کرمان از نظر گوناگونی و تنوع فرهنگی ناحیه ای منحصر به فرد است. در شرق این ناحیه لایه هایی از موسیقی بلوچستان و در جنوب آن لایه هایی از موسیقی هرمزگان هویدا می شود. در غرب و شمال غربی آن رگه های نظرگیری از موسیقی فارس وجود دارد. کثرت و پراکندگی جامعۀ عشایری کرمان، که برگِردِ دو ایل سلیمانی و افشار متمرکز است، باعث پراکندگی و جابه جایی بسیاری از نمونه های موسیقی در این استان شده است. موسیقی مذهبی و تعزیه در مناطقی چون نینز، رابُر، هوتک، چترود رواج دارد. آوازهای قالیباف خانه ها نیز در اغلب مناطق این استان متداول است. موسیقی خانقاهی و صوفیانه بیشتر در کرمان و ماهان جریان دارد. لالایی ها و آوازهای کار (کشاورزی، دامپروری) و موسیقی های رقص نیز در اغلب مناطق کرمان متداول است. موسیقی کرمان در یک دسته بندی کلی به چند منطقه تقسیم می شود، که عبارت اند از نرماشیر با مرکزیت فهرج در شرق، کهنوج و جیرفت در جنوب، سیرجان در جنوب غربی و بردسیر، بافت و رابُر در مناطق مرکزی.
موسیقی منطقۀ نرماشیر. بخش مهمی از موسیقی این منطقه را آوازها و ترانه های مجالس عروسی و شادمانی و آهنگ های رقص تشکیل می دهد. موسیقی و فرهنگ این منطقه تأثیرهای محسوسی از موسیقی و فرهنگ بلوچستان گرفته است. آوازهای موسوم به غربتی از نغمه های مهم این ناحیه به شمار می آید. غربتی به تنهایی یا با همراهی نی و گاه سرنا اجرا می شود. غربتی مهم ترین فرم آوازی نرماشیر است. موسیقی رقص ها که با سرنا، دهل، و جوره اجرا می شود، انواع گوناگونی دارد؛ ازجمله چوچاپ، دست چاپ، و تار کلمپور؛ چوچاپ و دست چاپ خود مراحلی دارند. رقص زنان دستمال گردُن نام دارد که آن نیز مراحلی دارد.
موسیقی منطقۀ کهنوج و جیرفت. موسیقی این منطقه به سبب مجاورت با هرمزگان و بلوچستان ترکیبی از فرهنگ های بلوچستان، هرمزگان و کرمان است. قیچک بلوچی در این منطقه چنگ نامیده می شود و از سازهای رایج در کهنوج است. آوازهای معروف به بیابانی یا کهنویی با وجود تأثیرگرفتن از آواز کردی، در ایرانشهر بلوچستان، و شروه های میناب و بشاگرد، در هرمزگان، از فردیت خاصی نیز برخوردارند. بخش دیگری از موسیقی این منطقه را آهنگ های رقص تشکیل می دهد. سرکنگی، دست چاپ و چوچاپ ازجمله رقص های مردان، و دستمال بازی رقص مخصوص زنان است. موسیقی این رقص ها با سرنا و دهل نواخته می شود.
موسیقی منطقۀ سیرجان و رفسنجان. موسیقی مناطق غرب و جنوب غربی کرمان از یک سو با موسیقی فهرج، جیرفت، و کهنوج و از سوی دیگر، به سبب مجاورت با استان فارس، با موسیقی جنوب شرقی فارس پیوند دارد. نقاره های مضاعف بزرگ مسی یا سفالیِ رایج در فارس، در این منطقه از کرمان نیز متداول است. کرنای فارس نیز در سیرجان، رفسنجان و شهر بابک کاربرد بسیار دارد. بسیاری از نوازندگان این منطقه را کولیان تشکیل می دهند که به سبب زندگی سیار، باعث نقل و انتقال موسیقی از مناطق دیگر کرمان به این منطقه شده اند. ترانه ها، لالایی ها، موسیقی های رقص، آوازهای کار و آوازهای سوگ از دیگر بخش های موسیقی این منطقه از کرمان است. از سازهای متداول در استان کرمان، سرنا، کرنا، دهل (در دو نوع مختلف)، جوره ، نی، دایره، نقاره، دُرَک، جوغ، و جاریگ درخور ذکرند. سه ساز اخیر ازجمله سازهای فراموش شدۀ کرمان به شمار می آیند.
موسیقی منطقۀ نرماشیر. بخش مهمی از موسیقی این منطقه را آوازها و ترانه های مجالس عروسی و شادمانی و آهنگ های رقص تشکیل می دهد. موسیقی و فرهنگ این منطقه تأثیرهای محسوسی از موسیقی و فرهنگ بلوچستان گرفته است. آوازهای موسوم به غربتی از نغمه های مهم این ناحیه به شمار می آید. غربتی به تنهایی یا با همراهی نی و گاه سرنا اجرا می شود. غربتی مهم ترین فرم آوازی نرماشیر است. موسیقی رقص ها که با سرنا، دهل، و جوره اجرا می شود، انواع گوناگونی دارد؛ ازجمله چوچاپ، دست چاپ، و تار کلمپور؛ چوچاپ و دست چاپ خود مراحلی دارند. رقص زنان دستمال گردُن نام دارد که آن نیز مراحلی دارد.
موسیقی منطقۀ کهنوج و جیرفت. موسیقی این منطقه به سبب مجاورت با هرمزگان و بلوچستان ترکیبی از فرهنگ های بلوچستان، هرمزگان و کرمان است. قیچک بلوچی در این منطقه چنگ نامیده می شود و از سازهای رایج در کهنوج است. آوازهای معروف به بیابانی یا کهنویی با وجود تأثیرگرفتن از آواز کردی، در ایرانشهر بلوچستان، و شروه های میناب و بشاگرد، در هرمزگان، از فردیت خاصی نیز برخوردارند. بخش دیگری از موسیقی این منطقه را آهنگ های رقص تشکیل می دهد. سرکنگی، دست چاپ و چوچاپ ازجمله رقص های مردان، و دستمال بازی رقص مخصوص زنان است. موسیقی این رقص ها با سرنا و دهل نواخته می شود.
موسیقی منطقۀ سیرجان و رفسنجان. موسیقی مناطق غرب و جنوب غربی کرمان از یک سو با موسیقی فهرج، جیرفت، و کهنوج و از سوی دیگر، به سبب مجاورت با استان فارس، با موسیقی جنوب شرقی فارس پیوند دارد. نقاره های مضاعف بزرگ مسی یا سفالیِ رایج در فارس، در این منطقه از کرمان نیز متداول است. کرنای فارس نیز در سیرجان، رفسنجان و شهر بابک کاربرد بسیار دارد. بسیاری از نوازندگان این منطقه را کولیان تشکیل می دهند که به سبب زندگی سیار، باعث نقل و انتقال موسیقی از مناطق دیگر کرمان به این منطقه شده اند. ترانه ها، لالایی ها، موسیقی های رقص، آوازهای کار و آوازهای سوگ از دیگر بخش های موسیقی این منطقه از کرمان است. از سازهای متداول در استان کرمان، سرنا، کرنا، دهل (در دو نوع مختلف)، جوره ، نی، دایره، نقاره، دُرَک، جوغ، و جاریگ درخور ذکرند. سه ساز اخیر ازجمله سازهای فراموش شدۀ کرمان به شمار می آیند.
wikijoo: موسیقی_کرمان