میزاب

میزاب (کعبه). میزاب کعبه ( به عربی: میزاب الکعبة ) یا میزاب مهر ( به عربی: میزاب الرحمة ) ، ابزاری کار گذاشته شده بر گوشهٔ شمالی بام خانه است و از کعبه به سوی حجر اسماعیل بیرون زده.
واژهٔ میزاب ریشه ای فارسی دارد که به زبان عربی راه یافته است. [ ۱] [ ۲] این ناودان آب جمع شده به هنگام شست وشو یا بارندگی را به بیرون از بام ترابری می نماید.
نخستین میزاب، در سی و پنج سالگی پیامبر اسلام به دست قریشیان ساخته و کار گذاشته شد. [ ۳]
در سال ۶۳ ه‍. خ هنگامی که عبدالله پسر زبیر کعبه را بازسازی می کرد میزاب دیگری به همان ویژگی پیشین کار گذاشت[ ۴] و در سال ۷۱ ه‍. خ حجاج پسر یوسف ثقفی آن را پیراست و دوباره بر بام کعبه جای داد. [ ۵]
در سال ۵۲۱ ه‍. خ یک ایرانی صوفی به نام شیخ ابوالقاسم رامِشت، همراه با دیگر بازسازی هایش، میزاب را نیز از نو ساخت. [ ۶]
در سال ۵۲۵ ه‍. خ مقتفی، خلیفهٔ عباسی دستور داد میزاب بازسازی شود. میزابی که در روزگار ناصر، خلیفهٔ عباسی ساخته شده بود در سال ۷۵۸ ه‍. خ بر بام کعبه کار گذاشته شد. [ ۷]
در سال ۹۳۰ ه‍. خ سلطان سلیمان میزابی برای کعبه ساخت؛[ ۸] سه سال بعد میزابی دیگر از مصر آورده شد. [ ۹]
احمد یکم نیز در سال ۹۹۰ ه‍. خ میزابی برای کعبه ساخت. [ ۱۰]
اما میزاب کنونی کعبه در رخ همان میزابی است که عبدالمجید یکم آن را در سال ۱۲۳۵ ه‍. خ درست کرد و در سال ۱۲۳۸ ه‍. خ به همراه حاجی رضا پاشا به مکه فرستاد. [ ۱۱]
در سال ۱۳۳۶ ه‍. خ، شاه سعود، میزاب را نوسازی کرد و در سال ۱۳۷۵ ه‍. خ شاه فهد میزابی نو در رخ همان میزابی که سلطان عبدالمجید ساخته بود ساخت که همچنان بر بام کعبه است. [ ۱۲]
درازای میزاب ۲ متر و ۵۸ سانتی متر و پهنای آن ۲۵ سانتی متر است؛ پیرامون میزاب را چوب ساج با روکش زرین فراگرفته است.
علم تو خود بام عقل و کعبهٔ نفْس است و طبع من چو حج گولان به زیر ناودان چون خوانمت
ای تشنهٔ ابر رحمت تو
چون من، لبِ ناودان کعبه
جوید به تبرک آب دستت
چون حاج، ز ناودان کعبه
از نمِ میزاب و تارِ سُبحه حاجت خواستم قرعه بر شطِ شراب و بر خُم کافر زدند

رجوع شود به:مزاب