[ویکی نور] «نادر شاه و بازماندگانش: همراه با نامه های سلطنتی و اسناد سیاسی و اداری» تألیف مورخ و نویسنده معاصر، عبدالحسین نوایی است. کتاب در بردارنده مکاتباتی است که از طرف نادرشاه چه در دوره حکومت وی و یا قبل از حکومتش مبادله شده است. نویسنده سعی داشته است که مکاتبات مبادله شده، تاریخ معاصر ایران را جمع آوری نماید و بخشی از این اسناد را گرد آورده است.
کتاب در پنج فصل تنظیم شده است، بدین ترتیب که نویسنده در چهار فصل اول، به شرح حوادث و اسناد زمان نادر شاه و در آخرین فصل، به بازماندگان نادر و اسناد مربوط به آن ها پرداخته است. شیوه نگارش کتاب بدین گونه است که پیش از ارائه اسناد بخشی از تاریخ یا شرح حال شخصیت ها را بیان کرده است. متن نامه ها بر اساس ادبیات آن ایام تنظیم شده است و قهراً برای کسانی که اطلاعات ادبی قدیم یا اطلاعات تاریخی کافی ندارند، شاید فهم جامع جملات تا حدی مشکل می باشد.
مطالب فصول مختلف کتاب به اختصار به شرح زیر است:
در میان نامه ها و مکاتبات شاید مطالبی باشد که مورد اشکال است، لکن از این جهت که نویسنده تفسیری بر این مکاتبات ندارد و صرفاً این ها را جمع آوری کرده، به عنوان اسناد تاریخی صرف تلقی می شود و به دلیل سند بودن از این جهات ضعف صرف نظر می شود؛ البته نویسنده منابعی که اسناد را از آن ها به دست آورده را ذکر کرده است. فصل اول کتاب با عنوان «افغان ها در ایران» با سرگذشت اشرف افغان آغاز شده است. در دوران او تقسیم ایران بین روسیه و ترکیه، به دلالی فرانسویان عملی شده بود؛ بنابراین اهم مشکلات اشرف در بدو سلطنت، یکی مقابله با اوضاع آشفته داخلی ایران و دیگری جنگ با ترکان و مقابله با روس ها بود. بخش اعظم این فصل را نامه های اشرف افغان و شاه طهماسب دوم تشکیل داده است.
فصل دوم، با عنوان «نادرشاه» با زندگی نامه او آغاز شده است. او که از قبیله افشار طایفه ای صحرانشین مغول بود و در زمان استیلای مغول به ایران آمده و در این سرزمین جای گرفته بودند، مرکز اصلیشان در آذربایجان بود. نادر در محرم سال 1100ق در دستگرد چشم به جهان گشود. پدرش امامقلی بود که شغل پوستین دوزی داشت. در ابتدای زندگانی ندرقلی نام داشت و وقتی کارش در دستگاه طهماسب دوم بالا گرفت، لقب طهماسب قلی خان یافت و هنگامی که به سلطنت رسید، خود را نادرشاه خواند. در این بخش نیز اسناد و فرامین نامه های محرمانه او به سلاطین عثمانی ذکر شده است.
کتاب در پنج فصل تنظیم شده است، بدین ترتیب که نویسنده در چهار فصل اول، به شرح حوادث و اسناد زمان نادر شاه و در آخرین فصل، به بازماندگان نادر و اسناد مربوط به آن ها پرداخته است. شیوه نگارش کتاب بدین گونه است که پیش از ارائه اسناد بخشی از تاریخ یا شرح حال شخصیت ها را بیان کرده است. متن نامه ها بر اساس ادبیات آن ایام تنظیم شده است و قهراً برای کسانی که اطلاعات ادبی قدیم یا اطلاعات تاریخی کافی ندارند، شاید فهم جامع جملات تا حدی مشکل می باشد.
مطالب فصول مختلف کتاب به اختصار به شرح زیر است:
در میان نامه ها و مکاتبات شاید مطالبی باشد که مورد اشکال است، لکن از این جهت که نویسنده تفسیری بر این مکاتبات ندارد و صرفاً این ها را جمع آوری کرده، به عنوان اسناد تاریخی صرف تلقی می شود و به دلیل سند بودن از این جهات ضعف صرف نظر می شود؛ البته نویسنده منابعی که اسناد را از آن ها به دست آورده را ذکر کرده است. فصل اول کتاب با عنوان «افغان ها در ایران» با سرگذشت اشرف افغان آغاز شده است. در دوران او تقسیم ایران بین روسیه و ترکیه، به دلالی فرانسویان عملی شده بود؛ بنابراین اهم مشکلات اشرف در بدو سلطنت، یکی مقابله با اوضاع آشفته داخلی ایران و دیگری جنگ با ترکان و مقابله با روس ها بود. بخش اعظم این فصل را نامه های اشرف افغان و شاه طهماسب دوم تشکیل داده است.
فصل دوم، با عنوان «نادرشاه» با زندگی نامه او آغاز شده است. او که از قبیله افشار طایفه ای صحرانشین مغول بود و در زمان استیلای مغول به ایران آمده و در این سرزمین جای گرفته بودند، مرکز اصلیشان در آذربایجان بود. نادر در محرم سال 1100ق در دستگرد چشم به جهان گشود. پدرش امامقلی بود که شغل پوستین دوزی داشت. در ابتدای زندگانی ندرقلی نام داشت و وقتی کارش در دستگاه طهماسب دوم بالا گرفت، لقب طهماسب قلی خان یافت و هنگامی که به سلطنت رسید، خود را نادرشاه خواند. در این بخش نیز اسناد و فرامین نامه های محرمانه او به سلاطین عثمانی ذکر شده است.