مواقف الشیعه

[ویکی نور] مواقف الشیعة، از آثار ارزنده استاد عالی قدر و فقیه اخلاقی، آیت الله علی احمدی میانجی (میانه 1305 - 1379ش، قم) است که در آن، گزارشی علمی از مناظرات و احتجاجات تاریخی واقع شده در بین شیعیان و دشمنانشان را جمع و در سه جلد به زبان عربی منتشر کرده است. در این اثر در مجموع تعداد 946 مناظره و احتجاج تاریخی ثبت شده است. موضوع مورد بحث در این سلسله مناظرات، به صورت عمده عبارت از مباحث اعتقادی مورد اختلاف بین شیعیان و دیگران، نظیر مسئله جبر و تفویض و امر بین الامرین و امامت و شفاعت و افضلیت امیرالمؤمنین علی(ع) و... است و با این بحث ها بسیاری از نکته ها در مسائل کلامی و نیز تاریخی آشکارتر می شود.
به نظر می رسد ترتیب خاصی در بیان احتجاجات و مناظرات مراعات نشده است؛ به طوری که به عنوان مثال، بحث از مناظرات پانزده گانه شیخ مفید آغاز شده و با مناظرات کسانی مانند مقداد و مؤمن الطاق و ابن عباس و هشام و... ادامه یافته و سرانجام با مناظرات شیخ صدوق پایان یافته است؛ درحالی که شیخ صدوق، استاد شیخ مفید و متقدم بر اوست. گویا نویسنده عنایت ویژه ای به شیخ مفید داشته، به طوری که در چند مورد و در هر مورد مجموعه ای از مناظرات جالب او را مطرح کرده است و البته این مطلب به این دلیل هم هست که شیخ مفید یکی از مهم ترین و قوی ترین متکلمان امامیه و مانند علامه حلی، بسیار موفق و کم نظیر و بس تأثیرگذار در فرهنگ و تمدن اسلامی و شیعی است. شاید بهتر باشد که گفته شود در این کتاب، چون هدف فقط عبارت از جمع آوری مناظرات بوده، نظم خاص الفبایی یا موضوعی و یا زمانی مراعات نشده است و نویسنده محترم، هرچه توانسته از احتجاجات را در اینجا گرد آورده تا حفظ شود و با گذر زمان فراموش نگردد و از نظر موضوعی بر مسائل اختلافی بین شیعیان و دشمنانشان تمرکز کرده و بر این نکته تا پایان کتاب وفادار مانده است و البته خودش نیز یادآور شده است که گاه و به ندرت در این کتاب مناظراتی بین دو شیعه آمده است .
در مورد روش و محتوای اثر حاضر چند نکته گفتنی است:
مواقف الشیعة، علی الأحمدی المیانجی، مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المشرفة، الطبعة الثانیة، قم 1422ق.
مطالعه کتاب مواقف الشیعه در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور