[ویکی فقه] تفسیر المعین اثر مولی نور الدین محمد بن مرتضی کاشانی معروف به اخباری (متوفای پس از ۱۱۱۵ ق) که نوه برادر ملا محسن فیض کاشانی است. وی به دلیل سرسختی در برابر اصولیان آن زمان و تلاش زیاد در دفاع از حدیث گرائی، معروف به اخباری شده است.
وی شاگرد عموی پدرش، مرحوم ملا محسن فیض کاشانی و مجلسی دوم بوده است، نور الدین تلمذ خود نزد فیض را در آغاز تفسیرش تصریح کرده، در دوران جوانی به سال ۱۰۷۹ ق از مرحوم فیض و نیز از پدرش به سال ۱۰۷۸ ق اجازه روایت گرفته و به فرزندش بهاء الدین محمد در ۱۱۱۴ ق اجازه روایت داده است. کتابهای متعددی را در موضوعات تفسیر، حدیث ادعیه، کلام و عقاید، اخلاق و عرفان و سیر و سلوک ، ادبیات، رجال، تالیف کرده است. اسامی ۲۶ کتاب ایشان را محقق در مقدمه ذکر کرده که پنج کتاب به زبان فارسی و بقیه به زبان عربی می باشند. ایشان ۱۱۱۵ ه. ق وفات یافت.
تالیفات قرآنی
۱- مفسر اضافه بر تفسیر المعین که مورد بحث مقاله است، تفسیری دیگری به نام «مبین» به زبان فارسی تالیف کرده اند که در یک مجلد می باشد، شیوه آن روایی و کلامی و شامل تمام قرآن کریم بوده و مؤلف به معانی کلمات قرآن و تفسیر آنها پرداخته است. از این اثر نسخه مورخ ۱۲۷۴ ق در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی (شماره ۱۳۸۴) موجود است. ۲- تعلیقیه ای بر تفسیر صافی ملا محسن فیض کاشانی نیز از ایشان باقی مانده است. ۳- تفسیر وجیز در یک مجلد به زبان عربی و شیوه روائی شامل تمام قرآن، مؤلف در این اثر خود از روایات و احادیث ائمه علیه السّلام و تفاسیر قدما، سود جسته است، نسخه ای از این تفسیر در کتابخانه مرکزی آستان قدس (ش ۱۲۵۹) موجود است که مؤلف فهرست کتابخانه آستان قدس این تفسیر را به غلط به علم الهدی محمد فرزند ملا محسن فیض نسبت داده است، شیخ آقا بزرگ در الذریعه نظر مؤلف فهرست آستان قدس را رد کرده و این تفسیر را از مؤلفات نور الدین محمد بن شاه مرتضی نوه برادر ملا محسن فیض دانسته است.
انگیزه تالیف تفسیر المعین
مفسر در رساله «المنتخب التصانیف» خود می نویسد: «چون تفسیر صافی مبسوط بود و بر خواننده قرآن سخت می نمود که در اثناء قرائت به آن مراجعه کند، به ذهنم آمد که تفسیری از آن بیرون آورم که به قاری قرآن هنگام تلاوت، در فهم لغات و کلمات قرآنی کمک کند و در آن به ذکر روایات اهل بیت «علیهم السلام» و اقوال متقن مفسران پرداختم و نام آن را «معین التالی» گذاشته خود در مطالعه و قرائت قرآن از آن بهره می جستم که نزدیک به ۱۲۰۰۰ بیت می باشد.»
عناوین مرتبط
...
وی شاگرد عموی پدرش، مرحوم ملا محسن فیض کاشانی و مجلسی دوم بوده است، نور الدین تلمذ خود نزد فیض را در آغاز تفسیرش تصریح کرده، در دوران جوانی به سال ۱۰۷۹ ق از مرحوم فیض و نیز از پدرش به سال ۱۰۷۸ ق اجازه روایت گرفته و به فرزندش بهاء الدین محمد در ۱۱۱۴ ق اجازه روایت داده است. کتابهای متعددی را در موضوعات تفسیر، حدیث ادعیه، کلام و عقاید، اخلاق و عرفان و سیر و سلوک ، ادبیات، رجال، تالیف کرده است. اسامی ۲۶ کتاب ایشان را محقق در مقدمه ذکر کرده که پنج کتاب به زبان فارسی و بقیه به زبان عربی می باشند. ایشان ۱۱۱۵ ه. ق وفات یافت.
تالیفات قرآنی
۱- مفسر اضافه بر تفسیر المعین که مورد بحث مقاله است، تفسیری دیگری به نام «مبین» به زبان فارسی تالیف کرده اند که در یک مجلد می باشد، شیوه آن روایی و کلامی و شامل تمام قرآن کریم بوده و مؤلف به معانی کلمات قرآن و تفسیر آنها پرداخته است. از این اثر نسخه مورخ ۱۲۷۴ ق در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی (شماره ۱۳۸۴) موجود است. ۲- تعلیقیه ای بر تفسیر صافی ملا محسن فیض کاشانی نیز از ایشان باقی مانده است. ۳- تفسیر وجیز در یک مجلد به زبان عربی و شیوه روائی شامل تمام قرآن، مؤلف در این اثر خود از روایات و احادیث ائمه علیه السّلام و تفاسیر قدما، سود جسته است، نسخه ای از این تفسیر در کتابخانه مرکزی آستان قدس (ش ۱۲۵۹) موجود است که مؤلف فهرست کتابخانه آستان قدس این تفسیر را به غلط به علم الهدی محمد فرزند ملا محسن فیض نسبت داده است، شیخ آقا بزرگ در الذریعه نظر مؤلف فهرست آستان قدس را رد کرده و این تفسیر را از مؤلفات نور الدین محمد بن شاه مرتضی نوه برادر ملا محسن فیض دانسته است.
انگیزه تالیف تفسیر المعین
مفسر در رساله «المنتخب التصانیف» خود می نویسد: «چون تفسیر صافی مبسوط بود و بر خواننده قرآن سخت می نمود که در اثناء قرائت به آن مراجعه کند، به ذهنم آمد که تفسیری از آن بیرون آورم که به قاری قرآن هنگام تلاوت، در فهم لغات و کلمات قرآنی کمک کند و در آن به ذکر روایات اهل بیت «علیهم السلام» و اقوال متقن مفسران پرداختم و نام آن را «معین التالی» گذاشته خود در مطالعه و قرائت قرآن از آن بهره می جستم که نزدیک به ۱۲۰۰۰ بیت می باشد.»
عناوین مرتبط
...
wikifeqh: مولی_نور_الدین_کاشانی