میرزا محمودخان طباطبایی عطاءالملک

[ویکی فقه] علاءالملک، میرزا محمودخان طباطبایی، از رجال قاجار در دوره های ناصری، مظفری و مشروطه، بوده است.
وی در اول شعبان ۱۲۵۸ در تبریز در خانوادۀ نظام العلماء متولد شد. پدرش میرزاعلی اصغر مستوفی بود. میرزا محمود مدت ده سال به تحصیل علوم متداول در ایران پرداخت. سپس، برای ادامه تحصیل به تفلیس رفت و پس از چند سال به ایران بازگشت.
ورود به مشاغل دولتی
تاریخ دقیق ورود او به مشاغل دولتی در منابع ذکر نشده است، ولی در حدود اواسط دورۀ ناصرالدین شاه، نخستین شغل وی در تبریز محصلی محاسبات بود. وی در این دوره، لقب وکیل دفتر نیز گرفت. سپس به تهران رفت و وارد وزارت خارجه شد. در ۱۲۸۷، برای انجام دادن مذاکرات مرزی ایران و افغانستان، به مأموریتی شش ماهه در لندن رفت. در ۱۲۹۰، در نخستین سفر ناصرالدین شاه به اروپا، میرزامحمود برای انجام دادن مقدمات ورود شاه، به حاجی ترخان رفت و تا مسکو همراه شاه بود و سپس به همراه حرم شاهی به ایران بازگشت. وی در ۱۲۹۴، سرکنسول ایران در انگلیس شد و شش سال در آن جا بود. در ۱۳۰۰، با سمت مستشاری به پترزبورگ رفت. بعد از یک سال، کاردار ایران در روسیه و در ۱۳۰۴، وزیر مختار ایران در پترزبورگ شد. مأموریت وی در روسیه در موقعیت حساسی صورت گرفت و میرزا محمود پیوسته مراقب حفظ مناسبات سیاسی ایران و روس بود. به ویژه با توجه به رقابت روس و انگلیس و امتیازاتی که انگلستان در ایران به دست آورده بود، وی در جهت بهبود مناسبات ایران و روسیه می کوشید
لقب علاء الملک
در ۱۳۰۹ پس از فوت میرزا عبداللّه خان علاءالملک (برادر میرزا حسین خان مشیرالدوله)، میرزامحمود به علاءالملک ملقب شد علاءالملک تا ۱۳۱۲ در روسیه بود و در این سال، به جای برادرش وزیر مختار عثمانی شد. از جمله اقدامات او در آن جا این بود که سلطان عثمانی را راضی کرد تا میرزاحسن خان خبیرالملک، شیخ احمد روحی و میرزاآقاخان کرمانی را که متهم به دست داشتن در قتل ناصرالدین شاه بودند، به ایران تحویل دهد. حتی سلطان عثمانی را قانع کرد که این سه تن در شورش ارامنه در ۱۳۱۲ دست داشته اند اما کوششهای او برای اقناع سلطان عثمانی برای دستگیری سید جمال الدین اسدآبادی و بازگرداندن او به ایران به جایی نرسید.
بازگشت به ایران
...