مکتب نقاشی قاجار به آثار نقاشی ای گفته می شود که در دورهٔ زند شروع شد و تا دورهٔ قاجار و کمی پس از آن امتداد یافت. این شیوه به عنوان سبکی منسجم و مکتبی متشکل در نقاشی ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار است که همهٔ ویژگی های موضوعی و کاربردی یک مکتب نقاشی را دارد. این شیوه بیشتر از تلفیق ویژگی های هنر نقاشی سنتی ایرانی با عناصر و شیوه هایی از نقاشی اروپایی شکل گرفت. هر چند آثاری نزدیک به این شیوه از دورهٔ صفوی در ایران تا حدی مرسوم بود و «فرنگی سازی» نامیده می شد، اما ابتدا در دورهٔ زند و در ادامهٔ آن در دورهٔ قاجار شکل مشخص خود را یافت. پرورش هنر نقاشی بیشتر وابسته به دربار بود و شاهان و شاهزادگان مهم ترین سفارش دهندگان آثار هنری و تنها حامیان هنر بوده اند. در روزگار فتحعلی شاه، سبک «دیوارنگاری» شروع شد. دیوارنگاره هایی زیبا از آقا محمدخان و فتحعلی شاه در کرج، در کاخ سلیمانیه در نزدیکی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران به خوبی یادآور نقاشی دورهٔ قاجار است.
... [مشاهده متن کامل]
آغاز شیوه نقاشی دوران قاجار را باید در دوران افشار و زند جستجو کرد. اما به سبب کوتاه بودن این دو دوره و نا آرامی های مختلف سیاسی و اجتماعی، آثار چندانی از دوران افشار و زند بر جای نمانده است. از کتب تصویر شده این دوران می توان به تاریخ جهانگشای نادری اشاره کرد. از استادان دوره افشار می توان به محمد علی بیگ، ابدال بیگ، داوود نقاش، محمدرضا هندی و هادی نقاش اشاره کرد.
نقاشی دوران زند که خود ادامه دهندهٔ سنت فرنگی سازی صفوی بود، با مختصر تغییری به دورهٔ قاجار انتقال یافت. می توان گفت که مکتب موسوم به «قاجاری» در واقع از دورهٔ کریم خان زند آغاز شد. در زمان فتحعلی شاه شرایط برای تجدید حیات هنر درباری مناسب بود. شاه قاجار شماری از برجسته ترین هنرمندان را در پایتخت، تهران، گرد آورد و آن ها را به کار نقاشی پرده های بزرگ اندازه برای نصب در کاخ های نوساخته گماشت. ایل قاجار در اوایل سدهٔ سیزدهم بر ویرانه های قلمرو کریم خان زند به قدرت رسید. نخستین سال های فرمانروایی فتحعلی شاه هم زمان با جنگ های ناپلئون در اروپا بود و کشمکشی سیاسی میان بریتانیا و فرانسه در دربار ایران جریان داشت. فتحعلی شاه نیز در ضمن برقراری رابطهٔ سیاسی، درگیر جنگ با روس ها شد. هیچ گاه پیش از این چنین، تماس نزدیک و پیوسته ای میان ایران و قدرت های اروپایی برقرار نشده بود. دیپلمات ها و مأموران اروپایی در تهران استقرار یافتند و مسافران فرنگی، دسته دسته، سراسر قلمرو شاه را زیر پا گذاشتند. بیشتر اطلاعات دست اول ما دربارهٔ نقاشی این دوره بر پایهٔ گزارش های این گردشگران استوار است.
... [مشاهده متن کامل]
آغاز شیوه نقاشی دوران قاجار را باید در دوران افشار و زند جستجو کرد. اما به سبب کوتاه بودن این دو دوره و نا آرامی های مختلف سیاسی و اجتماعی، آثار چندانی از دوران افشار و زند بر جای نمانده است. از کتب تصویر شده این دوران می توان به تاریخ جهانگشای نادری اشاره کرد. از استادان دوره افشار می توان به محمد علی بیگ، ابدال بیگ، داوود نقاش، محمدرضا هندی و هادی نقاش اشاره کرد.
نقاشی دوران زند که خود ادامه دهندهٔ سنت فرنگی سازی صفوی بود، با مختصر تغییری به دورهٔ قاجار انتقال یافت. می توان گفت که مکتب موسوم به «قاجاری» در واقع از دورهٔ کریم خان زند آغاز شد. در زمان فتحعلی شاه شرایط برای تجدید حیات هنر درباری مناسب بود. شاه قاجار شماری از برجسته ترین هنرمندان را در پایتخت، تهران، گرد آورد و آن ها را به کار نقاشی پرده های بزرگ اندازه برای نصب در کاخ های نوساخته گماشت. ایل قاجار در اوایل سدهٔ سیزدهم بر ویرانه های قلمرو کریم خان زند به قدرت رسید. نخستین سال های فرمانروایی فتحعلی شاه هم زمان با جنگ های ناپلئون در اروپا بود و کشمکشی سیاسی میان بریتانیا و فرانسه در دربار ایران جریان داشت. فتحعلی شاه نیز در ضمن برقراری رابطهٔ سیاسی، درگیر جنگ با روس ها شد. هیچ گاه پیش از این چنین، تماس نزدیک و پیوسته ای میان ایران و قدرت های اروپایی برقرار نشده بود. دیپلمات ها و مأموران اروپایی در تهران استقرار یافتند و مسافران فرنگی، دسته دسته، سراسر قلمرو شاه را زیر پا گذاشتند. بیشتر اطلاعات دست اول ما دربارهٔ نقاشی این دوره بر پایهٔ گزارش های این گردشگران استوار است.
