مهمیخ. ( ا. پارسی ) . فخیز. ( ا. پارسی ) . ( از فرهنگ پهلوی ) . مهمیز تازی گشته آن است. مهمیخ. اسب انگیز. فرهنگ واژه یاب. م و د.
تاریخچه مهمیز
استفاده از مهمیز برای راندن و تربیت اسب و غیره دارای قدمت زیادی است. تا آنجا که به یاد میتوان آورد در اروپا از پانصد سال قبل از میلاد مسیح استفاده از مهمیز متداول بوده است. البته باید دانست که تا قرن یازدهم میلادی سوارکاران فقط تنها یک مهمیز آنهم اغلب به پای چپ خود می بستند.
... [مشاهده متن کامل]
مهمیز یونانی دارای تیغه ای پهن بود و به وسیلهٔ تسمه ای چرمی به پا بسته میشد . مهمیز رومی معمولأ دارای نوک تیز یا گاهی اوقات هم برگشته بود و از روی پا توسط تسمه ای و از زیر پا به وسیلهٔ آهن بر جای خود استوار می گشت.
از قرن دوازدهم میلادی به بعد مهمیز ساخت دیگری به خود گرفت و شبیه مهمیزهای کنونی شد . یعنی دارای محور گردی شده و بر روی محور دارای پره هایی بود شبیه ستاره.
ساقهٔ مهمیز بسیار بلند و اغلب به طول بیست سانتی متر بود این از آن جهت بود که در دورهٔ قرون وسطی چون اسبان را زره پوش می کردند ، باید مهمیز آنقدر بلند میشد تا به زیر شکم اسب بتواند برخورد کند . جنس این مهمیزها از آهن ساخته میشد و دارای نقش و نگار متفاوتی بود.
در سال ۱۴۵۰ میلادی دیگر چنین مهمیزهای بلندی ساخته نشد چون یکی از اشکالات سوارکاران آن بود که با چنین مهمیزهایی قادر نبودند بدون زمین خوردن یا سکندری رفتن پیاده مبارزه یا مقداری راه پیمایی کنند . در قرون شانزدهم و هفدهم میلادی مهمیزها ظریفتر و کوچکتر شد و صنعتکاران انواع و اقسام بسیاری از آنها را ساختند.
از قرن هجدهم میلادی مهمیزها دارای ابعاد باز هم ظریفتر و کوچکتری شد تا اینکه مهمیزهای امروزه شباهت بسیار زیادی به مهمیزهایی دارند که در سال ۱۷۵۰ میلادی ساخته میشدند. مهمیزها دارای انواع مختلفی میباشند . مثلأ مهمیز گرد ستاره ای شکل با مقداری کم و زیاد دندانه . هرچقدر دندانه ها کمتر باشد مهمیز دارای عملکرد شدیدتری است. ضمنأ باید در نظر داشت که دایرهٔ دندانه دار باید به دور محور خود بتواند بچرخد.
مهمیز چوگان انداره های مختلفی دارد و می توان به میل خود بلند یا کوتاه آن را انتخاب نمود . این نوع مهمیز دارای سر تیز نمی باشد و چون در حین بازی با بدن اسب زیاد تماس حاصل می کند لذا طوری ساخته شده که باعث زخمی شدن و ناراحتی حیوان نگردد . این مهمیز با یک قطعه چرم به پا بسته می شود و قابل بالا و پایین بردن است تا در هر قسمت از پشت چکمه که سوارکار مایل باشد قرار گیرد.
مهمیز دیگری وجود دارد که بدون بند مستقیمأ بوسیلهٔ بازوان آهنی خود به پشت پاشنه وصل می گردد و قابل جابجا شدن نیست و دقیقأ می توان دانست که چه وقت و به چه نقطه از بدن اسب وارد می آید.
فدراسیون سوارکاری فرانسه در مورد به کار بردن مهمیز تأکید می کند که مهمیز باید به طور صحیح بر پشت پا بسته گردد و به منظور آسان نمودن کار فشار پاها بر بدن اسب استفاده گردد . محل آن باید پایینتر از مچ پا و موازی با پاشنهٔ زیرین چکمه باشد . بر عکس هیچ چیز زننده تر از مهمیزهای آویزان از چکمه های سوارکار نیست که به طور اشتباه و بی دقتی بسته شده ، نوکش رو به زمین و بازوانش رو به بالا بلند شده است و هیچ نوع عمل مثبتی نیز در امر سواری و راندن اسب شخص نیز ندارد.
همانطور که انتخاب مهمیز یک امر دقیق و به اصطلاح حساسی است ، به کار بردن آن نیز باید با احتیاط انجام گیرد . بسیاری از سوارکاران ، خصوصأ تازه کاران تنها هدفشان از بستن مهمیز ، راندن اسب به جلو است ، در حالیکه به قول فرانسوا بوشه سوارکار مشهور فرانسوی بکار بردن مهمیز توسط سوارکاری بی اطلاع از فنون سواری مثل آن است که ما تیغ برهنه ای را در دست میمونی قرار دهیم.
فراموش نکنیم که مهمیز یک وسیلهٔ هشدار دهنده به اسب است ، یعنی به هنگام لزوم به کمک ساقهای پا مهمیز بر پهلوهای اسب فشار کم یا زیادی وارد می آورد و به محض اینکه اسب به اطاعت واداشته شد فورأ مهمیزها از پهلوی اسب دور شده و به حالت اول باز می گردد.
برای واداشتن اسب به حرکات شدید یا ظریف به همان نسبت مهمیز را باید شدید یا آهسته به کار برد. برای اینکه اسب ناگهان به شدت به جلو رانده شود ، تا اینکه فقط هشدار کوچکی به او داده شود ، مهمیز نمی تواند یکسان به کار گرفته شود . همانگونه که به دهنهٔ اسب به کمک دست باید حرکات و فشارهای مختلف وارد آورد به همان نسبت نیز پاها به کمک مهمیزها ، بسان دستها باید به عمل واداشته شوند.
مثلأ برای واداشتن اسب به حرکت خاصی بایستی پاها را به آهستگی به شکم و پهلوهای اسب نزدیک کرد و به کمک مهمیزها این کار ساده تر انجام می گیرد ولی اگر اسب به این حرکت آرام پاها و مهمیزها توجهی نکرد باید با حرکت شدیدتر و فشار بیشتری ضمن تنبیه او را به آن عمل خواسته شده وادار نمود.
با این اوصاف همواره باید در نظر داشت که نبایستی مدام و بی هدف از مهمیز برای راندن اسب استفاده برد ، چرا که کم کم اسب به فشار مهمیز عادت کرده و دیگر چون مراحل نخست تشویق به اطاعت نمی گردد . چه بهتر که گاهی هم بدون بستن مهمیز با اسب کار نمود ، کاری که به نفع اسب و سوارکار خواهد بود چه اسب احساس راحتی بیشتری نموده و دومرتبه که مهمیز را در آینده احساس نمود اطاعت بیشتری از خود نشان دهد . بر خلاف تصور بسیاری از مردم تنها به کمک مهمیز نیست که می توان نتایج سودمندی در تربیت اسب به دست آورد . بخصوص به کمک مهمیزهای تیغدار و زمخت ، زیرا هرچه بیشتر به اسب فشار آید دلزدگی و بی تفاوتی اسب بیشتر آشکار می گردد . فراموش نشود که پاها باید بدون فشار زیاد در دو طرف پهلوی اسب قرار گرفته باشند و وقتی که لازم بود آنها را با پهلوی اسب آشنا ساخت . هنگام اجبار در استفاده از مهمیز باید بدون خشونت و با رانها و ساقها و پاهای راحت و آزاد اسب را به جلو راند و برای اینکه انسان راحت و آزاد بر اسب قرار گرفته باشد باید از سواری بااطلاع . . .
تاریخچه مهمیز
استفاده از مهمیز برای راندن و تربیت اسب و غیره دارای قدمت زیادی است. تا آنجا که به یاد میتوان آورد در اروپا از پانصد سال قبل از میلاد مسیح استفاده از مهمیز متداول بوده است. البته باید دانست که تا قرن یازدهم میلادی سوارکاران فقط تنها یک مهمیز آنهم اغلب به پای چپ خود می بستند.
... [مشاهده متن کامل]
مهمیز یونانی دارای تیغه ای پهن بود و به وسیلهٔ تسمه ای چرمی به پا بسته میشد . مهمیز رومی معمولأ دارای نوک تیز یا گاهی اوقات هم برگشته بود و از روی پا توسط تسمه ای و از زیر پا به وسیلهٔ آهن بر جای خود استوار می گشت.
از قرن دوازدهم میلادی به بعد مهمیز ساخت دیگری به خود گرفت و شبیه مهمیزهای کنونی شد . یعنی دارای محور گردی شده و بر روی محور دارای پره هایی بود شبیه ستاره.
ساقهٔ مهمیز بسیار بلند و اغلب به طول بیست سانتی متر بود این از آن جهت بود که در دورهٔ قرون وسطی چون اسبان را زره پوش می کردند ، باید مهمیز آنقدر بلند میشد تا به زیر شکم اسب بتواند برخورد کند . جنس این مهمیزها از آهن ساخته میشد و دارای نقش و نگار متفاوتی بود.
در سال ۱۴۵۰ میلادی دیگر چنین مهمیزهای بلندی ساخته نشد چون یکی از اشکالات سوارکاران آن بود که با چنین مهمیزهایی قادر نبودند بدون زمین خوردن یا سکندری رفتن پیاده مبارزه یا مقداری راه پیمایی کنند . در قرون شانزدهم و هفدهم میلادی مهمیزها ظریفتر و کوچکتر شد و صنعتکاران انواع و اقسام بسیاری از آنها را ساختند.
از قرن هجدهم میلادی مهمیزها دارای ابعاد باز هم ظریفتر و کوچکتری شد تا اینکه مهمیزهای امروزه شباهت بسیار زیادی به مهمیزهایی دارند که در سال ۱۷۵۰ میلادی ساخته میشدند. مهمیزها دارای انواع مختلفی میباشند . مثلأ مهمیز گرد ستاره ای شکل با مقداری کم و زیاد دندانه . هرچقدر دندانه ها کمتر باشد مهمیز دارای عملکرد شدیدتری است. ضمنأ باید در نظر داشت که دایرهٔ دندانه دار باید به دور محور خود بتواند بچرخد.
مهمیز چوگان انداره های مختلفی دارد و می توان به میل خود بلند یا کوتاه آن را انتخاب نمود . این نوع مهمیز دارای سر تیز نمی باشد و چون در حین بازی با بدن اسب زیاد تماس حاصل می کند لذا طوری ساخته شده که باعث زخمی شدن و ناراحتی حیوان نگردد . این مهمیز با یک قطعه چرم به پا بسته می شود و قابل بالا و پایین بردن است تا در هر قسمت از پشت چکمه که سوارکار مایل باشد قرار گیرد.
مهمیز دیگری وجود دارد که بدون بند مستقیمأ بوسیلهٔ بازوان آهنی خود به پشت پاشنه وصل می گردد و قابل جابجا شدن نیست و دقیقأ می توان دانست که چه وقت و به چه نقطه از بدن اسب وارد می آید.
فدراسیون سوارکاری فرانسه در مورد به کار بردن مهمیز تأکید می کند که مهمیز باید به طور صحیح بر پشت پا بسته گردد و به منظور آسان نمودن کار فشار پاها بر بدن اسب استفاده گردد . محل آن باید پایینتر از مچ پا و موازی با پاشنهٔ زیرین چکمه باشد . بر عکس هیچ چیز زننده تر از مهمیزهای آویزان از چکمه های سوارکار نیست که به طور اشتباه و بی دقتی بسته شده ، نوکش رو به زمین و بازوانش رو به بالا بلند شده است و هیچ نوع عمل مثبتی نیز در امر سواری و راندن اسب شخص نیز ندارد.
همانطور که انتخاب مهمیز یک امر دقیق و به اصطلاح حساسی است ، به کار بردن آن نیز باید با احتیاط انجام گیرد . بسیاری از سوارکاران ، خصوصأ تازه کاران تنها هدفشان از بستن مهمیز ، راندن اسب به جلو است ، در حالیکه به قول فرانسوا بوشه سوارکار مشهور فرانسوی بکار بردن مهمیز توسط سوارکاری بی اطلاع از فنون سواری مثل آن است که ما تیغ برهنه ای را در دست میمونی قرار دهیم.
فراموش نکنیم که مهمیز یک وسیلهٔ هشدار دهنده به اسب است ، یعنی به هنگام لزوم به کمک ساقهای پا مهمیز بر پهلوهای اسب فشار کم یا زیادی وارد می آورد و به محض اینکه اسب به اطاعت واداشته شد فورأ مهمیزها از پهلوی اسب دور شده و به حالت اول باز می گردد.
برای واداشتن اسب به حرکات شدید یا ظریف به همان نسبت مهمیز را باید شدید یا آهسته به کار برد. برای اینکه اسب ناگهان به شدت به جلو رانده شود ، تا اینکه فقط هشدار کوچکی به او داده شود ، مهمیز نمی تواند یکسان به کار گرفته شود . همانگونه که به دهنهٔ اسب به کمک دست باید حرکات و فشارهای مختلف وارد آورد به همان نسبت نیز پاها به کمک مهمیزها ، بسان دستها باید به عمل واداشته شوند.
مثلأ برای واداشتن اسب به حرکت خاصی بایستی پاها را به آهستگی به شکم و پهلوهای اسب نزدیک کرد و به کمک مهمیزها این کار ساده تر انجام می گیرد ولی اگر اسب به این حرکت آرام پاها و مهمیزها توجهی نکرد باید با حرکت شدیدتر و فشار بیشتری ضمن تنبیه او را به آن عمل خواسته شده وادار نمود.
با این اوصاف همواره باید در نظر داشت که نبایستی مدام و بی هدف از مهمیز برای راندن اسب استفاده برد ، چرا که کم کم اسب به فشار مهمیز عادت کرده و دیگر چون مراحل نخست تشویق به اطاعت نمی گردد . چه بهتر که گاهی هم بدون بستن مهمیز با اسب کار نمود ، کاری که به نفع اسب و سوارکار خواهد بود چه اسب احساس راحتی بیشتری نموده و دومرتبه که مهمیز را در آینده احساس نمود اطاعت بیشتری از خود نشان دهد . بر خلاف تصور بسیاری از مردم تنها به کمک مهمیز نیست که می توان نتایج سودمندی در تربیت اسب به دست آورد . بخصوص به کمک مهمیزهای تیغدار و زمخت ، زیرا هرچه بیشتر به اسب فشار آید دلزدگی و بی تفاوتی اسب بیشتر آشکار می گردد . فراموش نشود که پاها باید بدون فشار زیاد در دو طرف پهلوی اسب قرار گرفته باشند و وقتی که لازم بود آنها را با پهلوی اسب آشنا ساخت . هنگام اجبار در استفاده از مهمیز باید بدون خشونت و با رانها و ساقها و پاهای راحت و آزاد اسب را به جلو راند و برای اینکه انسان راحت و آزاد بر اسب قرار گرفته باشد باید از سواری بااطلاع . . .