مینوی خرد

دادِسْتان مینویِ خِرَد یا به اختصار مینویِ خِرَد کتابی به زبان پارسی میانه است که صورت پهلوی و پازند آن و نیز ترجمه هایی به سنسکریت و فارسی کهن ( هم نظم و هم نثر ) باقی مانده است. این اثر به صورت مجموعهٔ پرسش هایی است که «دانا» نامی از مینوی خرد ( روح عقل ) می کند و پاسخ هایی که مینوی خرد به پرسش های وی می دهد. واژهٔ دادِستان که در نام کامل کتاب دیده می شود به معنی حکم، رأی یا فتواست.
اثر در ۶۳ فصل ( یک دیباچه و ۶۲ پرسش و پاسخ ) تدوین شده است. مینوی خرد به دلیل اشتمال بر نکات و اشاره های اساطیری اهمیت دارد. زمان تألیف کتاب را به احتمال در اواخر دوران ساسانی دانسته اند. [ ۱] درین کتاب همچنین به نبردهای ایرانیان با ترکان و رومیان اشاره شده است. تأثیر زبان پارسی نو چه از لحاظ دستوری و چه از لحاظ واژگانی در کتاب دیده نمی شود. [ ۱]
کتاب مینوی خرد را احمد تفضلی به فارسی امروزی ترجمه کرده است و در سال ۱۳۵۴ چاپ شده است. تفضلی پیش از ترجمهٔ کتاب، برای آن واژه نامه ای در سال ۱۳۴۸ منتشر کرده است.
ترجمهٔ بخشی از پرسش ۳۷ از مینوی خرد:
«پرسید دانا مینوی خرد را که مردمان به چند راه و بهانهٔ کرفه به بهشت بیش رسند؟
مینوی خرد پاسخ کرد که:
• نخست کرفه رادی
• و دیگر راستی
• و سدیگر سپاسداری
• و چهارم خورسندی
• پنجم نیکی کردن باید به نیکان و دوست بودن به هر کس …»[ ۲]