مکظوم

[ویکی الکتاب] معنی مَکْظُومٌ: نفس گرفته شده - نفس بند آمده (کلمه کاظمین اسم فاعل از کظم است و کظم به معنای شدت اندوه است از طرفی کظم به معنای بیرون آمدن نفس است ، وقتی میگویند کظم خود را گرفت ، یعنی جلو نفس خود را گرفت ، و کظوم به معنای حبس کردن نفس است ، که خود کنایه از سکوت است...
معنی کَاظِمِینَ: آنانکه با وجود ناراحتی زیاد سخنی نمی گویند و ناراحتیشان را پنهان می کنند - آنانکه دم نمی زنند(کلمه کاظمین اسم فاعل از کظم است و کظم به معنای شدت اندوه است از طرفی کظم به معنای بیرون آمدن نفس است ، وقتی میگویند کظم خود را گرفت ، یعنی جلو نفس خود را گر...
معنی کَظِیمٌ: آنکه با وجود ناراحتی زیاد سخنی نمی گوید و ناراحتیش را پنهان می کنند - آنکه دم نمی زند(کلمه کاظمین اسم فاعل از کظم است و کظم به معنای شدت اندوه است از طرفی کظم به معنای بیرون آمدن نفس است ، وقتی میگویند کظم خود را گرفت ، یعنی جلو نفس خود را گرفت ، و ک...
ریشه کلمه:
کظم (۶ بار)

«مَکْظُوم» از مادّه «کظم» (بر وزن هضم) به معنای گلوگاه است، و «کظم سقاء» به معنای بستن دهان مشک بعد از پرشدن است، به همین مناسبت، به کسانی که بسیار خشمگین یا غمناک می شوند و خویشتن داری می کنند، «کاظم» گفته می شود و باز به همین مناسبت، این واژه در معنای «حبس» نیز به کار رفته. بنابراین، «مکظوم» در آیه دو معنا می تواند داشته باشد، مملوّ بودن از خشم و اندوه، و یا محبوس بودن در شکم ماهی، ولی معنای اول چنان که گفتیم، مناسب تر است.
(بروزن فلس) مجرای تنفس چنانکه راغب و دیگران گفته‏اند ایضا کظم حبس و نگهداری غلیظ است در سینه خواه به واسطه عفو باشد یا نه. طبرسی فرماید: اصل کظم بستن دهان مشک است پس از پرشدن «کَظَمْتُ الْقِرْبَةَ» یعنی دهان مشک را پس از پرکردن بستم «فُلانٌ کَظیمٌ وَ مَکْظُومٌ» آن وقت گویند که پر از غصه یا پر از خشم باشد و انتقام نگیرد. . آنان که خشم خویش را فروبرند و حبس کنند و انتقام نگیرند و آنانکه مردم را عفو می‏کنند. . ظاهرا مکظوم به معنی پر از غصه است یعنی مانند یونس«علیه السلام» مباش آنوقت که خدارا خواند و پر از اندوه بود. . از اندوه هر دو چشمش سفید شد و وجودش پر از اندوه بود. . ظاهرا مراد اندوهگین و خشمگین است یعنی: چون به یکی بشارت دختردهند چهره‏اش سیاه می‏شود حال آنکه به شدت اندوهگین و غضبناک است.