میرزا علی قائم مقام فرزند میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی است. او در دوران صدارت پدرش در حالی که حدود ۱۷ سال سن داشت اسماً وزیر امور خارجه بود. پس از قتل پدرش، کلیهٔ خویشاوندان صدراعظم به جز برادرش میرزا موسی خان به قم و اراک تبعید گردیدند. او تا زمان پادشاهی ناصرالدین شاه آواره و دربه در بود تا با میانجی گری میرزا آقاخان نوری به کار دعوت شد. در سال ۱۲۹۹ ه. ق به عضویت دارالشورای سلطنتی انتخاب شد. در ۱۳۰۰ ه. ق به لقب قائم مقام ملقب گردید و در رمضان همان سال در ۶۷ سالگی در تهران در گذشت.
... [مشاهده متن کامل]
میرزا علی قائم مقام دو همسر داشت و صاحب شش فرزند بود. او از همسر ترکمان خود دو پسر به نام ها میرزا فتح الله و میرزا فضل الله و از دختر میرزا محمدمهدی ملک الکتاب سه پسر و یک دختر داشت. فرزندان قائم مقام عبارتند از:
• میرزا فتح الله، مستوفی محاسب همدان. او با گوهرملک خانم ( مریم ) دختر معین الملک ازدواج کرد و صاحب سه پسر و پنج دختر شد. پسر ارشد او نصرالله خان با قمرالسادات قائم مقامی، دختر میرزا ابراهیم پسر میرزا ابوالحسن ( پسر قائم مقام فراهانی ) ازدواج کرد و صاحب پسری به نام رضاقلی خان شد. رضاقلی خان ابتدا با صباحت السلطنه از نوادگان میرزا محمدزمان نوری ازدواج کرد و سپس یکی از نوادگان آقا محسن عراقی را به همسری گزید. او از ازدواج اول پسری به نام جهانگیر پیدا کرد. جهانگیر قائم مقامی ( ۱۲۹۷–۱۳۶۰ ) از متخصصین برجسته تاریخ قاجار و مدیر نشریه بررسی های تاریخی بود. پسران دیگر میرزا فتح الله عبارت بودند از: میرزا شکرالله مؤدب السلطان و میرزا حبیب الله بدیع السلطان. دختر اول میرزا فتح الله عالمتاج قائم مقامی ( ۱۲۶۲–۱۳۲۶ ) با علی مرادخان بختیاری ازدواج کرد. او شاعری برجسته بود و ژاله تخلص می کرد. پسر ژاله، حسین پژمان بختیاری نیز شاعری نامدار بود.
• میرزا فضل الله، صاحب سه فرزند شد.
• میرزا موسی خان ( ۴ رجب ۱۲۶۲–۱۳۲۰ قمری ) معروف به میرزا بزرگ، در دوره سلطنت ناصرالدین شاه به مقام سرهنگی رسید. او از مالکین روستای ساروق در فراهان بود و سه فرزند داشت: مرتضی قلی خان ساعدالحضور، مصطفی قلی خان معاون الوزاره ( مدتی رئیس عدلیه خراسان ) و میرزا عبدالغنی خان.
• میرزا علی محمدخان، مستوفی اول، با دختر میرزا محمود وزیر ازدواج کرد. بعد از فوت پدرش مستوفی خراسان شد، اما پس از مدتی میرزا یوسف آشتیانی این کار را به پسرعموی خود میرزا شفیع آشتیانی داد. پسران او عبارت بودند از عبدالوهاب خان، حسن خان و عبدالعلی خان.
• میرزا علی اکبر مؤتمن السلطان، نایب اول وزارت امور خارجه. او در علوم شرعی و ادبی تبحر فراوان داشت. در سال ۱۳۱۶ قمری به جای پسرعموی خود میرزا محمودخان ( پسر میرزا ابوالحسن پسر قائم مقام ) متولی موقوفات میرزا موسی فراهانی ( برادر کوچکتر قائم مقام ) شد. مؤتمن السلطان کتابی به نام «جان جهان» بر وزن گلستان سروده است. او صاحب دو پسر، به نام های مرتضی خان و شفیع خان محقق السلطان و چهار دختر بود. مهر معروف علی بن حسین که سال ها در خاندان قائم مقامی نگهداری می شد، مدتی نیز در دست شفیع خان و پسرش حسنعلی قائم مقامی بود. دختران مؤتمن السلطان به ترتیب با محمدباقر خان سعدالسلطنه، حسین پاشاخان امیربهادر و سید علی یزدی ازدواج کردند.
• اقدس خانم، با ادیب الممالک فراهانی ازدواج کرد و صاحب فرزند نشد.
... [مشاهده متن کامل]
میرزا علی قائم مقام دو همسر داشت و صاحب شش فرزند بود. او از همسر ترکمان خود دو پسر به نام ها میرزا فتح الله و میرزا فضل الله و از دختر میرزا محمدمهدی ملک الکتاب سه پسر و یک دختر داشت. فرزندان قائم مقام عبارتند از:
• میرزا فتح الله، مستوفی محاسب همدان. او با گوهرملک خانم ( مریم ) دختر معین الملک ازدواج کرد و صاحب سه پسر و پنج دختر شد. پسر ارشد او نصرالله خان با قمرالسادات قائم مقامی، دختر میرزا ابراهیم پسر میرزا ابوالحسن ( پسر قائم مقام فراهانی ) ازدواج کرد و صاحب پسری به نام رضاقلی خان شد. رضاقلی خان ابتدا با صباحت السلطنه از نوادگان میرزا محمدزمان نوری ازدواج کرد و سپس یکی از نوادگان آقا محسن عراقی را به همسری گزید. او از ازدواج اول پسری به نام جهانگیر پیدا کرد. جهانگیر قائم مقامی ( ۱۲۹۷–۱۳۶۰ ) از متخصصین برجسته تاریخ قاجار و مدیر نشریه بررسی های تاریخی بود. پسران دیگر میرزا فتح الله عبارت بودند از: میرزا شکرالله مؤدب السلطان و میرزا حبیب الله بدیع السلطان. دختر اول میرزا فتح الله عالمتاج قائم مقامی ( ۱۲۶۲–۱۳۲۶ ) با علی مرادخان بختیاری ازدواج کرد. او شاعری برجسته بود و ژاله تخلص می کرد. پسر ژاله، حسین پژمان بختیاری نیز شاعری نامدار بود.
• میرزا فضل الله، صاحب سه فرزند شد.
• میرزا موسی خان ( ۴ رجب ۱۲۶۲–۱۳۲۰ قمری ) معروف به میرزا بزرگ، در دوره سلطنت ناصرالدین شاه به مقام سرهنگی رسید. او از مالکین روستای ساروق در فراهان بود و سه فرزند داشت: مرتضی قلی خان ساعدالحضور، مصطفی قلی خان معاون الوزاره ( مدتی رئیس عدلیه خراسان ) و میرزا عبدالغنی خان.
• میرزا علی محمدخان، مستوفی اول، با دختر میرزا محمود وزیر ازدواج کرد. بعد از فوت پدرش مستوفی خراسان شد، اما پس از مدتی میرزا یوسف آشتیانی این کار را به پسرعموی خود میرزا شفیع آشتیانی داد. پسران او عبارت بودند از عبدالوهاب خان، حسن خان و عبدالعلی خان.
• میرزا علی اکبر مؤتمن السلطان، نایب اول وزارت امور خارجه. او در علوم شرعی و ادبی تبحر فراوان داشت. در سال ۱۳۱۶ قمری به جای پسرعموی خود میرزا محمودخان ( پسر میرزا ابوالحسن پسر قائم مقام ) متولی موقوفات میرزا موسی فراهانی ( برادر کوچکتر قائم مقام ) شد. مؤتمن السلطان کتابی به نام «جان جهان» بر وزن گلستان سروده است. او صاحب دو پسر، به نام های مرتضی خان و شفیع خان محقق السلطان و چهار دختر بود. مهر معروف علی بن حسین که سال ها در خاندان قائم مقامی نگهداری می شد، مدتی نیز در دست شفیع خان و پسرش حسنعلی قائم مقامی بود. دختران مؤتمن السلطان به ترتیب با محمدباقر خان سعدالسلطنه، حسین پاشاخان امیربهادر و سید علی یزدی ازدواج کردند.
• اقدس خانم، با ادیب الممالک فراهانی ازدواج کرد و صاحب فرزند نشد.
