میرزاعلی اصغرخان امین السلطان

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] میرزا علی اصغرخان امین السلطان، پسر دوم آقا ابراهیم امین السلطان می باشد که در سال ۱۲۷۴ه.ق در تهران متولد و در ۲۱ رجب سال ۱۳۲۵ ه.ق. وقتی به مجلس رفته بود به وسیله شخصی به نام عباس آقا صراف به قتل رسید. صدارت امین السلطان در در دوره ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه همراه بود با واگذاری امتیازات فروان به دول خارجی و نفوذ بیش از حد این دولت ها در ایران بود.
میرزا علی اصغرخان امین السلطان، پسر دوم آقا ابراهیم امین السلطان می باشد که در سال ۱۲۷۴ه.ق در تهران متولد شد اصلیت این خاندان گرجی و ارمنی می باشد. علی اصغرخان در زمان حیات پدر، ملقب به صاحب جمع (متصدی شترخانه و قاطرخانه) بود و پس از آنکه میرزا علی خان امین الممالک رئیس دارالشورای کبری در سال ۱۲۹۹ ه.ق ملقب به امین الدوله شد میرزا علی اصغرخان لقب قبلی او را گرفته و ملقب به امین الملک شد و مدت چهارده ماه ملقب به این لقب بود. که میرزا ابراهیم، پدرش در سال ۱۳۰۰ه.ق به هنگام مسافرت ناصرالدین شاه به مشهد فوت نمود و ناصرالدین شاه پس از فوت او تمام مشاغل پدر، از قبیل بیوتات سلطنتی، انبار غله مرکزی، ضرابخانه، وزارت گمرک و خزانه به انضمام وزارت دربار و لقب امین السلطانی را به پسرش میرزا علی اصغرخان که در آن هنگام جوانی بیست و شش ساله بود منتقل نمود. او در کودکی و نوجوانی زیر دست پدر خود تحصیلات نه چندان عمیقی آموخت اما با توجه به هوش و زیرکی و حافظۀ خاصی که داشت هر چه را می دید و می شنید فرا می گرفت و محفوظات خود را بسیار به موقع بکار می بست او بعد از مرگ مستوفی الممالک خود را به شاه بسیار نزدیک کرد و مورد توجه شاه قرار گرفت و در اواخر صدارت مستوفی الممالک محور قدرت و گرداننده چرخ مملکت بود و رجال دولت برای رسیدن به جاه و مقام به او متوسل می شدند.
صدارت میرزا علی اصغرخان
میرزا یوسف مستوفی الممالک در سال ۱۳۰۳ه.ق فوت کرد پس از وی امین السلطان با همان مقام وزارت دربار تا دو سال بر کلیه امور وزارتخانه ها نظارت داشت تا اینکه در سال ۱۳۰۵ه.ق ناصرالدین شاه رسماً امور کشور را به او سپرد. ناصرالدین شاه در این زمان سه کس را برای امر صدارت در نظر داشت، قوام الدوله (میرزا عباس خان تفرشی)، عضد الملک (علی رضاخان قاجار) و امین السلطان، شاه دست به استخاره زد تا یکی از آنها را برای صدارت انتخاب کند ولی استخارۀ امین السلطان بد آمد و دو نفر دیگر خوب، تصمیم شاه در نهایت امر این بود که امین السلطان را به صدارت بر گزیند.
در دوره ناصرالدین شاه
در دوره ای که او به صدارت انتخاب شد رقابت روسیه و انگلستان در ایران به شدت رو به افزایش بود. سفرای هر دو کشور تلاش می کردند تا نظر شاه و امین السلطان را به سمت خود جلب کنند و سرانجام هم انگلیسی ها موفق به جلب نظر امین السلطان به سمت خود شدند. بعد از تمایل شاه و وزیرش به سَمت انگلستان، ناصرالدین شاه برای بار سوم در سال ۱۳۰۶ه.ق عازم اروپا شد. دولت انگلستان که به علت مشکلات داخلی نتوانسته بود در سفر قبلی به خوبی از شاه ایران پذیرایی کند در این سفر جبران مافات کرد و ناصرالدین شاه را مورد توجه قرار داد.شاه از کشورهای روسیه، لهستان، آلمان، هلند، بلژیک و انگلستان دیدن کرد.در آخر سفر هم میرزا ملکم خان توانست با تقدیم هدایایی به شاه و همراهان امتیاز بخت آزمایی را از ایران گرفته و آن را به مبلغ چهل هزار لیره انگلیسی به یک مؤسسه انگلیسی در ایران بفروشد. اعطای این امتیاز مورد مخالفت برخی از رجال ایران و علمای مذهبی قرار گرفت و شاه هم پس از ورود به ایران این امتیاز را لغو کرد. اعطای این امتیاز و لغو آن موجب شد تا بین امین السلطان و میرزا ملکم خان اختلاف بروز نماید و صدراعظم موجبات عزل ملکم خان را از وزیر مختاری ایران در انگلستان فراهم ساخت و به جای وی میرزا محمد علی خان علاء السلطنه را به وزیر مختاری به لندن فرستاد.و این امر باعث شد که میرزا ملکم خان مخالف شاه و صدر اعظم شود و روزنامه قانون را منتشر کرد. سفر شاه و صدر اعظم به اروپا سر آغاز اعطای امتیازات گسترده به خارجیان گردید. یکی از این امتیازات، اعطای امتیاز انحصار دخانیات به یک شرکت انگلیسی به نام تالبوت بود که در پانزده فصل قراردادی بین دولت ایران و شرکت صاحب امتیاز به امضاء رسید که به موجب آن انحصار خرید و فروش تنباکوی ایران به مدت پنجاه سال به تالبوت واگذار شد و مقرر شد که شرکت انگلیسی هر سال پانزده هزار لیره انگلیسی به دولت ایران بپردازد. شرکت در آغاز فعالیت با مخالفت علمای مذهبی، دولت روسیه و مردم رو به رو شد و علمای مذهبی از جمله آیت الله میرزای شیرازی با مخالفت با این امتیاز موجب لغو آن شدند و دولت ایران پانصد هزار لیره غرامت به شرکت انگلیس پرداخت کرد. همچنین امتیاز تاسیس بانک شاهنشاهی در سال ۱۳۰۷ه.ق به رویتر برای مدت شصت سال واگذار شد. و همچنین اجازه استخراج نفت به رویتر واگذار گردید. بعد از لغو امتیاز تالبوت، امین السلطان تغییر رویه داده و به روس ها نزدیک شده بود و این امر باعث شد که روس ها نیز دارای امتیازاتی شوند. در سال ۱۳۱۰ه.ق قراردادی در شش فصل پیرامون دو قریه فیروزه و حصار بین دو کشور منعقد شد و سرزمین های از دست رفته شمال خراسان از طرف ایران به رسمیت شناخته شد و تشکیل بانک استقراضی روس در این زمان روی داد. این سیاست و نزدیکی به روس ها ادامه داشت تا اینکه در سال ۱۳۱۳ه.ق. ناصرالدین شاه به قتل رسید.
مظفر الدین شاه
...

پیشنهاد کاربران

بپرس