میر علی تبریزی ( درگذشت ۸۵۰ ه. ق ) با لقب قُدوة الکُتّاب ( به معنی پیشگام خوشنویسان ) فرزند میر علی سلطانی از خوشنویسان به نام و از مفاخر خوشنویسی ایرانی در سده هشتم و نهم هجری ( چهاردهم و پانزدهم میلادی ) است. او را واضع و مبدع خط زیبای نستعلیق می دانند که از قله های رفیع هنر ایرانی است.
... [مشاهده متن کامل]
از جزئیات زندگی وی اطلاعات زیادی در دست نیست به جز آنکه مدتی در تبریز می زیسته و وفاتش به سال ۸۵۰ ه. ق ( ۱۴۴۶ - ۱۴۴۷ م ) اتفاق افتاده است. دانشنامه بریتانیکا تولد او را حدود ۱۳۶۰ و درگذشتش را ۱۴۲۰ میلادی هر دو در تبریز ذکر کرده است.
در نیمه اول سده نهم دو نفر با نام میرعلی تبریزی می زیسته اند: یکی میرعلی بن الیاس تبریزی و دیگری میرعلی بن حسن تبریزی که میر علی فرزند حسن را بنیان گذار خط نستعلیق می دانند.
هرچند پیش از زمان میرعلی تبریزی نیز در برخی از دست نبشته ها و اسناد نوعی خط بسیار نزدیک به نستعلیق دیده می شود ولی میرعلی تبریزی بود که این خط را به صورت مستقلی عرضه نمود و به آن هویتی آشکارا داد و دارای قواعدی مشخص کرد. از این رو استادان بعدی، ابداع خط نستعلیق را به او نسبت داده اند. به هر حال می توان گفت که اگر میرعلی واضع این خط نباشد او بود که به این خط روش روشن داد.
گفته می شود میرعلی از ترکیب دو خط نسخ و تعلیق خط زیبایی پدید آورد که در ابتدا به «نسختعلیق» و سپس موسوم به نستعلیق گردید و همان است که اکنون خط زیبای پارسی بدان نوشته می شود. در رساله های قدیمی خوشنویسی داستانی نقل شده که میرعلی شبی در خواب، پرواز غازها را دید و حرکات سیال نستعلیق را از حرکات نرم بدن این پرندگان هنگام پرواز الهام گرفت.
شکل اولیه خط نستعلیق و ترکیبات آن در ابتدا ساده تر بود، اما میرعلی آن را کامل کرد. ویژگی شکل تزیینی این خط، برای نوشتن اشعار بسیار مناسب است. آرتور پوپ هنرشناس و ایران شناس مشهور می گوید: «. . . نَسخ، خطی کامل و متعادل است و تعلیق خطی تأثیرگذار و حاکم. با ترکیب ویژگی های این دو خط، نستعلیق که بسیار نوازشگر، شیک، آرام و ملایم است، به وجود آمده است. این نوع خط که ایرانی ها آن را ترویج داده اند تصویری عالی از تمدن و جهان دیدگی را به نمایش می گذارد. » ظهور نستعلیق به کاربرد خط تعلیق کاملاً پایان داد و بعدها توسط جعفر تبریزی، سلطانعلی مشهدی، میر عماد حسنی و دیگران به کمال پختگی رسید.
... [مشاهده متن کامل]
از جزئیات زندگی وی اطلاعات زیادی در دست نیست به جز آنکه مدتی در تبریز می زیسته و وفاتش به سال ۸۵۰ ه. ق ( ۱۴۴۶ - ۱۴۴۷ م ) اتفاق افتاده است. دانشنامه بریتانیکا تولد او را حدود ۱۳۶۰ و درگذشتش را ۱۴۲۰ میلادی هر دو در تبریز ذکر کرده است.
در نیمه اول سده نهم دو نفر با نام میرعلی تبریزی می زیسته اند: یکی میرعلی بن الیاس تبریزی و دیگری میرعلی بن حسن تبریزی که میر علی فرزند حسن را بنیان گذار خط نستعلیق می دانند.
هرچند پیش از زمان میرعلی تبریزی نیز در برخی از دست نبشته ها و اسناد نوعی خط بسیار نزدیک به نستعلیق دیده می شود ولی میرعلی تبریزی بود که این خط را به صورت مستقلی عرضه نمود و به آن هویتی آشکارا داد و دارای قواعدی مشخص کرد. از این رو استادان بعدی، ابداع خط نستعلیق را به او نسبت داده اند. به هر حال می توان گفت که اگر میرعلی واضع این خط نباشد او بود که به این خط روش روشن داد.
گفته می شود میرعلی از ترکیب دو خط نسخ و تعلیق خط زیبایی پدید آورد که در ابتدا به «نسختعلیق» و سپس موسوم به نستعلیق گردید و همان است که اکنون خط زیبای پارسی بدان نوشته می شود. در رساله های قدیمی خوشنویسی داستانی نقل شده که میرعلی شبی در خواب، پرواز غازها را دید و حرکات سیال نستعلیق را از حرکات نرم بدن این پرندگان هنگام پرواز الهام گرفت.
شکل اولیه خط نستعلیق و ترکیبات آن در ابتدا ساده تر بود، اما میرعلی آن را کامل کرد. ویژگی شکل تزیینی این خط، برای نوشتن اشعار بسیار مناسب است. آرتور پوپ هنرشناس و ایران شناس مشهور می گوید: «. . . نَسخ، خطی کامل و متعادل است و تعلیق خطی تأثیرگذار و حاکم. با ترکیب ویژگی های این دو خط، نستعلیق که بسیار نوازشگر، شیک، آرام و ملایم است، به وجود آمده است. این نوع خط که ایرانی ها آن را ترویج داده اند تصویری عالی از تمدن و جهان دیدگی را به نمایش می گذارد. » ظهور نستعلیق به کاربرد خط تعلیق کاملاً پایان داد و بعدها توسط جعفر تبریزی، سلطانعلی مشهدی، میر عماد حسنی و دیگران به کمال پختگی رسید.
