موسیقی عربی به آن دسته از موسیقی گفته می شود که در جهان عرب شکل گرفته یا تداول داشته است.
موسیقی عربی در دوره های مختلف، بر حسب قدرت سیاسی حاکمان عرب و موضع آن ها راجع به هنر موسیقی، دوره های اوج و افول متعددی را پشت سر گذاشته است. همچنین در دوره های مختلف، موسیقی عربی از موسیقی ایران و روم شرقی تأثیری چشمگیر گرفته است و در مقابل، روی موسیقی آندلس و اروپا نیز اثر گذاشته است.
موسیقی سنتی عربی در دوران معاصر بر پایهٔ مقام ها استوار است و مانند موسیقی سنتی ایران، بیشتر موسیقی سنتی عربی ریزپرده ای است.
مفهوم موسیقی عربی در متون مختلف موضوع بحث بوده است. تعریفی که هنری جورج فارمر از آن، و به طور کلی از فرهنگ و هنر عربی ارائه می کند «فرهنگی است که در تحت سلطهٔ اعراب ایجاد شده و به وسیلهٔ زبان عربی گسترش یافته، نه این که لزوماً اعراب صاحب آن باشند. » تأثیر فرهنگ ایرانی، روم شرقی و شام بر فرهنگ و موسیقی عربی غیرقابل انکار است، اما سلطهٔ مسلمانان عرب بر مناطق بزرگی از ایران و شام و روم شرقی نیز در رشد این فرهنگ ها اثر کلیدی داشته است. [ ۱]
در دورهٔ پیش از اسلام، که به آن جاهلیت هم گفته می شود، پاگانیسم و بت پرستی در مناطق عرب نشین رواج داشت. رکود اقتصادی و فرهنگی جهان عرب در این دوران باعث شد که دانشی که در هزاره های قبلی به دست آمده بود از بین برود؛ از همین رو اطلاعات تاریخی زیادی راجع به موسیقی در دورهٔ پیش از اسلام در دست نیست. [ ۲] با این حال بیشتر مورخین هم عقیده هستند که تمدن عرب ابتدا بیشتر در جنوب شبه جزیرهٔ عربستان متمرکز بود و حدود سدهٔ اول تا دوم میلادی، به سمت شمال مهاجرت کرد و اقوام عرب به منطقه ای گسترده از حجاز، یمامه، عمان، و بحرین تا میانرودان ورود کردند. به این ترتیب فرهنگ ایشان نیز در آن مناطق گسترش یافت و بعدها توسط اقوام مختلف عرب نظیر نبطی ها و اهالی پالمیرا، و نیز اقوام دیگر نظیر آرامی ها، یهودیان و اهالی سوریه حفظ شد، اگر چه ایرانیان و یونانیان نیز در حفظ این فرهنگ نقش مهمی ایفا کردند. [ ۳]
در جنوب شبه جزیرهٔ عربستان و نواحی یمن امروزی، موسیقی رشد بیشتری داشت و حتی در دوران معاصر هم برخی موسیقی دانان اهل حجاز موسیقی منطقهٔ یمن را برتر و اصیل تر برمی شمارند. در این منطقه دو نوع موسیقی به نام حِمیَری و حنفی رواج داشت که دومی اعلاتر دانسته می شد. همچنین سازهایی همچون مِعزَف ( نوعی ساز زهی بدون پرده، احتمالاً معادل باربیتون ) و کوس نیز متداول بود. [ ۴] در سدهٔ اول پس از میلاد و پیش از مهاجرت اعراب به سمت شمال، حجاز تحت حکومت قبیله های مختلف بود: مکه تحت کنترل بنی جُرهُم، و مدینه ( که آن زمان با نام یثرب شناخته می شد ) تحت کنترل طایفهٔ بنی قریظه و دیگر طایفه های یهودی بود. با مهاجرت اعراب منطقهٔ یمن به شمال، بنی أزد عملاً این مناطق را به کنترل خود درآورد و نهایتاً که مکه به کنترل قریش درآمد، کعبه ای که در مکه واقع بود در سرزمین اعراب از جهت های مختلف اعم از سیاسی و هنری مرکزیت پیدا کرد. در این دوره دختران خواننده ( که با نام غینات یا غیان شناخته می شدند ) شهرت یافتند و موسیقی دانان حجاز حتی نزد دیگر دربارها نیز جایگاه محترمی پیدا کردند. در این دوره علاوه بر سازهای قبلی، مزمار ( معادل یا مشابه قمیش امروزی ) ، غُصابه ( معادل فلوت یا نی ) و دف نیز رواج داشتند. [ ۵]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفموسیقی عربی در دوره های مختلف، بر حسب قدرت سیاسی حاکمان عرب و موضع آن ها راجع به هنر موسیقی، دوره های اوج و افول متعددی را پشت سر گذاشته است. همچنین در دوره های مختلف، موسیقی عربی از موسیقی ایران و روم شرقی تأثیری چشمگیر گرفته است و در مقابل، روی موسیقی آندلس و اروپا نیز اثر گذاشته است.
موسیقی سنتی عربی در دوران معاصر بر پایهٔ مقام ها استوار است و مانند موسیقی سنتی ایران، بیشتر موسیقی سنتی عربی ریزپرده ای است.
مفهوم موسیقی عربی در متون مختلف موضوع بحث بوده است. تعریفی که هنری جورج فارمر از آن، و به طور کلی از فرهنگ و هنر عربی ارائه می کند «فرهنگی است که در تحت سلطهٔ اعراب ایجاد شده و به وسیلهٔ زبان عربی گسترش یافته، نه این که لزوماً اعراب صاحب آن باشند. » تأثیر فرهنگ ایرانی، روم شرقی و شام بر فرهنگ و موسیقی عربی غیرقابل انکار است، اما سلطهٔ مسلمانان عرب بر مناطق بزرگی از ایران و شام و روم شرقی نیز در رشد این فرهنگ ها اثر کلیدی داشته است. [ ۱]
در دورهٔ پیش از اسلام، که به آن جاهلیت هم گفته می شود، پاگانیسم و بت پرستی در مناطق عرب نشین رواج داشت. رکود اقتصادی و فرهنگی جهان عرب در این دوران باعث شد که دانشی که در هزاره های قبلی به دست آمده بود از بین برود؛ از همین رو اطلاعات تاریخی زیادی راجع به موسیقی در دورهٔ پیش از اسلام در دست نیست. [ ۲] با این حال بیشتر مورخین هم عقیده هستند که تمدن عرب ابتدا بیشتر در جنوب شبه جزیرهٔ عربستان متمرکز بود و حدود سدهٔ اول تا دوم میلادی، به سمت شمال مهاجرت کرد و اقوام عرب به منطقه ای گسترده از حجاز، یمامه، عمان، و بحرین تا میانرودان ورود کردند. به این ترتیب فرهنگ ایشان نیز در آن مناطق گسترش یافت و بعدها توسط اقوام مختلف عرب نظیر نبطی ها و اهالی پالمیرا، و نیز اقوام دیگر نظیر آرامی ها، یهودیان و اهالی سوریه حفظ شد، اگر چه ایرانیان و یونانیان نیز در حفظ این فرهنگ نقش مهمی ایفا کردند. [ ۳]
در جنوب شبه جزیرهٔ عربستان و نواحی یمن امروزی، موسیقی رشد بیشتری داشت و حتی در دوران معاصر هم برخی موسیقی دانان اهل حجاز موسیقی منطقهٔ یمن را برتر و اصیل تر برمی شمارند. در این منطقه دو نوع موسیقی به نام حِمیَری و حنفی رواج داشت که دومی اعلاتر دانسته می شد. همچنین سازهایی همچون مِعزَف ( نوعی ساز زهی بدون پرده، احتمالاً معادل باربیتون ) و کوس نیز متداول بود. [ ۴] در سدهٔ اول پس از میلاد و پیش از مهاجرت اعراب به سمت شمال، حجاز تحت حکومت قبیله های مختلف بود: مکه تحت کنترل بنی جُرهُم، و مدینه ( که آن زمان با نام یثرب شناخته می شد ) تحت کنترل طایفهٔ بنی قریظه و دیگر طایفه های یهودی بود. با مهاجرت اعراب منطقهٔ یمن به شمال، بنی أزد عملاً این مناطق را به کنترل خود درآورد و نهایتاً که مکه به کنترل قریش درآمد، کعبه ای که در مکه واقع بود در سرزمین اعراب از جهت های مختلف اعم از سیاسی و هنری مرکزیت پیدا کرد. در این دوره دختران خواننده ( که با نام غینات یا غیان شناخته می شدند ) شهرت یافتند و موسیقی دانان حجاز حتی نزد دیگر دربارها نیز جایگاه محترمی پیدا کردند. در این دوره علاوه بر سازهای قبلی، مزمار ( معادل یا مشابه قمیش امروزی ) ، غُصابه ( معادل فلوت یا نی ) و دف نیز رواج داشتند. [ ۵]
wiki: موسیقی عربی