مکتب تفسیری تابعین

[ویکی فقه] مکتب تفسیری تابعین، شاخص های تفسیری تابعان را می گویند.
مکتب تابعان پس از مکتب تفسیری صحابه شکل گرفت. آنان معلومات تفسیری خود را از صحابه فراگرفته بودند. همچنان که بعضی از صحابه در تفسیر قرآن از دیگران مشهورتر بودند، در میان تابعان هم افرادی در تفسیر قرآن معروف تر شدند؛ چنان که در تفسیر سخن می گفتند و مردم در مکتب ایشان معانی قرآن را دریافت می کردند.تابعان برای فهم کلام خدا نخست از قرآن استفاده می کردند، آن گاه به روایات صحابه از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم و سپس به گفتار صحابه - که جنبه تفسیری داشت - و پس از آن به گفته های اهل کتاب - اگر معارضی برای آن در کتاب و سنت وجود نداشت - رجوع می کردند و در آخر هم اجتهاد و نظر خود را به کار می بستند.
مشکل تفسیر مکتب تابعان
مشکل مهم در تفسیر مکتب تابعان، یکی پدید آمدن مسائل جدید کلامی و اعتقادی و فقهی بود که می بایست از قرآن مستندی برای آن ها می یافتند؛ که همین امر به تفسیر به رای و اجتهاد انجامید؛ و دیگری عدم مراجعه علمی و تفسیری به خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم - که مهبط وحی و راسخین در علم و عالم به تاویل بودند - به دلایل سیاسی بود. به این دو دلیل، در تفسیر تابعان انحرافاتی صورت گرفت.
ویژگی های تفسیری تابعان
۱. نقل احادیث تفسیری از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم و صحابه ؛۲. راه یابی اسرائیلیات (اعم از فرهنگ یهود یا نصارا ) به حوزه تفسیر قرآن؛۳. تفسیر در این دوره مانند دوره صحابه از حدود تفسیر نقلی بیرون نرفت و غالبا قرآن بر اساس نقل تفسیر می شد؛ هرچند نتوانست مانند دوره صحابه رنگ روایی و نقلی خود را به صورت کامل حفظ کند؛۴. برخی از مفسران تابعان کوفی از تفسیر به رای ابایی نداشته اند؛۵. در این دوره بر اساس تفسیر به رای، بذر اختلاف مذهبی پاشیده شد و تفسیرهایی پدید آمد که در آ ن ها از مذهب خاصی حمایت می شد؛۶. اختلافات میان تابعان از اختلاف میان صحابه بیشتر است؛ گرچه از اختلافات ادوار بعد اندک است؛۷. در تفسیر تابعان گاهی مطالبی یافت می شود که غیرقابل باور است؛ گرچه عقل آن را ممکن می داند.
عناوین مرتبط
...