موسیقی لرستان

در سرزمین لرستان قرن هاست که سه قوم لر، لک و بختیاری در کنار هم زندگی می کنند. این اقوام در حوزه های گوناگون بر هم اثر گذاشته و در عین همبستگی تاریخی و فرهنگی، هر کدام ویژگی های مستقل فرهنگی خویش را نیز حفظ کرده اند. موسیقی لرستان را در سه بخش یا سه دورۀ مختلف می توان طبقه بندی کرد که شامل ادوار سه گانۀ قدیم، میانه، و جدید است. از نگاهی دیگر این موسیقی را به اجمال در انواع زیر می توان خلاصه کرد: موسیقی کار، موسیقی مراسم عروسی، موسیقی مراسم عزا، موسیقی مراسم آیینی یارسان، شاهنامه خوانی، و نظامی خوانی. هوره از فرم های بدیع آوازهای باستانی ایران و مور یکی از انواع هوره است که مخصوص مراسم سوگ در این منطقه است و ساریخانی، آوازی مخصوص مراسم سوگ، نیز از دیگر نمونه های موسیقی لرستان محسوب می شود. موسیقی های لری و لکی با وجود داشتن اختلافات نظرگیر، وجوه مشترکی نیز دارند. تفاوت بین موسیقی لری و لکی در ویژگی های نغمه ای، مضمون شعرها و نیز در گویش زبان آن ها نهفته است. این تفاوت ها در آوازهای مویه کاملاً آشکار است. ترانه ها، آوازهای علی دوستی و مجموعۀ موسیقی های رقص هر کدام بخش هایی از موسیقی این ناحیه است. ترانه ها غالباً با همراهی کمانچه و تمبک (در قدیم دایره) و موسیقی رقص ها با سرنا و دهل اجرا می شوند. رقص های لرستان عبارت اند از سنگین سما، سه پا، دو پا، اوشاری (عشایری، شانه مشکی)، چپی، اورامانی، خان امیری، و هَل پرکه. زنان و مردان اغلب با هم می رقصند. در لرستان به جز مراسم عروسی، رقص ها در دیگر مراسم شادمانی نیز اجرا می شوند. از سازهای متداول در لرستان، سرنا، دهل، کمانچه، تمبک، دایره، نی، و تنبور درخور ذکرند.