی و غیره رسماً دریای خزر نامیده می شود و بحر قزوین در کشورهای عربی و بعضی کشورهای آفریقایی و مسلمان کاربرد دارد. [ ۳]
کاسپین شکل فرانسوی نام کاسپی است که با پسوند فرانسوی ian - ساخته شده[ ۴] که پسوندی مربوط به زبان فارسی نیست. [ ۵]
نام های مشتق از کاسپی، در زبان های غیرفارسی هریک یا پسوند صفت ساز خود آن زبان ها به کار رفته است، ازجمله «کَسپین» انگلیسی، «کاسپین» فرانسوی، «کاسپیشه» آلمانی، «کاسپیسه» هلندی و «کاسپیسکی» روسی. کاسپی ها مردمانی غیر هندواروپایی و غیر آریایی بودند که از هزاره دوم پیش از میلای تا دوره ساسانی، اشاره هایی به حضور آن ها در بخشی از منطقه قفقاز شده است. کسپین/کاسپین، صفت وصفی یا نسبتی در زبان های انگلیسی و فرانسوی است برای «کاسپی» است. اگر بخواهیم به صورت مفرد با پسوند فارسی، آنرا تلفظ کنیم، به دلیل گرفتن «یای نسبت» باید «کاسپی» بگوییم و آوردن شکل کاسپین در فارسی نادرست است، همان گونه که بقیهٔ کشورها این دریای را با پسوند خود بیان می کنند. نام دریایٔ «کاسپی» در زبان یونانی Kaspia Thalassa، لاتینی Mare Caspium و در آلمانی Caspisches see در انگلیسی Caspian Sea است. [ ۶]