موریانه

موریانه ( نام علمی: Isoptera ) حشرهای است از راسته سوسری ها ( سوسک ) ( Isoptera ) ، بالاراستهٔ تورینه بالان ( Dictyoptera ) .
موریانه ها حشراتی هستند که بدنی نرم دارند و به کندی حرکت می کنند به حکم طبیعت تا پایان عمر در دژ تاریکی که محل اجتماع آن هاست به سر می برند زیرا در روشنایی آفتاب و فضای باز یارای ایستادگی در برابر دشمنان بی شمار خود را ندارند. موریانه ها خطرناک ترین موجودات برای سازه های چوبی هستند؛ زیرا، بدون ظاهر شدن و جلب توجه انسان، ممکن است سقفی را به کلی ویران کنند و خسارت های زیادی را به بار آورند. موریانه ها از نظر نوع زندگی به سه گروه عمده تقسیم می شوند.
• موریانه هایی که در زیر خاک زندگی می کنند.
• موریانه هایی که در درون چوب های خشک زندگی می کنند.
• موریانه هایی که در چوب های مرطوب زندگی می کنند.
موریانه های گروه اول همان طور که از اسم آن ها پیداست، در زیر خاک زندگی می کنند. وظیفه تأمین غذا و حفر تونل ها و دالان ها به عهده موریانه های سرباز و کارگر است که شباهت زیادی به مورچه های بالدار دارند. غذای اصلی آن ها عمدتاً سلولز است که به وسیله کارگران هنگام حفر تونل ها و دالان ها به دست می آید. این ماده هضم نشدنی با کمک تک یاخته ای هایی که در معدهٔ موریانه ها وجود دارد، تبدیل به ماده هضم شدنی می شود. این گروه از موریانه ها تقریباً به انواع سوزنی برگان و پهن برگان به استثنای چوب هایی درون سرخ چوب ، سروتالاب و بعضی از کاج ها که از دوام طبیعی نسبتاً خوبی برخوردارند، حمله می کنند. آن ها با تونل هایی که در چوب ایجاد می کنند، به تدریج باعث تضعیف و کاهش مقاومت های مکانیکی چوب می شوند، و در نهایت تخریب ناگهانی آن را موجب می گردند. موریانه ها، غالباً از طریق مجاری بسیار باریک، و مخفی وارد فونداسیون ساختمان می شوند و به وسیله پایه های چوبی که در تماس با خاک هستند یا از طریق تونل های زیرزمینی که معمولاً در زیر ساختمان حفر می شود، وارد ساختمان می شوند، و فعالیت تخریبی خود را آغاز می کنند. موریانه ها حشراتی هستند اجتماعی که دو نوع از آن ها دیده می شود: یک نوع در داخل چوب های منازل زندگی می کنند و نوع دیگر مخصوص سرزمین های استوایی بوده و در بیابان ها برای خود مسکن می سازند و طول خانه هایشان گاهی به ۵ متر و قطرش به ۸ متر می رسد و بسیار هم سخت است، بطوری که با کلنگ هم شکسته نمی شود.

موریانه (termite)
هر یک از حشرات راستۀ مساوی بالان. موریانه ها حشراتی اجتماعی، با بدنی نرم اند. در کلنی های بزرگی زندگی می کنند که یک یا تعداد بیشتری ملکه دارند. ملکه ها نسبتاً اندازۀ بزرگی دارند و هر دو ثانیه یک تخم می گذارند. شاه ها اندازه ای کوچک تر دارند، سربازان کوچک تر، و کارگران و اشکال نابالغ باز هم کوچک ترند. موریانه ها لانه هایی دالان دار از ذرات خاک می سازند که به حدود ۶ متر طول می رسند. موریانه ها ممکن است۴/۱ پس مانده های گیاهی یک منطقه را مصرف کنند و علاقۀ آن ها به چوب، در خانه ها و آپارتمان ها، آن ها را به دشمن انسان بدل کرده است. چوب را در معدۀ این حشرات، تعداد زیادی جانداران کوچک که هم زیست میزبانشان اند، تجزیه می کنند. برخی از گونه ها نوعی هواکش قابل تنظیم در لانه شان می سازند. یک گونه نیز داخل لانه را با آب مرطوب کرده و آن را خنک نگه می دارد. گروهی از موریانه های افریقایی، ماکروترمیتینا، با آلوده کردن مدفوع خود به قارچی مخصوص که مدفوع را هضم می کند، باغ هایی از قارچ درون لانه می سازند و آن ها را می خورند. لانه هایی از موریانۀ فسیل شده ای در آریزونای ایالات متحد امریکا پیدا شده است که بنا به تخمین حدود ۲۲۰ میلیون سال قدمت دارند. در جنگل های بارانی، موریانه ها غالباً لانه های بزرگی زیر زمین حفر، و از مواد گیاهی در حال تجزیه تغذیه می کنند. بنابه تحقیق دانشمندان بریتانیایی در کامرون (۱۹۹۳ـ۱۹۹۸) دربارۀ موریانه های خاک زی، مشخص شده است که بسیاری از موریانه ها متعلق به گونه ای جدیدند، که دارای زی تودۀ بیشتری نسبت به دیگر گروه های جانوری است.