در شهرستان های شمالی استان همدان: رزن، فامنین، کبودراهنگ، بهار ، صالح اباد و قسمتهایی از شهرستان های اسدآباد، همدان و ملایر موسیقی ترکی رایج است. این شکل از موسیقی بنا به استفاده از لحنها و پرده های بخصوص با موسیقی عاشیقهای آذربایجانی شباهت ها و تفاوتهایی دارد.
... [مشاهده متن کامل]
موسیقی ترکی غالباً با ساز چگور ( یا چؤگؤر ) اجرا می شود و گاهی ساز بادی بالابان را به همراه آن می نوازند.
نواختن نغمات ترکی با کمانچه سه سیمه یا چهارسیمه و تار فارسی نیز کم و بیش رواج دارد.
همچنین گاهی در عروسی ها از دهل و سرنا و توتک ( شؤددک ) استفاده می شود.
در این ناحیه و خاصه در نواحی شمال غربی استان نواختن تنبور نیز رواج دارد.
مقامهای تنبور در بین ترکهای همدان تا حدودی با مقامهای رایج با مناطقی همچون صحنه تفاوت دارد و اشعار ترکی نیز در آن به کار می رود.
در اجرای موسیقی عاشیقی همدان ندرتاً از سازهای ضربی مانند دایره استفاده می کنند. بلکه بیشتر مقامهای ترکی این ناحیه دارای ریتمهای ضد ضرب است و نمی توان سازهای ضربی را با آن ها هماهنگ کرد یا آنکه این کار دشوار است.
اصطلاح عاشیق یا آشیق در آناتولی و آذربایجان به خوانندگان سیاری دلالت داشته که انواع مختلفی از اشعار عامیانه یا داستانهای عاشقانه ترکی را خلق و اجرا می کرده اند. عاشیق در استان همدان عموماً به شخصی اطلاق می شود که نوازنده چگور است و در حین نواختن، به خواندن و نقل داستان می پردازد. غیر از نوازندگان چوگور که غالب عاشیقهای این استان را تشکیل می دهند، به نوازندگان تار که داستان نقل می کنند نیز عاشیق گفته می شود. از بین عاشیقها و نوازندگان موسیقی ترکی همدان ( با چوگور، کمانچه، ویولون، تار، بالابان، دهل و غیره ) می توان از افراد ذیل نام برد:
چوگور: عاشیق بالاخان دانش بیات ارشد جلالی از روستای کرفس رزن، عاشیق حیدر محمودی، عاشیق آقامعلی ( علی ورمزیاری ) از کبودراهنگ، عاشیق محرمعلی نادری ( شرّا قهاوند ) ، عاشیق عباس ملایری ( غلامعباس غلامی ) ، خدایار علی یاری روستای کوهین ( کبودراهنگ ) ، اسماعیل بخشی ( کبودراهنگ ) عاشیق عزیز صالحی ( عزیز کولی ) از لتگاه لالجین، عاشیق علی خیرآبادی ( شرّا ) ، عاشیق عزت ( گنبد همدان ) ، عاشیق حسین آقامحمدی ( گنبد همدان ) ،
تار: عاشیق اکبر غفوری ( کبودراهنگ ) ، عاشیق صحبت طاهری، خان میرزا ( کبودراهنگ ) ، عاشیق سلمان ( روستای طاس قلعه کبودراهنگ ) ،
... [مشاهده متن کامل]
موسیقی ترکی غالباً با ساز چگور ( یا چؤگؤر ) اجرا می شود و گاهی ساز بادی بالابان را به همراه آن می نوازند.
نواختن نغمات ترکی با کمانچه سه سیمه یا چهارسیمه و تار فارسی نیز کم و بیش رواج دارد.
همچنین گاهی در عروسی ها از دهل و سرنا و توتک ( شؤددک ) استفاده می شود.
در این ناحیه و خاصه در نواحی شمال غربی استان نواختن تنبور نیز رواج دارد.
مقامهای تنبور در بین ترکهای همدان تا حدودی با مقامهای رایج با مناطقی همچون صحنه تفاوت دارد و اشعار ترکی نیز در آن به کار می رود.
در اجرای موسیقی عاشیقی همدان ندرتاً از سازهای ضربی مانند دایره استفاده می کنند. بلکه بیشتر مقامهای ترکی این ناحیه دارای ریتمهای ضد ضرب است و نمی توان سازهای ضربی را با آن ها هماهنگ کرد یا آنکه این کار دشوار است.
اصطلاح عاشیق یا آشیق در آناتولی و آذربایجان به خوانندگان سیاری دلالت داشته که انواع مختلفی از اشعار عامیانه یا داستانهای عاشقانه ترکی را خلق و اجرا می کرده اند. عاشیق در استان همدان عموماً به شخصی اطلاق می شود که نوازنده چگور است و در حین نواختن، به خواندن و نقل داستان می پردازد. غیر از نوازندگان چوگور که غالب عاشیقهای این استان را تشکیل می دهند، به نوازندگان تار که داستان نقل می کنند نیز عاشیق گفته می شود. از بین عاشیقها و نوازندگان موسیقی ترکی همدان ( با چوگور، کمانچه، ویولون، تار، بالابان، دهل و غیره ) می توان از افراد ذیل نام برد:
چوگور: عاشیق بالاخان دانش بیات ارشد جلالی از روستای کرفس رزن، عاشیق حیدر محمودی، عاشیق آقامعلی ( علی ورمزیاری ) از کبودراهنگ، عاشیق محرمعلی نادری ( شرّا قهاوند ) ، عاشیق عباس ملایری ( غلامعباس غلامی ) ، خدایار علی یاری روستای کوهین ( کبودراهنگ ) ، اسماعیل بخشی ( کبودراهنگ ) عاشیق عزیز صالحی ( عزیز کولی ) از لتگاه لالجین، عاشیق علی خیرآبادی ( شرّا ) ، عاشیق عزت ( گنبد همدان ) ، عاشیق حسین آقامحمدی ( گنبد همدان ) ،
تار: عاشیق اکبر غفوری ( کبودراهنگ ) ، عاشیق صحبت طاهری، خان میرزا ( کبودراهنگ ) ، عاشیق سلمان ( روستای طاس قلعه کبودراهنگ ) ،
