مکتب های ادبی (کتاب). جامع ترین کتاب فارسی در مورد مکتب های ادبی، تالیف رضا سیدحسینی. نخستین بار در فروردین ماه 1334 و توسط نشر نیل منتشر و بعد از آن بارها تجدید چاپ و ویرایش شده است. این کتاب طی دهه های 1340 و 1350 یک بار ویرایش و به کرات توسط همان نشر و انتشارات کتاب زمان منتشر شد و آخرین ویراستش نیز مربوط به سال 1371 است که (طی سال های 1371 تا 1376) در دوجلد و بالغ بر 1200 صفحه ی قطع رقعی به وسیله ی موسسه ی انتشارات نگاه چاپ و روانه ی بازار کتاب شده است.
سیدحسینی در مقدمه ی این کتاب آورده: «من این کتاب را در آغاز به عنوان راهنمای ساده و فهرست وار برای آشنایی با ایسم های گوناگون ادبی نوشته بودم به امید این که در آینده، اساتید متخصص و نویسندگان و محققان، آثار کامل تری در این مورد ارائه کنند، اما چنین نشد و کتاب به عنوان یگانه منبع و حتی کتاب درسی درباره ی مکتب ها باقی ماند.»
سیدحسینی در این کتاب مأخذ و اساس کار خود را بر نوشته های محققان فرانسوی و آثار فرانسوی استوار کرده است. سرفصل های اصلی دوجلد مکتب های ادبی به این شرح است:
جلد اول: باروک؛ کلاسیسیسم؛ رومانتیسم؛ رئالیسم؛ ناتورالیسم؛ هنر_برای_هنر و مکتب پارناس
جلد دوم: تولد ادبیات جدید؛ سمبولیسم؛ مکتب هایی از سمبولیسم؛ تحول مکتب ها در روسیه؛ اکسپرسیونیسم؛ کوبیسم؛ دادائیسم؛ سوررئالیسم؛ اگزیستانسیالیسم؛ تئاتر نو؛ دگردیسی رمان.
در آغاز جلد نخست بعداز «فهرست مطالب» همین جلد، مولف در یادداشت مختصری توضیحی برای ویراست آخر کتاب اضافه کرده، بعد «مقدمه ی چاپ دوم» (به قلم دکتر عیسی سپهبدی)، و یادداشت های دیگر سیدحسینی بر چاپ ها و ویراست های پیشین کتاب درج شده است. بعد از این مقدمات، مولف در گفتاری با عنوان «سرآغاز: سخنی چند درباره ی قرون وسطی و رنسانس و پیدایش ادبیات ملی در اروپا» مباحثی را برای ورود به موضوعات اصلی طرح می کند. سیدحسینی در معرفی مکاتبی که در این کتاب دانشنامه ای مورد نظرش بوده اند ضمن بررسی ای که بیش تر شکل تاریخی دارد تا تحلیلی، بهترین نمونه های هر سبک را در دوره ی خودش ذکر کرده است. در انتهای جلد دوم کتاب نمایه ی مفصلی برای اسامی اشخاص، مکتب ها، کتب و آثار و عناوین اصلی تهیه و درج شده و در متن کتاب نیز اسامی اشخاص به صورت برجسته آمده است. از ویژگی های دیگر این کتاب باید به درج پانویس های توضیحی و ارجاعی مولف در زیر صفحات اشاره کرد. فهرست مندرجات جلد دوم مکتب های ادبی، در ابتدای همان جلد آمده است، با این حال دوجلد به صورت سریالی (و نه مستقل) شماره صفحه خورده اند.
آخرین چاپ دوره ی این کتاب (جلد اول: بیستم و جلد دوم: نوزدهم) در سال 1397 و توسط نشر نگاه منتشر شده است.
سیدحسینی در مقدمه ی این کتاب آورده: «من این کتاب را در آغاز به عنوان راهنمای ساده و فهرست وار برای آشنایی با ایسم های گوناگون ادبی نوشته بودم به امید این که در آینده، اساتید متخصص و نویسندگان و محققان، آثار کامل تری در این مورد ارائه کنند، اما چنین نشد و کتاب به عنوان یگانه منبع و حتی کتاب درسی درباره ی مکتب ها باقی ماند.»
سیدحسینی در این کتاب مأخذ و اساس کار خود را بر نوشته های محققان فرانسوی و آثار فرانسوی استوار کرده است. سرفصل های اصلی دوجلد مکتب های ادبی به این شرح است:
جلد اول: باروک؛ کلاسیسیسم؛ رومانتیسم؛ رئالیسم؛ ناتورالیسم؛ هنر_برای_هنر و مکتب پارناس
جلد دوم: تولد ادبیات جدید؛ سمبولیسم؛ مکتب هایی از سمبولیسم؛ تحول مکتب ها در روسیه؛ اکسپرسیونیسم؛ کوبیسم؛ دادائیسم؛ سوررئالیسم؛ اگزیستانسیالیسم؛ تئاتر نو؛ دگردیسی رمان.
در آغاز جلد نخست بعداز «فهرست مطالب» همین جلد، مولف در یادداشت مختصری توضیحی برای ویراست آخر کتاب اضافه کرده، بعد «مقدمه ی چاپ دوم» (به قلم دکتر عیسی سپهبدی)، و یادداشت های دیگر سیدحسینی بر چاپ ها و ویراست های پیشین کتاب درج شده است. بعد از این مقدمات، مولف در گفتاری با عنوان «سرآغاز: سخنی چند درباره ی قرون وسطی و رنسانس و پیدایش ادبیات ملی در اروپا» مباحثی را برای ورود به موضوعات اصلی طرح می کند. سیدحسینی در معرفی مکاتبی که در این کتاب دانشنامه ای مورد نظرش بوده اند ضمن بررسی ای که بیش تر شکل تاریخی دارد تا تحلیلی، بهترین نمونه های هر سبک را در دوره ی خودش ذکر کرده است. در انتهای جلد دوم کتاب نمایه ی مفصلی برای اسامی اشخاص، مکتب ها، کتب و آثار و عناوین اصلی تهیه و درج شده و در متن کتاب نیز اسامی اشخاص به صورت برجسته آمده است. از ویژگی های دیگر این کتاب باید به درج پانویس های توضیحی و ارجاعی مولف در زیر صفحات اشاره کرد. فهرست مندرجات جلد دوم مکتب های ادبی، در ابتدای همان جلد آمده است، با این حال دوجلد به صورت سریالی (و نه مستقل) شماره صفحه خورده اند.
آخرین چاپ دوره ی این کتاب (جلد اول: بیستم و جلد دوم: نوزدهم) در سال 1397 و توسط نشر نگاه منتشر شده است.
wikijoo: مکتب_های_ادبی_(کتاب)