[ویکی فقه] بَدِر (نصیرالدوله )، میرزا احمد (۱۲۸۷-۱۳۴۹ق /۱۸۷۰-۱۹۳۱م )، وزیر و سیاست پیشه ایران در اواخر دوره قاجار و اوایل عصر پهلوی .
میرزا احمد فرزند عبدالوهاب آصف الدوله (ه م )، از دولتمردان معروف عصر ناصری است . میرزا احمد در رشت زاده شد و در تهران دانش های مرسوم و متداول زمان را تحصیل کرد و برخی را نیز از پدر آموخت . آنگاه نزد معلمان ایرانی و اروپایی زبان فرانسه و علوم ریاضی و طبیعی را فرا گرفت .
خدمت در دربار و دیوان
او از نوجوانی با شیوه خدمت در دیوان و دربار آشنا شد. در ۱۳۰۱ق ناصرالدین شاه پدرش را که لقب نصیرالدوله داشت ، به آصف الدوله ملقب ساخت و لقب پدر را به پسر بخشید. میرزا احمد در این هنگام ۱۲ ساله بود و ظاهراً به گفته اعتمادالسلطنه در مراسم لقب بخشی مقام وزارت تجارت را نیز به دست آورد، اما همو در حوادث دو روز بعد، از نادرستی این موضوع خبر می دهد. این واقعه را صدیق الممالک شیبانی ، مورخ دیگر عصر قاجار در شمار حوادث سال ۱۳۰۳ق /۱۸۸۵م آورده ، اما روایت اعتماد السلطنه به سبب نزدیکی و ارتباط او با شاه و دربار از صحت بیشتری برخوردار است .
مناصب دولتی
پس از مرگ عبدالوهاب آصف الدوله در ۱۳۰۴ق /۱۸۸۶م ، ورثه او ۵۰ هزار تومان به ناصرالدین شاه تقدیم داشتند و اجازه اطلاق لقب «جناب » را برای نصیرالدوله نوجوان به دست آوردند و بدین سان ، او «منشی حضور» شاه شد. بدر تا ۱۳۱۳ق /۱۸۹۵م که ناصرالدین شاه کشته شد، این مقام را حفظ کرد و سپس به خدمت وزارت خارجه درآمد. در وزارت خارجه ، از آنرو که تحصیلات گسترده ای داشت و علوم قدیم و دانش های روز را به خوبی فرا گرفته بود و بر ادبیات فارسی و زبان های خارجی تسلط کافی داشت ، به سرعت پیشرفت کرد. در ۱۳۲۲ق /۱۹۰۴م مأمور خدمت در سفارت ایران در بلژیک شد و اندکی بعد مقام وزیر مختاری ایران در آن کشور را به دست آورد و با گذشت زمان در میان سفیران کشورهای خارجی در بلژیک اعتبار فراوان و شهرتی درخور یافت . دوران سفارت او ۶ سال طول کشید. پس از بازگشت به ایران رئیس دیوان عالی تمیز شد و سپس در ۱۳۳۴ق در کابینه نخست میرزا حسن خان وثوق الدوله (همسر خواهرش ) به سمت معاونت وزارت خارجه منصوب گردید و اندکی بعد کفیل این وزارتخانه شد. نصیرالدوله در دوره دوم صدارت وثوق الدوله که از ۸ شوال ۱۳۳۶ق /۲۶ تیر ۱۲۹۷ش آغاز شد و حدود دو سال دوام داشت ، وزیر معارف بود و در این دوران توانست از عهده خدمات مهمی به فرهنگ و معارف کشور برآید. این دولت تا ۸ شوال ۱۳۳۸ق /۴ تیر ۱۲۹۹ش بر سر کار بود و در این تاریخ به سبب انعقاد قرارداد ۱۹۱۹م با انگلیس و مخالفت عمومی با آن ساقط شد. بدر پس از آن تا چند سال کار مهمی نداشت و اوقات را برای رسیدگی به امور شخصی می گذراند. تا آنکه در اوایل سال ۱۳۰۵ش در دوره ششم مجلس نماینده سیرجان شد ( بعضی او را نماینده کرمان دانسته است )، اما پیش از افتتاح مجلس ، مستوفی الممالک ، رئیس الوزرای وقت ، او را به وزارت معارف برگماشت . دوران اخیر وزارت او کوتاه بود و از ۲۲ خرداد تا ۱۸ بهمن ۱۳۰۵ ادامه داشت .
وفات
...
میرزا احمد فرزند عبدالوهاب آصف الدوله (ه م )، از دولتمردان معروف عصر ناصری است . میرزا احمد در رشت زاده شد و در تهران دانش های مرسوم و متداول زمان را تحصیل کرد و برخی را نیز از پدر آموخت . آنگاه نزد معلمان ایرانی و اروپایی زبان فرانسه و علوم ریاضی و طبیعی را فرا گرفت .
خدمت در دربار و دیوان
او از نوجوانی با شیوه خدمت در دیوان و دربار آشنا شد. در ۱۳۰۱ق ناصرالدین شاه پدرش را که لقب نصیرالدوله داشت ، به آصف الدوله ملقب ساخت و لقب پدر را به پسر بخشید. میرزا احمد در این هنگام ۱۲ ساله بود و ظاهراً به گفته اعتمادالسلطنه در مراسم لقب بخشی مقام وزارت تجارت را نیز به دست آورد، اما همو در حوادث دو روز بعد، از نادرستی این موضوع خبر می دهد. این واقعه را صدیق الممالک شیبانی ، مورخ دیگر عصر قاجار در شمار حوادث سال ۱۳۰۳ق /۱۸۸۵م آورده ، اما روایت اعتماد السلطنه به سبب نزدیکی و ارتباط او با شاه و دربار از صحت بیشتری برخوردار است .
مناصب دولتی
پس از مرگ عبدالوهاب آصف الدوله در ۱۳۰۴ق /۱۸۸۶م ، ورثه او ۵۰ هزار تومان به ناصرالدین شاه تقدیم داشتند و اجازه اطلاق لقب «جناب » را برای نصیرالدوله نوجوان به دست آوردند و بدین سان ، او «منشی حضور» شاه شد. بدر تا ۱۳۱۳ق /۱۸۹۵م که ناصرالدین شاه کشته شد، این مقام را حفظ کرد و سپس به خدمت وزارت خارجه درآمد. در وزارت خارجه ، از آنرو که تحصیلات گسترده ای داشت و علوم قدیم و دانش های روز را به خوبی فرا گرفته بود و بر ادبیات فارسی و زبان های خارجی تسلط کافی داشت ، به سرعت پیشرفت کرد. در ۱۳۲۲ق /۱۹۰۴م مأمور خدمت در سفارت ایران در بلژیک شد و اندکی بعد مقام وزیر مختاری ایران در آن کشور را به دست آورد و با گذشت زمان در میان سفیران کشورهای خارجی در بلژیک اعتبار فراوان و شهرتی درخور یافت . دوران سفارت او ۶ سال طول کشید. پس از بازگشت به ایران رئیس دیوان عالی تمیز شد و سپس در ۱۳۳۴ق در کابینه نخست میرزا حسن خان وثوق الدوله (همسر خواهرش ) به سمت معاونت وزارت خارجه منصوب گردید و اندکی بعد کفیل این وزارتخانه شد. نصیرالدوله در دوره دوم صدارت وثوق الدوله که از ۸ شوال ۱۳۳۶ق /۲۶ تیر ۱۲۹۷ش آغاز شد و حدود دو سال دوام داشت ، وزیر معارف بود و در این دوران توانست از عهده خدمات مهمی به فرهنگ و معارف کشور برآید. این دولت تا ۸ شوال ۱۳۳۸ق /۴ تیر ۱۲۹۹ش بر سر کار بود و در این تاریخ به سبب انعقاد قرارداد ۱۹۱۹م با انگلیس و مخالفت عمومی با آن ساقط شد. بدر پس از آن تا چند سال کار مهمی نداشت و اوقات را برای رسیدگی به امور شخصی می گذراند. تا آنکه در اوایل سال ۱۳۰۵ش در دوره ششم مجلس نماینده سیرجان شد ( بعضی او را نماینده کرمان دانسته است )، اما پیش از افتتاح مجلس ، مستوفی الممالک ، رئیس الوزرای وقت ، او را به وزارت معارف برگماشت . دوران اخیر وزارت او کوتاه بود و از ۲۲ خرداد تا ۱۸ بهمن ۱۳۰۵ ادامه داشت .
وفات
...
wikifeqh: نصیر_الدوله