موزه

موزِه ( به فرانسوی: musée ) و ( به انگلیسی: Museum ) و ( به تاجیکی: آثارخانه ) به مکان خاصی گفته می شود که در آن مجموعه ای از آثار باستانی، صنعتی، هنری و اشیاء باارزش را به معرض نمایش می گذارند. ۱۸ می مصادف با ۲۸ اردیبهشت 'روز جهانی موزه' است. [ ۱]
شورای بین المللی موزه ها که زیر نظر یونسکو فعالیت می کند در بند سه و چهار اساسنامه خود موزه را این گونه تعریف کرده است:
«موزه مؤسسه ای دائمی است و بدون هدف مادی که درهای آن به روی همگان باز است و در خدمت جامعه و پیشرفت آن فعالیت می کند. هدف موزه ها، پژوهش در آثار و شواهد به جای مانده انسان و محیط زیست او، گردآوری آثار، حفظ و بهره وری معنوی و ایجاد ارتباط بین این آثار، به ویژه به نمایش گذاردن آن ها به منظور بررسی و بهره معنوی است. »[ ۲]
در اجلاسیه دوم شهریور ۱۴۰۱ ( ۲۴آگوست۲۰۲۲ ) شورای بین المللی موزه ها در شهر پراگ، مرکز جمهوری چک، تعریف جدیدی از موزه به رای گذاشته شد که با ۹۲درصد آرا به عنوان تعریف جدید موزه معرفی شد. در این تعریف آمده است: «موزه، نهادی غیرانتفاعی و دائمی در خدمات جامعه است که به تحقیق، گردآوری، حفاظت، تفسیر و نمایش گذاشتن میراث ملموس و ناملموس می پردازد. نهادی در دسترس و جهان شمول که درهایش به روی همگان باز است و تنوع و پایداری را پرورش می دهد. آن ها از نظر اخلاقی، حرفه ای و با مشارکت جوامع اداره می شوند و با ارائه تجربیات متنوع برای آموزش، لذت، تفکر و به اشتراک گذاری دانش، ارتباط برقرار می کنند. »
کلمهٔ موزه را از واژه یونانی ( Mousein ) گرفته اند که نام تپه ای بوده است در آتن که در آن عبادتگاهی برای موزها که نه الهه هنر و صنعت بوده اند، ساخته شده بود. [ ۳]
موزه ( Mousee ) تلفظ فرانسوی این واژه و موزیم ( Museum ) تلفظ انگلیسی آن است. از حدود سال ۱۲۹۰ هجری قمری این کلمه با تلفظ فرانسوی آن در ایران رایج شد. در افغانستان شکل انگلیسی واژه رایج است.
نخستین موزه با مجموعه های خصوصی افراد توانمند، خانواده ها و موسسات هنری آغاز شد که شامل اشیاء طبیعی و نایاب می شد. در ایران ساخت اولین موزه به ناصرالدین شاه قاجار و پس از بازگشت وی از سفر اروپا نسبت داده می شود.
انواع زیادی از موزه وجود دارد از مجموعه های بزرگ در شهرهای بزرگ که انواع مجموعه ها را پوشش می دهد تا موزه های کوچک که یک یا چند دسته خاص را شامل می شود. این دسته ها شامل هنرهای زیبا، هنر کاربردی، صنایع دستی، باستان شناسی، مردم شناسی، قوم شناسی، تاریخ، تاریخ فرهنگی، تاریخ نظامی، علم، فناوری، موزه کودکان، نقشه، تاریخ طبیعی، سکه شناسی، گیاه شناسی، علوم طبیعی و تمبرشناسی و کاخ موزه ها می باشد.

موزه (فیلم ۲۰۱۸). موزه ( اسپانیایی: Museo ) فیلمی در ژانر جنایی و درام است که در سال ۲۰۱۸ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به گائل گارسیا برنال، سایمون راسل بیل، و لتیسیا بردیسه اشاره کرد. این فیلم جایزه خرس نقره ای برای بهترین فیلم نامه را از شصت و هشتمین جشنواره بین المللی فیلم برلین به دست آورد.

موزِه (museum)
مکان یا بنایی برای نگهداری و نمایش آثار باستانی و تاریخی، هنری، نمونه هایی از کارهای علمی و صنعتی، یا دیگر اشیای ارزشمند فرهنگی. در یونان باستان، معبد موز ها(الاهگان هنر) راموزیون یا موسیونمی خواندند. در دورۀ رنسانس و پیش از آن، واژۀ موزه به جایی اطلاق می شد که در آن محققان در مورد عتیقه های قدیمی خود تحقیق می کردند. پس از انقلاب فرانسه، فکر جمع آوری آثار هنری ملی یا متعلق به دولت در مکانی خاص، که در معرض دید همگان نیز قرار گیرد، مطرح شد و درنتیجه موزۀ لووردر ۱۷۹۳ تأسیس شد. البته پیش از آن، موزۀ بریتانیابنابر مصوبۀ ۱۷۵۳ پارلمان، به عنوان نهادی دولتی تأسیس شده بود. در ایران قانون تأسیس موزه ها در ۱۲۸۹ش (۱۹۱۰م) به تصویب رسید و اجرای آن به عهده وزارت معارف گذاشته شد. البته قبل آن چند موزه کوچک در ایران، ازجمله موزۀ نارنجستان در شیراز، تشکیل شده بود که قانون و آیین نامه مشخصی نداشتند. به تازگی موزه هایی پدید آمده اند که علاوه بر کارهای پژوهشی و نگهداری آثار ارزشمند هنری و فرهنگی، جاذبه های دیگری نیز برای بازدیدکنندگان عمومی ایجاد کنند. بنابر تحقیقی که در ۱۹۹۲ در ۱۰۰ موزه و نهاد مشابه در سراسر جهان صورت گرفت، معلوم شد که حدود۲.۵ میلیارد نمونۀ زیست شناختی در مجموعه های عمومی نگهداری می شوند که یک سوم از آن ها در وضعیت بسیار نامناسبی قرار دارند. هر سال ۳۰میلیون از این نمونه ها به سبب شرایط نامناسب نگهداری ازبین می روند.

موزه (پوشاک). موزِه (پوشاک)
پاپوشی ساق دار همچون چکمه. بلندی آن تا زیر زانو، غالباً از چرم و گاه از نمد و نوک سر بالا بود. ساقه کوتاهش را نیم موزه می گفتند. وزرا، بزرگان، و درباریان در دوره های خلفای عباسی، صفاریان، سامانیان، و آل بویه به پا می کردند. گاه حاجیان دربار آل بویه در موزه های ساق بلند خود، خنجر پنهان می کردند. شاهان غزنوی، سلجوقی، و خوارزمی به هنگام سوارکاری موزه های ساق بلند می پوشیدند و انتهای شلوارشان را در آن فرو می بردند. امیران و درباریان این دوره ها نیز گاه در موزه های خود ابزار و وسایل مورد نیازشان را جا می دادند. موزه های شاهان و بزرگان مزین به نقوش یا سنگ های قیمتی بود.