مونش ادوارد

مونْش، ادوارد (۱۸۶۳ـ۱۹۴۴)(Munch, Edvard)
تابلوی جیغ (1893)، اثر ادوارد مونش
(یا: مونک) نقاش و گرافیست نروژی. تأثیر گذارترین هنرمند سبک اکسپرسیونیسم بود. نقاشی هایش بسیار پرهیجان، آکنده از رنگ های تند، شکل های کژ نما، و اغلب بیانگر حالات عاطفی حادّند، همچون جیغ (۱۸۹۳)، که از مشهورترین آثار اوست. هنرش به دو مضمون غالب در دورۀ انحطاط اواخر قرن ۱۹، یعنی مرگ و مسائل جنسی، اولویّت و قدرتی تازه بخشید. مونش در پاریس و برلین درس خواند، و نخستین آثار مهمش را در سال های ۱۸۹۲ـ۱۹۰۸ پدید آورد؛ در این زمان بیشتر در آلمان به سر برد. نخست از سمبولیستها، و سپس از ون گوگ و گوگن تأثیر پذیرفت، و آن گاه سبک بیانی خاص خود را پروراند. ترکیب بندی هایش را به پهنه های وسیعی از رنگ غلیظ، خطوط محیطی پرپیچ وتاب، ضربه قلم های خشن، و چهره ها و بدن های بی قواره تقلیل داد. نخستین نمایشگاه آثارش در برلین (۱۸۹۲)، در هنرمندان جوان آلمانی تأثیر بسیاری نهاد.افریز زندگی (دهۀ ۱۸۹۰) که زنجیره ای از نقاشی های نمادین است، برخی از شاخص ترین آثار او را دربر دارد. مونش در ۱۹۰۸ دچار بحران روانی شد، و به نروژ بازگشت. دیوارنگاره هایی (۱۹۱۰ـ۱۹۱۵) در تالارهای اجتماعات دانشگاه اسلو، ازجمله آثار متأخر اویند. چاپنقش سنگی اش با نام خودنگاری (۱۸۹۵) در موزۀ هنرهای معاصر تهران نگهداری می شود.