موسوی اردبیلی عبدالکریم

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] میرکریم موسوی کریمی، معروف به سید عبدالکریم موسوی اردبیلی از مراجع تقلید، رئیس دیوان عالی کشور (1360-1368) و رئیس دانشگاه مفید قم، در هشتم بهمن 1304 در شهر اردبیل متولد گردید. پدرش میرعبدالرحیم، روحانی بزرگوار و مادرش زنی پارسا بود. وی در دو سالگی مادرش را از دست داد.
تحصیلات خود را در دوران کودکی و در مکتب خانه آغاز کرد و در سال 1319ش، وارد مدرسه علمیه ملا ابراهیم در شهر اردبیل شد. در دورانی که وی وارد مدرسه طلبگی گشت، این مدارس به علت اقدامات رضاشاه رونق چندانی نداشتند؛ مثلاً در همان زمان فقط چهار طلبه در آن مدرسه درس حوزوی می خواندند. بعد از اینکه متفقین خاک ایران را اشغال کردند و رضاشاه برکنار شد، رونق این مدارس بیشتر شد؛ در نتیجه موسوی اردبیلی در همان مدرسه به تدریس مشغول گردید.
وی در سال 1322 برای خواندن درس حوزوی در مراتب بالاتر، وارد شهر قم شد و حدوداً سه سال در این شهر اقامت گزید. وی در قم از محضر بزرگانی چون سید محمدرضا گلپایگانی و سید احمد خوانساری تلمذ نمود.
در 16 آبان 1324 همراه با یکی از همشهریانش که هم زمان در قم طلبه بود، به طرف نجف حرکت کرد و از طریق اروندرود و با قایق به عراق رفت. در نجف وی همراه با هم سفرش به مدرسه «سید» رفت و حدوداً دو سال در نجف اقامت داشت.
بعد از مدتی جو سیاسی عراق به هم ریخت و هم زمان نامه ای نیز حاکی از بیماری پدرش به دست وی رسید. مجموع این رویدادها باعث شد که وی به همراه دو تن دیگر از دوستانش به قم بازگردد. نخست، تصورش بر این بود که دوباره به نجف برای ادامه تحصیل باز خواهد گشت، اما این گونه نشد. وی در قم فعالیت خود را در حوزه علمیه قم ادامه داد و حتی در انتشار مجله ای در قم به نام «مکتب اسلام» نیز سهیم بود.
وی در سال 1339 به علت بیماری و ضعف به توصیه پزشکان مجبور به مراجعت به اردبیل به طور موقتی شد. وی فعالیت هایی در اردبیل انجام داد که به علت نیمه کاره ماندن این فعالیت ها تا سال 1347 در اردبیل ماند تا این کارها به پایان برسند. فعالیت های وی در بازگشت به اردبیل، شامل بازسازی مدارس، تدریس علوم حوزوی و همچنین تصمیم به احداث یک کارخانه بود که با ممانعت شاه روبه رو شد.

دانشنامه آزاد فارسی

موسوی اردبیلی، عبدالکریم (اردبیل ۱۳۰۴ش)
موسوی اردبیلی، عبدالکریم
از مشاهیر روحانیون معاصر، عضو شورای انقلاب اسلامی، دادستان کل انقلاب، و از مدرسین و مراجع حوزۀ علمیه قم. فرزند عبدالرحیم، تحصیلات قدیم خود را در ۱۳۱۸ آغاز کرد و در ۱۳۱۹ به مدرسۀ علمیۀ ملاابراهیم اردبیل راه یافت. در ۱۳۲۲ برای تکمیل تحصیلات حوزوی به قم مهاجرت کرد و نزد آیات عظام خوانساری، گلپایگانی، شیخ مرتضی حائری، سلطانی و علامه طباطبایی ادامۀ تحصیل داد. در ۱۳۲۴ عازم نجف اشرف شد و در آن شهر درس خود را پی گرفت تا آن که در ۱۳۲۷ درپی بحران های سیاسی عراق مجدداً به قم بازگشت و تحصیلات اجتهادی خود را در حوزه به پایان رساند. به سبب مبارزات سیاسی و مبارزه علیه بهائیان دائماً با مقامات انتظامی و امنیتی درگیر بود. وی در تابستان ۱۳۴۷ به تهران عزیمت کرد و مؤسسات تبلیغی و مدارس دینی متعددی را تأسیس و اداره کرد. مهم ترین مرکز خیریه ای که او مدیریت آن را برعهده داشت، مؤسسه خیریۀ مکتب امیرالمؤمنین (ع) نام داشت. در ۱۳۵۷ به پاریس سفر کرد و از سوی روحانیون عضو شورای انقلاب در نوفل لوشاتو ملاقات و مذاکرات مهمّی با امام خمینی (ره) انجام داد. از آن پس یکی از اعضای شورا و از نزدیکان امام خمینی (ره) محسوب شد. در اسفندماه ۱۳۵۷ همراه چهار روحانی دیگر عضو شورای انقلاب، حزب جمهوری اسلامی را تأسیس کرد. عضو مجلس خبرگان قانون اساسی در ۱۳۵۸ و شورای بازنگری در قانون اساسی در ۱۳۶۷ بود. امام در ۱۳۵۹ موسوی اردبیلی را به سِمت دادستان کل انقلاب اسلامی منصوب کرد و وی در بحران های منتهی به عزل بنی صدر، نخستین رئیس جمهور مخلوع ایران نقش مهمی داشت. پس از شهادت دکتر بهشتی، وی به سِمت ریاست دیوان عالی کشور برگزیده شد و در ۱۳۶۸، پس از رحلت امام خمینی (ره) به قم بازگشت و ضمن تدریس علوم دینی، مدرسۀ علمیه و دانشگاه مفید را در آن شهر تأسیس و اداره کرد.

پیشنهاد کاربران

بپرس