میرزا رضی آرتیمانی یا میرزا رضی الدین آرتیمانی مشهور به میرمحمد متخلص به رضی ( زادهٔ ۹۷۸ در روستای آرتیمان – درگذشتهٔ ۱۰۳۷ هجری قمری ) از شاعران و عارفان مشهور دوران صفویه بود.
وی در سال ۹۷۸ قمری در روستای آرتیمان از توابع تویسرکان به دنیا آمد.
... [مشاهده متن کامل]
در ایام جوانی به همدان رفت و در آن جا مشغول تحصیل شد و از شاگردان میر مرشد بروجردی گردید. رضی به علت شایستگی وافری که داشت زود مورد توجه شاه عباس که معاصر وی بود قرار گرفت بدین دلیل به اصفهان رفت و در جمع منشیان میرزایان شاه درآمد و به همین دلیل بود که داماد خاندان صفوی شد.
لقب «میر» از آن جهت به رضی داده شده است که مدتی جزء میرزایان شاه عباس بوده است. در بستان السیاحه بدین مضمون آمده است که «سید رضی آرتیمانی که در زمان شاه عباس ماضی صاحب دیوان و ساقی نامه ی مشهور است از قریهٔ آرتیمان است اما اولاد وی اکنون از جد خویش نصیب و بهره نبرده اند. رضاقلی خان هدایت در مورد رضی چنین نوشته است: سیدی است صاحب ذوق و حال عرفانی با افضال در معارف الاهیه مسلم آفاق و در مدارج حقانیه در عالم طاق. معاصر شاه عباس صفوی و والد میرزا ابراهیم متخلص به ادهم است. وی که از رِندان مست و عارفان پاکدل و صوفیان صافی دل است علوم نقلی و عقلی را چون حجابی می بیند که انسان را به خود متوجه می سازد و از عشق به معشوق یکتا بازمی دارد…» از او حدود ۱۲۰۰ بیت شعر در قالب های گوناگون به جا مانده که معروفترین آن ها ساقی نامهٔ اوست.
رضی پس از گذران سالیانی از عمر خود، دوباره عزم وطن خویش می نماید و به زادگاه برمی گردد. وی در سال ۱۰۳۷ هجری قمری ( ۱۰۰۵ش ) درگذشت. او را در محل خانقاهش به خاک سپردند. آرامگاه او در «همینه» تویسرکان قرار دارد که به آرامگاه میررضی الدین آرتیمانی شهرت دارد.
نخستین تذکره ( زندگی نامه ) او در کتاب دیوان میرزارضی الدین آرتیمانی، به قلم یاور همدانی است.
اشعاری مشهور از ساقی نامه با مطلع و مقطع که سرشار از مفاهیم عرفانی و وحدت وجودیست:
اشعاری مشهور از سوگندنامه با مطلع و مقطع که سرشار از خمریات است:
• ساقی نامه
• سوگندنامه
• گوهر عشق
• غزلیات
• قصاید
• رباعیات
• ترجیع بند
• مقطعات و غزلیات ناتمام
• مفردات
وی در سال ۹۷۸ قمری در روستای آرتیمان از توابع تویسرکان به دنیا آمد.
... [مشاهده متن کامل]
در ایام جوانی به همدان رفت و در آن جا مشغول تحصیل شد و از شاگردان میر مرشد بروجردی گردید. رضی به علت شایستگی وافری که داشت زود مورد توجه شاه عباس که معاصر وی بود قرار گرفت بدین دلیل به اصفهان رفت و در جمع منشیان میرزایان شاه درآمد و به همین دلیل بود که داماد خاندان صفوی شد.
لقب «میر» از آن جهت به رضی داده شده است که مدتی جزء میرزایان شاه عباس بوده است. در بستان السیاحه بدین مضمون آمده است که «سید رضی آرتیمانی که در زمان شاه عباس ماضی صاحب دیوان و ساقی نامه ی مشهور است از قریهٔ آرتیمان است اما اولاد وی اکنون از جد خویش نصیب و بهره نبرده اند. رضاقلی خان هدایت در مورد رضی چنین نوشته است: سیدی است صاحب ذوق و حال عرفانی با افضال در معارف الاهیه مسلم آفاق و در مدارج حقانیه در عالم طاق. معاصر شاه عباس صفوی و والد میرزا ابراهیم متخلص به ادهم است. وی که از رِندان مست و عارفان پاکدل و صوفیان صافی دل است علوم نقلی و عقلی را چون حجابی می بیند که انسان را به خود متوجه می سازد و از عشق به معشوق یکتا بازمی دارد…» از او حدود ۱۲۰۰ بیت شعر در قالب های گوناگون به جا مانده که معروفترین آن ها ساقی نامهٔ اوست.
رضی پس از گذران سالیانی از عمر خود، دوباره عزم وطن خویش می نماید و به زادگاه برمی گردد. وی در سال ۱۰۳۷ هجری قمری ( ۱۰۰۵ش ) درگذشت. او را در محل خانقاهش به خاک سپردند. آرامگاه او در «همینه» تویسرکان قرار دارد که به آرامگاه میررضی الدین آرتیمانی شهرت دارد.
نخستین تذکره ( زندگی نامه ) او در کتاب دیوان میرزارضی الدین آرتیمانی، به قلم یاور همدانی است.
اشعاری مشهور از ساقی نامه با مطلع و مقطع که سرشار از مفاهیم عرفانی و وحدت وجودیست:
اشعاری مشهور از سوگندنامه با مطلع و مقطع که سرشار از خمریات است:
• ساقی نامه
• سوگندنامه
• گوهر عشق
• غزلیات
• قصاید
• رباعیات
• ترجیع بند
• مقطعات و غزلیات ناتمام
• مفردات
