میرزا علی اکبر طاهرزاده صابر ( ترکی آذربایجانی: Mirzə Ələkbər Sabir ) ( متولد ۱۰ خرداد ۱۲۴۱، درگذشت ۲۲ تیر ۱۲۹۰ ) شاعر اجتماعی آذربایجان و یکی از مهم ترین شاعرانی که بر تمام شاعران مشروطه تأثیر داشت و راه ساده گوئی را به روی آنان گشود.
... [مشاهده متن کامل]
او الگوی نسیم شمال بود و در خانواده متوسط و مذهبی تاجر زین العابدین طاهرزاده در شهر شاماخی جمهوری آذربایجان زاده شد. در کودکی به مکتب رفت و پس از دایر شدن مدارس جدید در شاماخی به مدرسه سید عظیم شیروانی رفت. در سال ۱۲۴۱ برای زیارت سفری به مشهد و سمرقند و بخارا کرد و مدتی هم به کربلا رفت. مدت ها به فارسی و ترکی آذربایجانی غزل و قصیده می سرود.
صابر نخستین اشعار خود را به صورت نوحه و مرثیه سرود و پس از آن سروده هایی فرهنگی به نظم درآورد و سرانجام در سال ۱۲۸۴/۱۹۰۵ به بعد به جستارهای سیاسی پرداخت. انقلاب ۱۹۰۵ روسیه و تأثیر آن در قفقاز باعث این دگرگونی شد و صابر با آغاز به کار نشریه ملانصرالدین به جمع نویسندگان آن پیوست. در سال های ۱۹۱۱–۱۹۰۶ صابر یکی از کوشاترین همکاران مجله طنز ملانصرالدین بود. سروده های طنز صابر با نام های مستعاری چون «هوپ هوپ»، «آغلار گوله ین» ( متبسم گریان ) و «ابونصر شیبانی» چاپ می شد. در جریان جنبش مشروطه در ایران آثار و اشعار او در ایران خوانده می شد و بر نویسندگان و روشنفکران ایران اثر زیادی داشت.
صابر به ترکی شعر می گفت و شاید به همین دلیل است که بزرگ ترین شاعران فارسی گوی طنز مشروطه نیز کسانی بودند که زبان ترکی را می دانستند و از گنجینه اشعار هوپ هوپ بهره برده بودند.
بیشتر زندگی او در فقر گذشت. در ۱۹۱۰ در باکو در مدارس نفتی درس می داد و در ۱۲۹۰/۱۹۱۱ از بیماری سل در باکو درگذشت.
سبک صابر سبک واقع گرا و تحول خواه است. اشعار وی در دیوان هوپ هوپ نامه* جمع آوری شده است هوپ هوپ نامه معروفترین اثر او است که به همت یکی از دوستانش منتشر شده است. این تحریرات پس از مرگش مایه الهام بسیاری از هنرمندان و مجسمه سازان بوده است، می توان به آثار نقاشی، گرافیک و مجسمه سازی استادانی چون ستار بهلول زاده، میکائیل عبدالله یف، الاکبر رزاقولی ف، اوگتای صدیق زاده، صدیق شریف زاده، آصف جعفروف و طاهر صلاحوف اشاره کرد. بخش آذربایجانی هوپ هوپ نامه توسط احمد شفائی به فارسی ترجمه شده است.
... [مشاهده متن کامل]
او الگوی نسیم شمال بود و در خانواده متوسط و مذهبی تاجر زین العابدین طاهرزاده در شهر شاماخی جمهوری آذربایجان زاده شد. در کودکی به مکتب رفت و پس از دایر شدن مدارس جدید در شاماخی به مدرسه سید عظیم شیروانی رفت. در سال ۱۲۴۱ برای زیارت سفری به مشهد و سمرقند و بخارا کرد و مدتی هم به کربلا رفت. مدت ها به فارسی و ترکی آذربایجانی غزل و قصیده می سرود.
صابر نخستین اشعار خود را به صورت نوحه و مرثیه سرود و پس از آن سروده هایی فرهنگی به نظم درآورد و سرانجام در سال ۱۲۸۴/۱۹۰۵ به بعد به جستارهای سیاسی پرداخت. انقلاب ۱۹۰۵ روسیه و تأثیر آن در قفقاز باعث این دگرگونی شد و صابر با آغاز به کار نشریه ملانصرالدین به جمع نویسندگان آن پیوست. در سال های ۱۹۱۱–۱۹۰۶ صابر یکی از کوشاترین همکاران مجله طنز ملانصرالدین بود. سروده های طنز صابر با نام های مستعاری چون «هوپ هوپ»، «آغلار گوله ین» ( متبسم گریان ) و «ابونصر شیبانی» چاپ می شد. در جریان جنبش مشروطه در ایران آثار و اشعار او در ایران خوانده می شد و بر نویسندگان و روشنفکران ایران اثر زیادی داشت.
صابر به ترکی شعر می گفت و شاید به همین دلیل است که بزرگ ترین شاعران فارسی گوی طنز مشروطه نیز کسانی بودند که زبان ترکی را می دانستند و از گنجینه اشعار هوپ هوپ بهره برده بودند.
بیشتر زندگی او در فقر گذشت. در ۱۹۱۰ در باکو در مدارس نفتی درس می داد و در ۱۲۹۰/۱۹۱۱ از بیماری سل در باکو درگذشت.
سبک صابر سبک واقع گرا و تحول خواه است. اشعار وی در دیوان هوپ هوپ نامه* جمع آوری شده است هوپ هوپ نامه معروفترین اثر او است که به همت یکی از دوستانش منتشر شده است. این تحریرات پس از مرگش مایه الهام بسیاری از هنرمندان و مجسمه سازان بوده است، می توان به آثار نقاشی، گرافیک و مجسمه سازی استادانی چون ستار بهلول زاده، میکائیل عبدالله یف، الاکبر رزاقولی ف، اوگتای صدیق زاده، صدیق شریف زاده، آصف جعفروف و طاهر صلاحوف اشاره کرد. بخش آذربایجانی هوپ هوپ نامه توسط احمد شفائی به فارسی ترجمه شده است.
