مکی بن حموش

[ویکی نور] ابومحمد مکی بن ابی طالب حموش بن محمد بن مختار قیسی قیروانی قرطبی، محدث، قاری، نحوی و مفسر اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری است.
وی در سال 355ق، در قیروان به دنیا آمد و در همان بلاد، به نشو و نمو پرداخت و در همان جا علوم عربی و دینی از جمله تفسیر، حدیث و فقه را آموخت. باآنکه وی دارای جایگاه اجتماعی والا و برجسته ای بود، متأسفانه از خانواده وی، اطلاع چندانی در دست نیست
وی علوم ابتدایی و اولیه را نزد شیوخ و علمای قیروان آموخت و در سال 368ق، درحالی که 13 سال بیشتر از عمرش نمی گذشت، به مصر مسافرت کرده و علوم حساب و آداب را به مدت شش سال، در آنجا آموخت. سپس در سال 174ق، به قیروان بازگشت و علوم قرآن و قرائت را در آنجا تکمیل کرد و پس از آن، مجددا در سال 377ق، به مصر رفته و سپس، عازم مکه مکرمه گردید و در خلال سال های 378ق، تا 379ق، علم قرائات را در آنجا فراگرفت. سپس به قیروان برگشت و به حفظ قرآن پرداخت و برای بار سوم، در سال 382ق، به مصر رفت، اما پس از یک سال، به قیروان مراجعت نموده و درحالی که سنش از 28 سال تجاوز نمی کرد، به تدریس علم قرائت پرداخت. سپس در سال 387ق، به مکه رفت و تا سال 390ق، در آنجا اقامت نمود و از علما و اکابر آنجا، کسب فیض نمود. وی در سال 399ق، به اندلس رفت و پس از سفرهای زیادی که داشت، در قرطبه ساکن گردید و در سال 437ق، در همان جا بدرود حیات گفت
وی شاگردان فراوانی را تعلیم داده و علمای زیادی محضر او را درک کرده اند. برخی از معروف ترین افرادی که نزد وی تلمذ نموده و از دانش او در علم قرائت و تفسیر، بهره برده اند، عبارتند از:
وی آثار متعددی در علوم مختلف، به رشته تحریر درآورده است که برخی از آنها عبارتند از:
قیسی، ابومحمد مکی بن ابی طالب، «الهدایة إلی بلوغ النهایة»، امارات عربی متحده، انتشارات جامعة الشارقة، 1429ق.