میل جان استوارت

دانشنامه آزاد فارسی

میل، جان استوارت (۱۸۰۶ـ۱۸۷۳)(Mill,John Stuart)
میل، جان استوارت
فیلسوف ـ اقتصاددان انگلیسی. بر اندیشۀ بریتانیایی قرن ۱۹، نه تنها در فلسفه و اقتصاد بلکه در حوزه های علوم سیاسی، منطق و اخلاق، نیز تأثیر شگرفی گذاشت. در لندن متولد شد و از خردسالی زیر نظر پدرش، جیمز میل، آموزش دید و تحصیل زبان یونانی را در ۳ سالگی آغاز کرد. در آستانۀ ۱۷سالگی دوره های کامل و پیشرفتۀ آموزش در زمینۀ ادبیات و فلسفۀ یونانی، شیمی، گیاه شناسی، روان شناسی و حقوق را به پایان رسانده بود. در ۱۸۲۲ در مقام منشی پدرش در دفتر بازرسی «دیوان هند» به کار پرداخت و شش سال بعد به مقام معاون بازرس ارتقا یافت. تا ۱۸۵۶ مسئولیت روابط شرکت با ایالت های امیرنشین هند را برعهده داشت. در سال اخیر، رئیس دفتر بازرسی شد و این مقام را تا زمان انحلال شرکت در ۱۸۵۸ حفظ کرد و آن گاه بازنشسته شد. تا ۱۸۶۵ در سَن وِران، نزدیک آوینیون در فرانسه، به سر برد و در این هنگام به نمایندگی از وِست مینستر به پارلمان انگلستان راه یافت. از آن جا که در انتخابات عمومی ۱۸۶۸ مجدداً انتخاب نشد، به فرانسه بازگشت و تا ۸ مۀ ۱۸۷۳ که پایان عمرش فرارسید در آوینیون به تحقیق و نوشتن مشغول بود. میل به منزلۀ پلی است میان موضوع های مورد علاقۀ قرن ۱۸ در زمینۀ آزادی، عقل و علم و گرایش قرن ۱۹ در جهت تجربه گرایی و جمع گرایی. او در فلسفه آموزه های مبتنی بر فایده باوری پدرش جیمز میل، و نیزجرمی بنتام را در آثاری چون فایده باوری (۱۸۶۳) به صورتی روشمند تنظیم کرد، به طوری که تجربۀ آدمی را پایۀ شناخت قرار داد و بر عقل آدمی تأکید نهاد. میل، در اقتصاد سیاسی، هوادار خط مشی هایی بود که آن ها را با آزادی فردی سازگارتر می انگاشت و تأکید می کرد که آزادی ممکن است همان قدر با استبداد سیاسی تهدید شود که با استبداد اجتماعی. بیشترین شهرت او شاید برای رسالۀدربارۀ آزادی (۱۸۵۹) باشد. وی آموزۀ سوسیالیستی پیش از مارکس را بررسی کرد و اگرچه سوسیالیست نشد، فعالانه در راه اصلاح شرایط زندگی کارگران کوشید. میل، در پارلمان، یکی از تندروها به شمار می رفت زیرا از لوایحی چون مالکیت عمومی منابع طبیعی، برابری برای زنان، آموزش اجباری و کنترل زادوولد حمایت می کرد. هواداری او از حق رأی زنان در مناظره های مربوط به «لایحۀ اصلاحات» ۱۸۶۷ به شکل گیری نهضت حق رأی عمومی انجامید. میل دربارۀ علّیت نیز پژوهش هایی انجام داد و درصدد تبیینی برحسب اصول تجربی برای آن برآمد. برخی از نوشته های مهم دیگر او: اصول اقتصاد سیاسی (۱۸۴۸)؛ تأملاتی در حکومت انتخابی (۱۸۶۱)؛ دربارۀ انقیاد زنان (۱۸۶۹)؛ زندگی نامۀ خودنوشت (۱۸۷۳)؛ سه مقاله دربارۀ دین (۱۸۷۴).

پیشنهاد کاربران

بپرس