موسیقی در رادیو، تاریخچۀ
در ۱۳۱۹ش که مرکز پخش فرستندۀ ایران در تهران گشایش یافت و رادیو به کار افتاد، چند کمیسیون کارهای فنی این دستگاه را اداره می کردند که از آن جمله «کمیسیون موسیقی»، زیر نظر ادارۀ موسیقی کشور، بود. این کمیسیون در آغاز کار، برای تهیۀ برنامه های موسیقی ایرانی از موسیقی دان های مشهور دعوت می کرد و تعدادی خوانندۀ مرد و زن را برای اجرای برنامه های موسیقی رادیو برمی گزید. هر خواننده برنامۀ یک شب از هفته را اجرا می کرد و در هر شب، دو سه بخش از موسیقی ایرانی توسط یک یا دو ارکستر اجرا می شد. ابوالحسن صبا سِمت ریاست ارکستر را داشت و بخشی از آهنگ ها را او، و قسمت دیگر را موسی معروفی تهیه می کرد. برنامۀ موسیقی ایرانی شامل یک پیش درآمد، آواز و رینگ بود و به اصطلاح زنده اجرا می شد. قسمت موسیقی اروپایی را ارکستری مرکب از نوازندگان چکسلواکی که سِمت استادی در هنرستان عالی موسیقی داشتند، با چند تن از استادان ایرانی آن هنرستان به طور زنده اجرا می کردند و آخرین برنامه موسیقی رقص بود که با صفحات رقص اجرا می شد. برنامۀ رادیو فقط شب ها موسیقی داشت. بخش تک نوازی با پیانوی مشیر همایون شهردار و تار علی اکبر شهنازی اجرا می شد. ادارۀ موسیقی کشور که مؤسسۀ صلاحیتداری بود، برنامۀ موسیقی را تنظیم می کرد و برای اجرا به ادارۀ کل انتشارات و رادیو می فرستاد. محل اجرا در ایستگاه بی سیم بود که همۀ اجراکنندگان به آن جا می رفتند و در کنار آن قسمت پخش زیر نظر مهندسان وزارت پست و تلگراف بود. به این ترتیب، سه دستگاه دولتی یعنی ادارۀ کل انتشارات، پست و تلگراف، و موسیقی کشور این کار را به عهده داشتند. با توسعۀ ادارۀ کل انتشارات، موسیقی رادیو از ادارۀ موسیقی کشور مجزا شد و زیر نظر آن اداره قرار گرفت که نتیجۀ آن هرج و مرج موسیقی رادیو بود و برای اضافه کردن برنامه ها، بخش های تک نوازی و نوازندگان آماتور که بدون دستمزد به دنبال کسب شهرت بودند، پدید آمد. با آغاز جنگ جهانی دوم و خاتمه یافتن قرارداد استادان چک، ارکستر کلاسیک نیز منحل شد. مدتی موسیقی رادیو زیر نظر انجمن موسیقی ملی بود که بار دیگر سامان گرفت، ولی دوباره زیر نظر ادارۀ تبلیغات درآمد و با نارضایتی شنوندگان مواجه شد. با انتخاب نصرت الله معینیان به سِمت ریاست ادارۀ کل انتشارات و رادیو، برنامه ها به صورت جدی و با وضع آبرومندی اجرا می شد. ضبط همۀ برنامه ها در نوار و فرصت بررسی دقیق آن ها سبب شد ارائۀ برنامه خالی از عیب و نقص باشد. رادیو دارای چهار ارکستر از شمارۀ یک تا چهار بود که ارکستر شمارۀ یک در هفته یک برنامه و بقیه دو برنامه داشتند. ارکستری هم به نام «ارکستر سازهای ایرانی»، هفته ای یک بار موسیقی ایرانی را با سازهای ملی و تا حد امکان به صورت اصیل و قدیمی اجرا می کرد. ارکستر دیگری هم با سبک و شیوۀ خاص خود می کوشید نغمه های اصیل ملی را توأم با اشعار اجرا، و در ضمن از نوازندگان تک نواز در بخش ساز و آواز و بخش های تک نوازی استفاده کند. در برنامۀ سال های اخیر به ویژه روی اشعار دقت بیشتری می شد که دارای مضمون های نو و موضوعات مفید به حال اجتماع باشد.
در ۱۳۱۹ش که مرکز پخش فرستندۀ ایران در تهران گشایش یافت و رادیو به کار افتاد، چند کمیسیون کارهای فنی این دستگاه را اداره می کردند که از آن جمله «کمیسیون موسیقی»، زیر نظر ادارۀ موسیقی کشور، بود. این کمیسیون در آغاز کار، برای تهیۀ برنامه های موسیقی ایرانی از موسیقی دان های مشهور دعوت می کرد و تعدادی خوانندۀ مرد و زن را برای اجرای برنامه های موسیقی رادیو برمی گزید. هر خواننده برنامۀ یک شب از هفته را اجرا می کرد و در هر شب، دو سه بخش از موسیقی ایرانی توسط یک یا دو ارکستر اجرا می شد. ابوالحسن صبا سِمت ریاست ارکستر را داشت و بخشی از آهنگ ها را او، و قسمت دیگر را موسی معروفی تهیه می کرد. برنامۀ موسیقی ایرانی شامل یک پیش درآمد، آواز و رینگ بود و به اصطلاح زنده اجرا می شد. قسمت موسیقی اروپایی را ارکستری مرکب از نوازندگان چکسلواکی که سِمت استادی در هنرستان عالی موسیقی داشتند، با چند تن از استادان ایرانی آن هنرستان به طور زنده اجرا می کردند و آخرین برنامه موسیقی رقص بود که با صفحات رقص اجرا می شد. برنامۀ رادیو فقط شب ها موسیقی داشت. بخش تک نوازی با پیانوی مشیر همایون شهردار و تار علی اکبر شهنازی اجرا می شد. ادارۀ موسیقی کشور که مؤسسۀ صلاحیتداری بود، برنامۀ موسیقی را تنظیم می کرد و برای اجرا به ادارۀ کل انتشارات و رادیو می فرستاد. محل اجرا در ایستگاه بی سیم بود که همۀ اجراکنندگان به آن جا می رفتند و در کنار آن قسمت پخش زیر نظر مهندسان وزارت پست و تلگراف بود. به این ترتیب، سه دستگاه دولتی یعنی ادارۀ کل انتشارات، پست و تلگراف، و موسیقی کشور این کار را به عهده داشتند. با توسعۀ ادارۀ کل انتشارات، موسیقی رادیو از ادارۀ موسیقی کشور مجزا شد و زیر نظر آن اداره قرار گرفت که نتیجۀ آن هرج و مرج موسیقی رادیو بود و برای اضافه کردن برنامه ها، بخش های تک نوازی و نوازندگان آماتور که بدون دستمزد به دنبال کسب شهرت بودند، پدید آمد. با آغاز جنگ جهانی دوم و خاتمه یافتن قرارداد استادان چک، ارکستر کلاسیک نیز منحل شد. مدتی موسیقی رادیو زیر نظر انجمن موسیقی ملی بود که بار دیگر سامان گرفت، ولی دوباره زیر نظر ادارۀ تبلیغات درآمد و با نارضایتی شنوندگان مواجه شد. با انتخاب نصرت الله معینیان به سِمت ریاست ادارۀ کل انتشارات و رادیو، برنامه ها به صورت جدی و با وضع آبرومندی اجرا می شد. ضبط همۀ برنامه ها در نوار و فرصت بررسی دقیق آن ها سبب شد ارائۀ برنامه خالی از عیب و نقص باشد. رادیو دارای چهار ارکستر از شمارۀ یک تا چهار بود که ارکستر شمارۀ یک در هفته یک برنامه و بقیه دو برنامه داشتند. ارکستری هم به نام «ارکستر سازهای ایرانی»، هفته ای یک بار موسیقی ایرانی را با سازهای ملی و تا حد امکان به صورت اصیل و قدیمی اجرا می کرد. ارکستر دیگری هم با سبک و شیوۀ خاص خود می کوشید نغمه های اصیل ملی را توأم با اشعار اجرا، و در ضمن از نوازندگان تک نواز در بخش ساز و آواز و بخش های تک نوازی استفاده کند. در برنامۀ سال های اخیر به ویژه روی اشعار دقت بیشتری می شد که دارای مضمون های نو و موضوعات مفید به حال اجتماع باشد.
wikijoo: موسیقی_در_رادیو،_تاریخچه