مهندسان اکوسیستم

دانشنامه آزاد فارسی

مهندسان اکوسیستم (Ecosystem engineers)
موجودات ذره بینی که باعث تغییر زیستگاه ها می شوند. بخش هایی از صحرای نقب (میان مدیترانه و خلیج عقبه) از پوستۀ خاک و شن سیاهی پوشیده شده است که موادی شیمیایی آن را به هم چسبانیده است و کولونی های گونه های مختلف موجودات ذره بینی، این مواد را ترشح می کند. تصور می شود که این پوسته را اجتماع های یادشده ساخته است تا آن ها را از گرمای شدید محافظت کند. در هنگام بارندگی، سطح سخت، رواناب را می افزاید، که در گودال های کوچکی جمع می شود که آن ها را جانوران گوناگون بیابانی در شن پدیدآورده اند. شن نمناک در چاله ها و گودال ها جایگاهی بسیار مناسب برای رویش دانه فراهم می آورد. نتیجه عبارت خواهد بود از تشکیل واحه هایی کوچک حاوی چندین گونۀ گیاهی. موجودات ذره بینی، از طریق تغییر دادن محیط زیست منطبق با نیازهای خود، ناخواسته از میزبانی سایر گونه ها بهره مند می شوند، و نمونه های چیز ی اند که به عنوان مهندسان اکوسیستم شناخته شده است. این مهندسان، به جای این که خود مستقیماً به عنوان منبع عمل کنند، زیستگاه ها را تغییر می دهند، حفظ می کنند یا به وجود می آورند، و به این وسیله، دسترسی به منابع را برای سایر موجودات کنترل می کنند. پیامدهای این مهندسی برای دیگران ممکن است پردامنه یا کم دامنه، سودمند و یا زیان بخش باشد. ازجمله مهندسان فیزیکی عبارت اند از کرم های خاکی که ساختار خاک را تغییر می دهند و بر چرخۀ غذایی تأثیر می گذارند؛ سگ های آبی که با ساختن سد، دریاچه به وجود می آورند؛ درختان که رطوبت، نور و دمای اطراف را تغییر می دهند. دیگر موجودات زنده مهندسان شیمی اند: پلانکتون (موجودات شناور) اقیانوسی که مواد شیمیایی رها می کنند که به تشکیل ابرها می انجامد؛ موجودات ذره بینی باستانی که به عنوان محصول فرعی فتوسنتز اکسیژن رها کردند، و جوّ را آن طور که امروزه هست، ساختند. دنیا مملو از مهندسان اکوسیستم است. تمام اکوسیستم ها تا حدودی تحت تأثیر آن ها قرار می گیرند؛ مهندسان اکوسیستم در فرآیند توالی، نقشی حیاتی بازی می کنند؛ در واقع وجود برخی اکوسیستم ها به وجود آن وابسته است. متخصصان اکولوژی در هنگام ترمیم و بازسازی زیستگاه ها از آن سود می جویند؛ گیاهان غالباً بهترین عامل تثبیت خاک هستند، و ترکیب کرم های خاکی و گیاهان تثبت کنندۀ نیتروژن حاصل خیزی خاک را می افزاید. گرد آمدن نمونه های زیاد تحت عنوان مهندسان اکوسیستم، توجه متخصصان اکولوژی را به سوی حضور فراگیر موجوداتی جلب کرده است که محیط زیست خود را به خاطر نیازهای خود دگرگون می کنند و درنتیجه بر سایر گونه ها تأثیر می گذارند.

پیشنهاد کاربران

بپرس