موسیقی اذربایجان غربی

موسیقی آذربایجان غربی. در آذربایجان غربی اقوام گوناگونی در کنار یکدیگر زندگی می کنند. این اقوام با حفظ موجودیت فرهنگی، مذهبی و قومی خویش طی سال ها، در حوزه های گوناگون بر یکدیگر تأثیر گذاشته اند. ترک ها، کردها، آسوری ها و ارمنی ها مهم ترین اقوام آذربایجان غربی اند. شاخص ترین نوع موسیقی در این ناحیه، موسیقی ترک زبانان است و در این چارچوب، موسیقی عاشیقی از همه شاخص تر است. موسیقی عاشیقی آذربایجان غربی، ضمن ارتباط با موسیقی عاشیقی آذربایجان شرقی، به علت همسایگی با مناطق شرقی ترکیه از موسیقی عاشیقی این منطقه نیز تأثیر پذیرفته است. ساختار بنیادی موسیقی عاشیقی آذربایجان غربی و شرقی تفاوت چندانی با هم ندارند؛ اما این دو نوع موسیقی عاشیقی از بسیاری جهات ازجمله شیوه های اجرایی از یکدیگر متمایزند. عاشیق های آذربایجان غربی، بدون همراهی بالابان، و قاوال (دایره)، به تنهایی به اجرا می پردازند. داستان سرایی نیز در سنت عاشیقی آذربایجان غربی غنی تر از آذربایجان شرقی است. در مجموع می توان گفت که سنت خنیاگری در چارچوب فرهنگ عاشیقی غربی سالم تر باقی مانده است. به جز موسیقی عاشیقی، ترانه ها، آوازهای کار، لالایی ها از دیگر بخش های موسیقی ترکی آذربایجان غربی اند. موسیقی قره پاپاغی نوع دیگری از موسیقی ترک زبانان آذربایجان غربی است. ایل قره پاپاغ در نقده و اطراف آن زندگی می کنند. قره پاپاغ ها ترک زبانانی اند که چند قرن پیش، از ایروان به این منطقه مهاجرت کرده یا کوچانده شده اند. در منطقۀ نقده دو فرهنگ ترکی قره پاپاغی و کردی سورانی به هم آمیخته اند. موسیقی عاشیقی قره پاپاغی نیز تفاوت بسیاری با موسیقی عاشیقی مناطق دیگر آذربایجان غربی دارد. در فرهنگ قره پاپاغی رقص جایگاه مهمی دارد. موسیقی رقص های قره پاپاغی با سرنا، دوزله یا بالابان و به همراه دهل یا تمبک نواخته می شود. این رقص ها شامل یارلی، ایروان یالِسّه، چایاخ، روینا، قراخان، لیلی لیلی و... است. کردهای بادینی و سورانی نیز ازجمله تیره های کردنژادِ آذربایجان غربی اند. موسیقی کردهای بادینی بیشتر حال و هوای حماسی و عشایری دارد و موسیقی کردهای سورانی شهری تر و تعدیل شده تر است. مهم ترین ساز مورد استفادۀ کردهای بادینی عراق و سوریه باغلاما است که در ایران نیز تا حدودی متداول شده است. موسیقی کردی این ناحیه با سرنا، بالابان، دوزله و تمبک و در حد محدودی شمشال نواخته می شود. آسوری ها نیز ازجمله اقوام ساکن در آذربایجان غربی اند. موسیقی اصیل و باستانی این قوم کهن به سبب پراکندگی و مهاجرت این قوم پراکنده شده است. یکی از علت های افول موسیقی آسوری در آذربایجان غربی، تسلط فرهنگ، زبان و موسیقی ترکی است به گونه ای که حتی آسوری ها نیز به ترکی سخن می گویند و غالباً موسیقی ترکی اجرا می کنند. موسیقی آسوری اکنون فقط در خانواده های اصیل آسوری رواج دارد. ارامنه نیز ازجمله اقوام ساکن در آذربایجان غربی اند. موسیقی عاشیقی ارامنه و ترانه های قومی از بخش های مهم موسیقی ارامنه در این ناحیه است. موسیقی عاشیقی ارامنه تقریباً ازمیان رفته و فقط ترانه های قومی ارمنی در حد محدودی باقی مانده است. از سازهای متداول در آذربایجان غربی، سرنا، دوزله، بالابان (نرمه نای)، شمشال، نی لبک، دهل، تمبک، تار آذربایجانی، در حد محدود، باغلاما، در حد محدود، و کمانچه درخور ذکرند.