سپهبد میر مصطفی خان تالشی ( زاده: ۱۷۴۷ لنکران، درگذشته: ۷ اوت ۱۸۱۴ لنکران ) حاکم، دیپلمات و از رهبران نظامی سده نوزدهم میلادی است. وی دومین حاکم خانات تالش بود که پس از پدرش، میرجمال الدین خان، به قدرت رسید و از ۱۷۸۶ ( ۱۱۶۵ خورشیدی ) تا ۱۸۱۴ ( ۱۱۹۳ خورشیدی ) بر تالش حکومت کرد.
... [مشاهده متن کامل]
میر مصطفی خان از سادات حسینی است که نسبش به زید بن علی و از آنجا به حسین بن علی می رسد. وی فرزند میرجمال الدین خان، مؤسس خانات تالش در سال ۱۷۴۷ میلادی ( ۱۱۲۶ خورشیدی ) است.
میر مصطفی خان در اندیشه تأسیس کشوری مستقل بود. به همین دلیل ابتدا به سمت روسیه ابراز تمایل کرده و با پذیرفتن تحت الحمایگی امپراتوری روسیه سعی کرد تا از قاجاریان، بی نیاز شود تا در ادامه نیز از روس ها جدا شده و پادشاهی تالش را تأسیس کند اما هرگز به اهدافش نرسید.
او در طول جنگهای اول ایران و روسیه ( ۱۲۱۸–۱۲۲۸ ) ، گاه متحد دولت ایران، و گاه نیز همدست ارتش روسیه بود و پس از شکست های پی درپی ارتش ایران و پیشروی های ارتش روسیه در سرزمین های شمال رودخانهٔ ارس، به دولت روسیه پیوست. الکساندر اول پس از واقعه یورش به لنکران، درجه سپهبد به میر مصطفی خان داده بود.
میرزا احمد لنکرانی فرزند میرزا خداویردی ( وزیرکل میر مصطفی خان ) ، در کتاب خود، اخبارنامه، می گوید که زمانی که میر مصطفی خان، لوای اقتدار برافراشت، یک نامه از طرف وزرای دولت روسیه به سرکرده قشون روس در لنکران ارسال شده بود و از او پرسیده بودند: "چند سال طول می کشد تا میوه تالش، رسیده و قابل خوردن شود؟!" و وی نیز پاسخ داده بود: "دست کم ۲۵ سال!" میر مصطفی خان که به طریقی از این نامه نگاری ها باخبر شده بود، متعجب شده و نزدیکان خود را احضار کرد تا هر کسی برداشت خود از این نامه را مطرح کند. هر کسی، حدس و گمان خود را مطرح می کرد اما خان، هیچ کدام را نپذیرفت تا این که پیرمردی از میان جمع گفت: "منظور وی این است که چند سال طول می کشد تا تالش به تصرف روسیه در بیاید" در این هنگام، خان به شدت خشمگین شده و با ناسزا گفتن به روس ها، اظهار می کند که با روسیه نیز همان کاری را خواهد کرد که با قاجار کرده بود. اما خیلی زود مرگش فرا رسید و نتوانست اشتباهاتش را جبران کند.
میر مصطفی خان پس از حدود سه دهه حکومت، در روز یک شنبه ۷ اوت ۱۸۱۴ میلادی ( ۱۶ مرداد ۱۱۹۳ خورشیدی ) درگذشت و در لنکران به خاک سپرده شد. در سال ۱۹۱۹ میلادی، جسد وی به کربلا منتقل شده و در آنجا دفن شد.
... [مشاهده متن کامل]
میر مصطفی خان از سادات حسینی است که نسبش به زید بن علی و از آنجا به حسین بن علی می رسد. وی فرزند میرجمال الدین خان، مؤسس خانات تالش در سال ۱۷۴۷ میلادی ( ۱۱۲۶ خورشیدی ) است.
میر مصطفی خان در اندیشه تأسیس کشوری مستقل بود. به همین دلیل ابتدا به سمت روسیه ابراز تمایل کرده و با پذیرفتن تحت الحمایگی امپراتوری روسیه سعی کرد تا از قاجاریان، بی نیاز شود تا در ادامه نیز از روس ها جدا شده و پادشاهی تالش را تأسیس کند اما هرگز به اهدافش نرسید.
او در طول جنگهای اول ایران و روسیه ( ۱۲۱۸–۱۲۲۸ ) ، گاه متحد دولت ایران، و گاه نیز همدست ارتش روسیه بود و پس از شکست های پی درپی ارتش ایران و پیشروی های ارتش روسیه در سرزمین های شمال رودخانهٔ ارس، به دولت روسیه پیوست. الکساندر اول پس از واقعه یورش به لنکران، درجه سپهبد به میر مصطفی خان داده بود.
میرزا احمد لنکرانی فرزند میرزا خداویردی ( وزیرکل میر مصطفی خان ) ، در کتاب خود، اخبارنامه، می گوید که زمانی که میر مصطفی خان، لوای اقتدار برافراشت، یک نامه از طرف وزرای دولت روسیه به سرکرده قشون روس در لنکران ارسال شده بود و از او پرسیده بودند: "چند سال طول می کشد تا میوه تالش، رسیده و قابل خوردن شود؟!" و وی نیز پاسخ داده بود: "دست کم ۲۵ سال!" میر مصطفی خان که به طریقی از این نامه نگاری ها باخبر شده بود، متعجب شده و نزدیکان خود را احضار کرد تا هر کسی برداشت خود از این نامه را مطرح کند. هر کسی، حدس و گمان خود را مطرح می کرد اما خان، هیچ کدام را نپذیرفت تا این که پیرمردی از میان جمع گفت: "منظور وی این است که چند سال طول می کشد تا تالش به تصرف روسیه در بیاید" در این هنگام، خان به شدت خشمگین شده و با ناسزا گفتن به روس ها، اظهار می کند که با روسیه نیز همان کاری را خواهد کرد که با قاجار کرده بود. اما خیلی زود مرگش فرا رسید و نتوانست اشتباهاتش را جبران کند.
میر مصطفی خان پس از حدود سه دهه حکومت، در روز یک شنبه ۷ اوت ۱۸۱۴ میلادی ( ۱۶ مرداد ۱۱۹۳ خورشیدی ) درگذشت و در لنکران به خاک سپرده شد. در سال ۱۹۱۹ میلادی، جسد وی به کربلا منتقل شده و در آنجا دفن شد.
