میرزا فضل الله زنجانی

[ویکی اهل البیت] عنوان «شیخ الاسلام» شهر، منحصر به این خاندان بوده و از امتیازات آنان شمرده می شده است. ما به علت پرهیز از طولانی شدن کلام، از پرداختن به شرح حال تک تک اعضای این خاندان پرهیز نموده و فقط به شرح حال جد، پدر و برادر شخصیت مورد نظر این نوشتار اشاره می کنیم.
آیت الله شهید ملا علی زنجانی (شهادت 1136 ق):
شهید فقید ملا علی زنجانی، جد چهارم شیخ الاسلام و از نامداران سده دوازدهم قمری است. وی در یک خانواده مذهبی دیده به جهان گشود و تحصیلات علوم اسلامی را در زنجان فراگرفت. او سپس به قزوین رفت و نزد محدث عالی قدر، ملا خلیل بن غازی قزوینی و سید قوام الدین محمد حسینی قزوینی به تحصیل متون عربی و ادبی همت گماشت. وی رجال، کلام، حدیث، فقه و اصول را از دیگر بزرگان حوزه آموخت و آنگاه به زادگاهش مراجعت کرد.
وی، در زمان توافق دولت عثمانی با روس بر سر تقسیم ایران و حمله عثمانی ها به خاک وطنمان، همراه با نیروهای مردمی و مسلمان، به قصد دفاع از میهن، بیرون رفت و در اثر نبرد سختی که در روستای «قمچتای» درگرفت به درجه رفیع شهادت رسید و به ملکوت اعلی پیوست. مزارش در همان روستا، محل زیارت اهل دل است.
استادش، سید قوام الدین، در سوگ و تاریخ وفات وی چنین سروده است:
مولوی ملا علی میرزا که بود × در طریق معرفت صاحب رشاد
علم را چون با عمل مقرون نمود × کرد در راه خدا عزم جهاد
بود در علم عدو ثابت قدم × تا به راه حق روان با صدق و داد