مکتب فقهی

[ویکی فقه] واژه (مکتب) در زبان فارسی (و مدرسه در زبان عربی) از زمره کلماتی که در لابلای سخنان دانش پژوهان و نویسندگان علوم گوناگون به ویژه دانش پژوهان تاریخ و فلسفه فقه بسیار به کار می رود ولی کمتر تعریف روشن و ضابطه مندی از آن ارائه شده است در این مقاله تلاش شده است تا پس از بررسی معنای لغوی و پیشینه این اصطلاح، چهار دیدگاه درباره معنای مکتب نقل و سپس بررسی گردد و در نهایت دیدگاه برگزیده در این زمینه توضیح داده شود.
مکتب، مدرسه، دیدگاه های متقابل، دیدگاه های نظام مند، موضوع، منابع، اهداف، مبانی و روش های علم.
مقدمه
مکتب، مسلک، منهج، مدرسه، مذاق، سبک، سنت، نهضت، نظریه، نظام، نحله، گرایش، شیوه، طریقه، روش و… از واژه ها و اصطلاحاتی هستند که در کلمات نویسندگان و پژوهشگران به ویژه در دوران معاصر بسیار به کار می روند، ولی کمتر معنای دقیق آن بیان شده و تعریف روشن و ضابطه مندی از آن ارائه نشده است.در این نوشتار یکی از این واژه ها یعنی (مکتب) را برمی گزینیم و پیشینه کاربرد، و معنای لغوی و اصطلاحی آن را از دیدگاه دانشوران بررسی می کنیم و سرانجام با ارائه دیدگاه مختار درباره آن می کوشیم تا در جهت روشن شدن چهارچوبه معنایی این اصطلاح گامی برداریم.
معنای لغوی
واژه مکتب، هم به معنای مصدر میمی (یعنی کتابت و نوشتن) به کار می رود، هم به معنای اسم زمان (زمان نوشتن) و هم به معنای اسم مکان (مکان نوشتن). اما در زبان عربی و فارسی، مکتب بیشتر به معنای اسم مکان (مکان نگارش و آموزش علم) به کار رفته است؛ چنان که در اشعار آمده است:نگار من که به مکتب نرفت و خط ننوشت به غمزه مسئله آموز صد مدرس شد (شعر از حافظ) درس معلم چو بود زمزمه محبتی جمعه به مکتب آورد طفل گریز پای را ادیب (شعر از نیشابوری)
پیشینه
...