میرزا محمد خان قاجار دولو ملقب به کشیکچی باشی و سپس سپهسالار ( مرگ ۱۷ صفر ۱۲۸۴ هجری قمری در مشهد ) وزیر جنگ و صدراعظم روزگار پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار بود.
میرزا محمد خان پسر امیر خان سردار از نظامیان دورهٔ محمد شاه قاجار بود. میرزا محمد خان کشیکچی باشی در زمان تجاوز نظامی بریتانیا به جنوب ایران، به جای مهرعلی خان شجاع الملک نوری فرماندهِ قوای جنوب - که از بریتانیایی ها شکست خورده بود - انتخاب شد، ولی نتوانست در برابر ایشان کاری از پیش ببرد. در ۱۲۷۵ هجری به سمت وزارت جنگ برگزیده شد و در ۱۲۸۰ هجری در سرکوب ترکمانان شورشی استرآباد از خود رشادت نشان داد. در ۱۲۸۱ از سوی ناصرالدین شاه با حفظ سمت وزارت جنگ به صدارت عظمی گمارده شد. به ابتکار او اولین دستورالعمل نظامی در ایران بر اساس رهنمودهای ارتش انگلیس و فرانسه تصویب و اجرا شد. این برنامه روش انتصاب و عزل اعضای کادر فرماندهی، برنامه ریزی تمرینات نظامی اجباری و ایجاد یک ذخیره آموزش دیده برای معرفی یک ساختار سازمانی خاص را تعیین کرد. نخست وزیری میرزا محمد خان 17 ماه دوام آورد و چون نظامی بود عمدتاً به لشکریان توجه داشت و از امور کشور غافل بود. علاوه بر این، درباریان و وزرای منصوب شاه به دستورات او بی اعتنایی می کردند و فقط در برابر شاه پاسخگو بودند. سرانجام با توطئه های میرزا یوسف آشتیانی و دیگر درباریان برکنار شد. اندکی بعد میرزا محمد خان به پیشکاری سلطان حسین میرزا جلال الدوله پسر ناصرالدین شاه و والی وقت خراسان رسید. پس از مدتی، میرزا محمد خان به همراه تعدادی از مخالفان ناصرالدین شاه برای سرنگونی وی و جانشینی برادرش عبدالصمد میرزا عزالدوله توطئه کردند. ناصرالدین شاه متوجه این توطئه شد و در سفری به مشهد دستور مسموم کردن میرزا محمدخان با قهوه قاجار را صادر کرد. میرزا محمدخان سپهسالار سه روز پس از ورود ناصرالدین شاه به مشهد در سال 1867م درگذشت.
... [مشاهده متن کامل]
از میرزا محمد خان دو پسر به نام های حسین خان اعتضادالملک و محمدمهدی خان اعتضادالدوله شهرتی داشتند. عباس میرزا اعتضادالدوله هم نوهٔ او بود.
میرزا محمد خان پسر امیر خان سردار از نظامیان دورهٔ محمد شاه قاجار بود. میرزا محمد خان کشیکچی باشی در زمان تجاوز نظامی بریتانیا به جنوب ایران، به جای مهرعلی خان شجاع الملک نوری فرماندهِ قوای جنوب - که از بریتانیایی ها شکست خورده بود - انتخاب شد، ولی نتوانست در برابر ایشان کاری از پیش ببرد. در ۱۲۷۵ هجری به سمت وزارت جنگ برگزیده شد و در ۱۲۸۰ هجری در سرکوب ترکمانان شورشی استرآباد از خود رشادت نشان داد. در ۱۲۸۱ از سوی ناصرالدین شاه با حفظ سمت وزارت جنگ به صدارت عظمی گمارده شد. به ابتکار او اولین دستورالعمل نظامی در ایران بر اساس رهنمودهای ارتش انگلیس و فرانسه تصویب و اجرا شد. این برنامه روش انتصاب و عزل اعضای کادر فرماندهی، برنامه ریزی تمرینات نظامی اجباری و ایجاد یک ذخیره آموزش دیده برای معرفی یک ساختار سازمانی خاص را تعیین کرد. نخست وزیری میرزا محمد خان 17 ماه دوام آورد و چون نظامی بود عمدتاً به لشکریان توجه داشت و از امور کشور غافل بود. علاوه بر این، درباریان و وزرای منصوب شاه به دستورات او بی اعتنایی می کردند و فقط در برابر شاه پاسخگو بودند. سرانجام با توطئه های میرزا یوسف آشتیانی و دیگر درباریان برکنار شد. اندکی بعد میرزا محمد خان به پیشکاری سلطان حسین میرزا جلال الدوله پسر ناصرالدین شاه و والی وقت خراسان رسید. پس از مدتی، میرزا محمد خان به همراه تعدادی از مخالفان ناصرالدین شاه برای سرنگونی وی و جانشینی برادرش عبدالصمد میرزا عزالدوله توطئه کردند. ناصرالدین شاه متوجه این توطئه شد و در سفری به مشهد دستور مسموم کردن میرزا محمدخان با قهوه قاجار را صادر کرد. میرزا محمدخان سپهسالار سه روز پس از ورود ناصرالدین شاه به مشهد در سال 1867م درگذشت.
... [مشاهده متن کامل]
از میرزا محمد خان دو پسر به نام های حسین خان اعتضادالملک و محمدمهدی خان اعتضادالدوله شهرتی داشتند. عباس میرزا اعتضادالدوله هم نوهٔ او بود.
