میرزا حبیب الله عسکرى اشتهاردى

[ویکی اهل البیت] بخش اشتهارد، یکی از بخش های کرج و دارای 15 هزار نفر جمعیت است. مرکز آن اشتهارد در 52 کیلومتری جنوب غربی شهرستان کرج، سر راه بوئین زهرا قرار گرفته است. این سامان همواره علمائی برجسته و مجتهدانی فرزانه را در دامان خود پرورده است تا آن جا که می توان آن را مهد علم و دیار فضل پرور دانست. در این مقاله دورنمای زندگی یکی از علمای گمنام این دیار را - که نقش بسزایی در پرورش شاگردان شایسته و ارشاد مردم دانست. - به خوانندگان گرامی تقدیم می کنیم.
میرزا حبیب الله در سال 1310 ه.ق(1) (مطابق با حدود سال 1269 ه.ش) در یک خانواده متوسط مذهبی و کشاورز، ساکن محله خیابان بزرگ اشتهارد - که از بستگان خاندان بهرامی بودند. - چشم به جهان گشود. پدرش غلامحسین و مادرش گوهرخانم، با دیدن چهره مولود خویش خشنود شدند و نام او را «حبیب الله» نهادند، گویی به آن ها الهام شده بود که چنین نامی را برای او برگزینند؛ چه براستی بعدها معلوم شد که او از نظر علم و عمل، حبیب (دوست) خدا و فرزانه ای از تبار دوستان خدا است.
حبیب الله وقتی به سن تحصیل علم رسید، او را به مکتب خانه فرستادند و پس از دوره مکتب، دروس ابتدایی حوزوی را فراگرفت. او در طول حدود دو، سه سال دوره مقدمات را نزد مرحوم حاج ملا محمدحسین، معروف به آخوند بزرگ، آموخت. پدر و برادرانش با توجه به استعداد، حافظه و علاقه او به ادامه تحصیل، دریافتند که زمینه های ترقی در روح و روان حببب الله فراهم است، و اگر به حوزه های علمیه هجرت کند، به لطف خدا در دست یابی به مدارج عالی علمی، توفیق خواهد یافت.
علاقه آقا حبیب الله به ادامه تحصیلات حوزوی، تشویق پدر و برادرها به ادامه تحصیل او و فراهم شدن اسباب توفیق و سعادت، باعث شد که ایشان در جوانی، همراه یکی از هم مباحثه هایش به نام عبدالله - که از اهالی اشتهارد بود. - کمر همت ببندد و به سوی نجف اشرف رهسپار شود. متأسفانه! همدرس و همسفرش، عبدالله پس از چندی در نجف اشرف از دنیا رفت و در همان جا به خاک سپرده شد.
میرزا حبیب الله در حوزه مقدس نجف با علاقه فراوان نزد اساتید بزرگ به تحصیل دروس سطح و خارج مشغول شد. ورود وی به نجف اشرف در حدود سال 1325 هجری قمری بود و در آن وقت مراجع بزرگی همچون: آیت الله العظمی ملا محمدکاظم خراسانی، صاحب کفایة الاصول (وفات یافته سال 1329 ه.ق) و آیت الله العظمی سید محمدکاظم یزدی، صاحب عروة الوثقی (وفات یافته سال 1337 ه.ق) از زعما و اساتید برجسته و فرزانه حوزه علمیه نجف اشرف بودند. میرزا حبیب الله تا سال 1340 ه.ق (حدود پانزده سال) در آن جا به تحصیل دروس سطح و خارج حوزوی ادامه داد.
علامه حاج آقا بزرگ تهرانی می نویسد: «آقای آمیرزا حبیب الله مدرس عسکری اشتهاردی، در سال 1340 ه.ق، از نجف به سامرا هجرت کرد و در نجف اشرف نزد اساتیدی چون: علامه شیخ اسماعیل محلاتی و بعضی از شاگردان آیت الله شیخ هادی تهرانی(2) تحصیل کرد».(3)
میرزا حبیب الله، از درس خارج فقه و اصول دو استاد بزرگ حوزه علمیه نجف اشرف: آیت الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی، مرجع بزرگ تقلید (وفات یافته سال 1365 ه.ق) و آیت الله شیخ الشریعه اصفهانی (وفات یافته سال 1339 ه.ق) بهره فراوانی برد. آیت الله سید عباس کاشانی یکی از شاگردان آقا میرزا حبیب الله می فرمود: «مرحوم آیت الله میرزا حبیب الله اشتهاردی از محضر درس خارج آیت الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی استفاده کرد. بخش مهمی از تقریرات درس ایشان را نوشت و از شاگردان برجسته و متشکل درس آیت الله اصفهانی بود. آیت الله اصفهانی عنایت خاصی به آقا میرزا حبیب الله اشتهاردی داشت. هر وقت به سامرا می آمد، او را مورد توجه مخصوص خود قرار می داد، به طوری که برای همه آشکار بود که آقا میرزا حبیب الله از شاگردان برجسته و بسیار نزدیک آیت الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی است».
آیت الله سید اسماعیل مرعشی (ساکن تهران) از دیگر شاگردان آیت الله آقا میرزا حبیب الله اشتهاردی در شهر سامرا، می فرمود: «به درس سطح عالی آقا میرزا حبیب الله اشتهاردی می رفتم، روزی در درس اصول، در بحث الفاظ سخن از «معنی حرفی» به میان آمد که چندان ثمره فقهی نداشت. ایشان فرمودند: استاد ما شریعت اصفهانی وقتی که درباره معنی حرفی - که یک بحث کم فایده است. - بحث می کرد، فرمود: «خارجی ها هواپیما ساخته اند و اکنون (در جنگ جهانی اول) عراق را بمب باران می کنند و ما در این جا می خواهیم چند روز درباره معنی حرفی، به بحث کم فایده بپردازیم و چند روز وقت خود را در این مورد بگذرانیم و شب سرمان را روی متکا نهاده و با این فکر می خوابیم!»(4) منظورش این بود که نباید وقت عزیز را در امور غیرلازم گذراند...».