مونس خادم

مونِس خادم (۲۳۱ـ۳۲۱ق)
امیرالامرای ترک در دورۀ خلافت عباسیان. وی قبل از به خلافت رسیدن معتضد، غلام وی بود و مدتی هم رئیس قراولان اردوی خلیفه شد (۲۸۷ق). معتضد او را به مکه تبعید کرد، ولی مقتدر او را به دلیل حمایتش از وی در برابر پسرعمویش ابن معتز، به بغداد بازگردانید. ابن معتز ادعای خلافت داشت. مقتدر با کمک گرفتن از مونس، ابن معتز را برکنار کرد و راه نفوذ و پیشروی مونس باز شد. مقتدر از قدرت گرفتن وی خشنود نبود و یک بار نیز نقشۀ قتل او را کشید که حاصلی نداشت (۳۱۵ق). مونس با کمک ابویعقوب اسحاق نوبختی، مقتدر را عزل و نابرادریش قاهر را به جای او نشاند. ولی دوباره مقتدر را بر سر کار آورد و به سلطه خویش بر وی ادامه داد. مونس در ۳۱۹ق مغلوب مقتدر شد، ولی سال بعد با سپاهی به بغداد حمله کرد و جنگی خونین با سپاهیان خلیفه راه انداخت و آنان را شکست داد. مقتدر در این جنگ کشته شد (۳۲۰ق). پس از آن دوباره با محمد بن معتضد عباسی بیعت نمود و او را به القاهر بالله ملقب ساخت. برای نشان دادن قدرت و سلطه خود قاهر را تهدید به عزل کرد و او را در قصر زندانی کرد ولی قاهر موفق شد مونس و یارانش را به کنترل خود درآورد و چندی بعد مونس به دست قاهر به قتل رسید.