موج نقش

در زمین شناسی، موج نقش ها[ ۱] ( ripple marks ) سطوح مواجی هستند که در اثر حرکت آب یا باد بر روی سطوحی با دانه هایی در حد سیلت درشت تا ماسهٔ ریز تشکیل می گردند. به عبارت دقیق تر، موج نقش سطح موجی یا سیمایی سطحی است متشکل از فرورفتگی ها و پشته های کوچک مقیاس تقریباً موازی که در سطح تماس بین سیال و مواد رسوبی نامنسجم، به ویژه ماسهٔ سست، تشکیل می شود.
از این اشکال می توان برای تشخیص بالا و پایین لایه ها، جهت جریان قدیمه و همچنین تشخیص میزان انرژی محیط در زمان تشکیل استفاده کرد. برای تعیین میزان انرژی محیط از ضریبی به نام اندیس موجی استفاده می شود که به صورت نسبت طول موج ( L ) به ارتفاع موج ( H ) بیان می شود. L/H: اندیس موجی
بخش انباشته موج نقش ها کوهه یا پشته و سر کوهه ها، تاج crest نام دارد. فرورفتگی بین کوهه ها ناوه trough نامیده می شود. آن سمت از کوهه که «رو به جریان» stoss side است دارای شیب ملایم و جهت «پشت به جریان» lee side شیبی تندتر دارد. بسته به این که جریان مورد نظر آب یا باد باشد، سمت رو به جریان را سمت آبخور یا بادخور و سمت پشت به جریان را سمت آب پناه یا بادپناه می گویند.
معمولاً موج نقش ها به دو صورت دیده می شوند:
اول قسمتی که دارای شیب ملایم است و در خلاف جهت جریان قرار دارد دوم قسمتی است دارای شیب تند بوده و در جهت جریان قرار می گیرد و سوم خط الراس آن می باشد که بر اساس تفاوت در خط الراس، آنها را به چند نوع تقسیم می کنند که از آن جمله می شود انواع زیر را نام برد: مستقیم، پیچیده، زنجیره ای، و زبانه ای.
سازوکار تشکیل این موج نقش ها بدین صورت است که در اثر حرکت امواج آب یا باد از یک جهت رسوب از قسمت با شیب ملایم به قسمت با خط الراس موج نقش و ریزش آن بطرف پایین در قسمت پرشیب مهاجرت می کند این نوع حرکت رسوبات باعث مهاجرت و حرکت موج نقش می شود بطوری که خود باعث تشکیل ساختمان دیگری بنام لایه بندی مورب می شود.