مکه و مدینه از دیدگاه جهانگردان اروپایی

[ویکی نور] مکه و مدینه از دیدگاه جهانگردان اروپایی، با گردآوری و تدوین جعفر خلیلی و ترجمه فارسی محمدرضا فرهنگ، مجموعه ای است پیرامون سفرنامه هایی که اروپاییان در دیدار از مکه و مدینه به رشته تحریر درآورده اند.
کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در دو بخش تنظیم شده است.
در مقدمه، به تعریف مختصری از کتاب پرداخته شده است: «اثر حاضر در واقع ترجمه ای است از دو بخش کتاب «موسوعة العتبات المقدسة» (دائرةالمعارف عتبات مقدسه) ج2، بخش مکه از ص250 تا 336 و ج3 بخش مدینه منوره از ص238 تا 339 که به وسیله محقق، پژوهشگر و تاریخ نگار عراقی، دکتر جعفر الخیاط از انگلیسی به عربی ترجمه شده و سرگذشت جالب و خواندنی ماجراجویان و جهانگردان - و احتمالاً جاسوسان و خبرچینان و پیشقراولان نیروهای استعمارگر - اروپایی است که با زحمات و مشقات فراوان و پشت سر نهادن هراسناک ترین صحنه ها و پیمودن شنزارهای بی کرانی که جز مردان شیردل و پرهمت، تاب راهپیمایی و قدم زدن در آن را ندارند، خود را به سرزمین وحی، یعنی مکه مکرمه و مدینه منوره رسانیده و این مجموعه تاریخی، جغرافیایی، اجتماعی را در اختیار آیندگان قرار داده اند.
این مجموعه گرچه فشرده ای است از ماجراهای این مردان پولادین، لیکن برای آگاهی از توانایی های فکری، جسمی، روحی و پشتکار خارق العاده و تحمل بر شداید و سختی های این افراد کفایت می کند.
برخی از این افراد برای موفقیت سفر و مأموریت خود، افزون بر مطالعات تاریخی در خُلق و خوی مردمان جزیرة العرب و عموم مسلمانان و آگاهی اجمالی از مذاهب اسلامی و مختصری از احکام ضروری اسلام، مدت های مدیدی نزدیک به یک سال یا دو سال را در یکی از سرزمین های اسلامی، نظیر شمال آفریقا، شام، عثمانی، ایران و هند اقامت می گزیدند تا بدین وسیله بتوانند خود را در لباس یک مسلمان واقعی، با تابعیت یکی از ملیت های مسلمان و دارا بودن خلق و خوی و عادات و رفتار و فرهنگ آن قوم درآورده و آنگاه اقدام به سفر مخاطره آمیز خود به جزیرة العرب و گذر از میان اعراب بیابانگرد نیمه وحشی و غارتگر و رسیدن به حرمین شریفین نمایند» .